Orotariko Euskal Hiztegia
OEH - Bilaketa
345 emaitza fama bilaketarentzat
Sarrera buruan (2)
Sarrera osoan (343)
- aberastasun
- aberats
- abusagailu
- adar
- aditu
- aditze
- ageri
- agertu
- agradatu
- agur
- ahaidearazi
- ahal
- aho
- ahomen
- ahots
- aingeru
- aipagarri
- aipamen
- aipamendu
- aipu
- aipunahi
- airatu
- aitapen
- aitormen
- aitortu
- aitzindegi
- aitzintxe
- 1 ala
- 3 ala
- alderdi
- alfer
- altxatu
- ama
- andre
- angeles
- anitz
- antzara
- argitasun
- ari izan
- 1 arinki
- arrakasta
- arrimatu
- 1 arta
- 1 aski
- aspaldi
- 1 ate
- atera
- atsegin
- 1 atze
- aurren
- aurreratu
- azaro
- 1 ba-
- bai
- 2 baita
- balent
- baliatu
- 1 baltsa
- banaloria
- bandera
- baratzezain
- barber
- 3 bare
- bargasta
- barreiatu
- basakurte
- begirale
- behar
- behariketa
- behar izan
- behin
- bekatu
- belarri
- belztu
- bendito
- berri
- bertsolari
- bete
- beti
- bezala
- 1 bide
- bidegabeki
- bihurkizun
- bihurtu
- 1 bikain
- bildu
- biltzar
- 1 biziki
- bizkaiera
- bor-bor
- bortisko
- 1 bota
- botikariosa
- buruzagigo
- 1 dena
- deretxo
- desgustu
- desohore
- deus
- dirudun
- distira
- dominiko
- eder
- eguerdi
- 2 egun
- eho
- 1 ei
- ekarkari
- elakri
- eliza
- eman
- ematxot
- entzuera
- entzute
- era
- 1 eraman
- erein
- errate
- 1 erreka
- erreklama
- errestituitu
- errieta
- esperantza
- esperientzia
- estali
- 1 ezi
- faltsuki
- famaketa
- famatto
- famatu
- familiertasun
- farol
- felizitatu
- fortuna
- fruitutsu
- gain
- gaitz
- gaizto
- galarazi
- galdu
- galtzakorda
- garbi
- garraiatu
- gaskoitu
- gerla
- geroenean
- gezurti
- 2 gidail
- gizongai
- goibeheratu
- gorde
- goren
- gorridura
- greutu
- gurutze
- gutiziatu
- 1 haina
- hainbeste
- haize
- han
- handiustekeria
- handizuren
- 1 hara
- 1 haro
- harrabots
- hastio
- hazteri
- hedatu
- hegal
- heldu
- hidalgia
- 1 hil
- 3 histu
- hits
- hoben
- hots
- hotsande
- hotsandi
- 2 hur
- idolo
- ilundu
- inbidia
- iomen
- irabazi
- irion
- iskin
- 1 itsaso
- itzal
- itzali
- izen
- izengaizto
- izengoiti
- izurrite
- 1 jakin
- jakintsu
- jalgi
- jauzi
- jelos
- 1 jo
- 1 jokatu
- kalma
- kanta
- karga
- kartier
- kasu
- 1 ke
- kilikor
- kobratu
- kolaboratzaile
- konduta
- kontra
- kontzeju
- korrikalari
- 1 koskor
- kreditu
- kudeatzaile
- kutsatu
- lagun
- lagunabar
- lagundu
- lagunkin
- 1 lama
- lapurkume
- larriki
- laster
- lasterka
- lehenago
- 1 lelo
- lelogura
- 1 lema
- 1 lo
- 1 lotu
- lumi
- makurtu
- mantxagabe
- mari
- 1 menta
- merezi
- mihi
- mihura
- milaka
- mutikokari
- naga
- nahasi
- nahi izan
- naturalista
- noblezia
- nor
- norberengo
- notable
- obserbazio
- ohore
- omen
- omenaia
- omendagabe
- omende
- omendi
- omengabe
- omentsuro
- 2 ondo
- ondra
- oniritzi
- opinio
- 1 oro
- oroigarri
- oroipen
- oroitza
- 1 osatu
- ospakeri
- ospatu
- 1 ospe
- ospegabe
- ospen
- ospetsu
- 2 oste
- ostikarri
- oño
- pama
- pauso
- peontza
- perdido
- pertsonaje
- piper
- piztu
- potentzia
- predikari
- predikatzaile
- prestutasun
- produktu
- puntu
- saldoka
- sangratzaile
- santutasun
- 1 sapa
- 1 sarrera
- serios
- 2 sesi
- sobera
- soinu
- sona
- 1 sortu
- sostenitu
- 1 su
- tatxagabe
- teologo
- timoi
- tontokeria
- txar
- tzar
- uhertu
- umant
- 1 upa
- urratu
- urruti
- usain
- usokagia
- uste
- 1 usu
- uzta
- xauxun
- xerkatu
- xirmi-xarma
- xoko
- xuritu
- xuxen
- zabaltzaile
- zabar
- 1 zangar
- zapatari
- zarata
- zer
- zerbait
- 1 zeren
- 1 zibil
- zikindu
- zikiro
- zintzarri
- ziudade
- 1 ziza
- zoriontasun
- zortelagun
- zurruburru
- zuzen
goiburua
agradatu.
tradizioa
tradizioa
Tr. Documentado principalmente en autores septentrionales ya desde Etcheberri de Ziburu. Al Sur se encuentra en Beriain, Ochoa de Arín, Urquizu, Gamiz, Zuzaeta (98), Aguirre de Asteasu, Añibarro y Noe. La construcción con aux. intrans. bipersonal es la más gral.
sense-1
1.
(S ap. Lh
; SP, Urt II 209, Ht VocGr 269, Lar, Añ, Gèze,
VocBN
, H),
agradutu (Añ).
(Aux. intrans. bipersonal).
Agradar, gustar.
"Agréer, agradar"
SP.
"Gauza hek guziak agradatzen zaizkit"
Urt II 209.
"Agréer",
"plaire"
Ht VocGr.
"Agradar"
Lar.
"Gustar, agradarle"
Añ.
"Plaire, être agréable"
Gèze.
"Être agréable"
H.
"Plaire à quelqu'un"
Lh.
v. atsegin.
Zenbat agradatzen zaion Iaungoikoari meza enzutea, han ofrezitzen zaion sakrifizioagatik. Ber Trat 16r. Ene lan guztiak agrada dakizkitzun. Harb 302. Agradatzen zaitzun bezalako penitenzia oso bat eragin diazadazun. Ib. 196. Iainkozko amorioaren suaz garbi nazazun, Aita eternalari agradatzen natzaikan bezalako ofrenda ni preparatzea gatik. Ib. 67. Ian edanezko sobrari, / Ihesi doakona, / Huna, Debotak, Iaunari, / Agradatzen zaiona. Arg DevB 131. Hei gehienik agrada ahal dakioketen gauza dela gerla. ES 175. Behar bada izanen da zenbait hitz arrapatzaille [...] zeinari ene hemengo eskuara ez baitzaiko <-tçaitco> agradatuko. Ib. 189. Hau baita zuk ezarririko legea eta zuri agradatzen zaitzuna. Ib. 201. Zer sakrifizio da Jaungoikoari geiena agradatzen zaiona? OA 57. Gure othoitza Jainkoari gehiago agrada dakion gatik. CatLav 454 (V 212). Bihotzaren garbitasuna da Jainkoari agradatzen zaion tenplua. Lg I 330. Nere baitan balinbada zerbait agradatzen zaitzunik, hura bakharrik zure ganik dut. Mih 60. Bertze konbertsazione guziak agradatzen zitzaizkidan. Brtc 202. Agrada bekizkitzu, Iauna, guretzat egiten zaizkitzun othoitzak. Ib. 20. Egin baitzien Jinkuari berze güziak baino gehiago agradatzen zitzakon sakrifizio bat. CatLan 134. Birtute au txit asko agradatzen zaio Jesus Maitagarriari. AA I 409. Aditzera ematen due alabaña, ego-aizez beteak dauzkeela goiak, eta ez dirala kontentu beren gizonai bakarrik agradatzearekin. Ib. 580. Kainek eskeñi ziozkan Jaunari bere doaiak, garia, frutak, eztia [...] jaiera gutxirekin, eta etzitzaizkan agradatu Jaunari. AA II 41. Gizon balientia / Inazio Mari, / konpañia guztian / au da buruzagi. / Agradatzen zitzaion / jende guztiari. FrantzesB II 47. Agrada bekizu, ene Jainkoa [...] ofritzen zaitzun Sakrifizioa. MarIl 52. Gu ere Jainkoari agrada gakizkion amorea gatik. JesBih 450. Artzaiña erregeri aditze ona-gatik / Guziz agradatu zitzaion ordutik. Gy 316. Gutiak dire zeruaz hala faboratuak / Agradatzeko dohaiñaz sortzean dohatuak. Ib. 21. Ferdinan erregeari anhitz agradatzen zitzaion Iñazio. Laph 3. Arropa hori ez zait agradatzen. Ib. 85. Sainduen bizia agradatzen zaizu beraz, anaia maitea? Ib. 19. Agrada dakizün [...] egiten deizüdan oberenda. Ip Hil 231. Txakur bat bazedukan / txit kuriosua, / agradatzen zitzaion / mokaru gozua. Noe 36. Kontseilu hori arras agradatu zitzaion erregeari. Zerb IxtS 27. Aita besoetakoari agradatzearren bere haur-herabea hilduratu behar zuelarik. Mde HaurB 66.
v. tbn. He Gudu 66.
Zenbat agradatzen zaion Iaungoikoari meza enzutea, han ofrezitzen zaion sakrifizioagatik. Ber Trat 16r. Ene lan guztiak agrada dakizkitzun. Harb 302. Agradatzen zaitzun bezalako penitenzia oso bat eragin diazadazun. Ib. 196. Iainkozko amorioaren suaz garbi nazazun, Aita eternalari agradatzen natzaikan bezalako ofrenda ni preparatzea gatik. Ib. 67. Ian edanezko sobrari, / Ihesi doakona, / Huna, Debotak, Iaunari, / Agradatzen zaiona. Arg DevB 131. Hei gehienik agrada ahal dakioketen gauza dela gerla. ES 175. Behar bada izanen da zenbait hitz arrapatzaille [...] zeinari ene hemengo eskuara ez baitzaiko <-tçaitco> agradatuko. Ib. 189. Hau baita zuk ezarririko legea eta zuri agradatzen zaitzuna. Ib. 201. Zer sakrifizio da Jaungoikoari geiena agradatzen zaiona? OA 57. Gure othoitza Jainkoari gehiago agrada dakion gatik. CatLav 454 (V 212). Bihotzaren garbitasuna da Jainkoari agradatzen zaion tenplua. Lg I 330. Nere baitan balinbada zerbait agradatzen zaitzunik, hura bakharrik zure ganik dut. Mih 60. Bertze konbertsazione guziak agradatzen zitzaizkidan. Brtc 202. Agrada bekizkitzu, Iauna, guretzat egiten zaizkitzun othoitzak. Ib. 20. Egin baitzien Jinkuari berze güziak baino gehiago agradatzen zitzakon sakrifizio bat. CatLan 134. Birtute au txit asko agradatzen zaio Jesus Maitagarriari. AA I 409. Aditzera ematen due alabaña, ego-aizez beteak dauzkeela goiak, eta ez dirala kontentu beren gizonai bakarrik agradatzearekin. Ib. 580. Kainek eskeñi ziozkan Jaunari bere doaiak, garia, frutak, eztia [...] jaiera gutxirekin, eta etzitzaizkan agradatu Jaunari. AA II 41. Gizon balientia / Inazio Mari, / konpañia guztian / au da buruzagi. / Agradatzen zitzaion / jende guztiari. FrantzesB II 47. Agrada bekizu, ene Jainkoa [...] ofritzen zaitzun Sakrifizioa. MarIl 52. Gu ere Jainkoari agrada gakizkion amorea gatik. JesBih 450. Artzaiña erregeri aditze ona-gatik / Guziz agradatu zitzaion ordutik. Gy 316. Gutiak dire zeruaz hala faboratuak / Agradatzeko dohaiñaz sortzean dohatuak. Ib. 21. Ferdinan erregeari anhitz agradatzen zitzaion Iñazio. Laph 3. Arropa hori ez zait agradatzen. Ib. 85. Sainduen bizia agradatzen zaizu beraz, anaia maitea? Ib. 19. Agrada dakizün [...] egiten deizüdan oberenda. Ip Hil 231. Txakur bat bazedukan / txit kuriosua, / agradatzen zitzaion / mokaru gozua. Noe 36. Kontseilu hori arras agradatu zitzaion erregeari. Zerb IxtS 27. Aita besoetakoari agradatzearren bere haur-herabea hilduratu behar zuelarik. Mde HaurB 66.
v. tbn. He Gudu 66.
sense-2
(agradagotu)
Ezin Aitari deus agradago dakidio bere Semea han ofrendatzea baino. Hm 199.
Ezin Aitari deus agradago dakidio bere Semea han ofrendatzea baino. Hm 199.
sense-3
(Aux. intrans. unipersonal y complemento instr.).
Enamorarse; agradar, gustar.
v. agrada izan.
Bañan agradatu bahaiz Aphezkoa sainduaz, / Iphizpikuak beztitu beharko au graduaz. EZ Man I 19. Zeren agradatzen zaren frankoki emateaz. EZ Man II 21. Agrada zaite arren ene / obra eta nekeez. EZ Eliç 413. Iongoiko aita zen zure / biziaz agradatu, / semearen amatzat zu / harengatik hautatu. Ib. 408. Andereño bat ikhusi nuen igande goizño batez, / Bista berian agradatu nintzan haren begiez. 'Je devins amoureux de ses yeux' . ChantP 326. Elgarrez agradatu / Bi presuna gazte, / Horien amodioa / Konsidera daike! Bordel 124. Norbaitez hemen agradaturik / lagun bat duzu hartuko. [...] Nahi baduzu izan dezazun / lur huntako zoriona, / Hauta zazu bai / nexka prestu bat / eta girixtino ona. Etcham 226. Aberatsari etzitzaion batere gaitzitu. Gehiago dena, emazte gazte eder hartaz arras agradatua [...]. Zerb IxtS 50. Faraonen alabak delako saskia ikusi zuen eta hartako haurraren edertasunaz arras agradatu zen. Ib. 33. Azkaindarrak ote dire, egiazko Azkaindarrak [...]? Ez, zorigaitzez. Bizpahirur ehun badire nunbeitkoak, kaskoin, espainol edo turko, herriaz agradaturik geldituak. Zerb Azk 29. Denek egiten zioten irri, bainan gaizoak uste zuen denak hartaz agradatuak zirela, guziz herriko neskatxa eta andereñoak. Lf Murtuts 29.
Bañan agradatu bahaiz Aphezkoa sainduaz, / Iphizpikuak beztitu beharko au graduaz. EZ Man I 19. Zeren agradatzen zaren frankoki emateaz. EZ Man II 21. Agrada zaite arren ene / obra eta nekeez. EZ Eliç 413. Iongoiko aita zen zure / biziaz agradatu, / semearen amatzat zu / harengatik hautatu. Ib. 408. Andereño bat ikhusi nuen igande goizño batez, / Bista berian agradatu nintzan haren begiez. 'Je devins amoureux de ses yeux' . ChantP 326. Elgarrez agradatu / Bi presuna gazte, / Horien amodioa / Konsidera daike! Bordel 124. Norbaitez hemen agradaturik / lagun bat duzu hartuko. [...] Nahi baduzu izan dezazun / lur huntako zoriona, / Hauta zazu bai / nexka prestu bat / eta girixtino ona. Etcham 226. Aberatsari etzitzaion batere gaitzitu. Gehiago dena, emazte gazte eder hartaz arras agradatua [...]. Zerb IxtS 50. Faraonen alabak delako saskia ikusi zuen eta hartako haurraren edertasunaz arras agradatu zen. Ib. 33. Azkaindarrak ote dire, egiazko Azkaindarrak [...]? Ez, zorigaitzez. Bizpahirur ehun badire nunbeitkoak, kaskoin, espainol edo turko, herriaz agradaturik geldituak. Zerb Azk 29. Denek egiten zioten irri, bainan gaizoak uste zuen denak hartaz agradatuak zirela, guziz herriko neskatxa eta andereñoak. Lf Murtuts 29.
sense-4
(Aux. trans. bipersonal).
Agradar.
Deseo andi bat Iaungoikoa agradatzeko. Ber Trat 72r. Aren dibina majestadearen zerbitzatzeko eta agradatzeko. Ib. 40v. Modu onetan agradauko dabe Birjina Santisimea, da ikaratuko dabe infernu guztia. Urqz 77. Hire bizi moldeak / ez naik agradatzen. / Adios oihanerat / berriz nauk itzultzen. Zby RIEV 1908, 770. Jende guzien agradatzeko / pertsulari onak dira. Etcham 240. Baina [prediku] batek ez nau behinere hala agradatu nola Eskualdun erretorarenak. Zerb Ipuinak 665.
Deseo andi bat Iaungoikoa agradatzeko. Ber Trat 72r. Aren dibina majestadearen zerbitzatzeko eta agradatzeko. Ib. 40v. Modu onetan agradauko dabe Birjina Santisimea, da ikaratuko dabe infernu guztia. Urqz 77. Hire bizi moldeak / ez naik agradatzen. / Adios oihanerat / berriz nauk itzultzen. Zby RIEV 1908, 770. Jende guzien agradatzeko / pertsulari onak dira. Etcham 240. Baina [prediku] batek ez nau behinere hala agradatu nola Eskualdun erretorarenak. Zerb Ipuinak 665.
sense-5
(Aux. trans. tripersonal).
Agradar, gustar.
Pazienziaz iraunik [...] agradauko deutsazue Jesus, ta Jesuseri gustu emonik zetako dozuez ganeko gauzak? Añ LoraS 90. Izan bedi guztia gogo garbi biziaz ta gurari andiaz Jesusi agradetako. Ib. 178.
Pazienziaz iraunik [...] agradauko deutsazue Jesus, ta Jesuseri gustu emonik zetako dozuez ganeko gauzak? Añ LoraS 90. Izan bedi guztia gogo garbi biziaz ta gurari andiaz Jesusi agradetako. Ib. 178.
sense-6
(Ejs. ambiguos con respecto al aux.)
Mutil batek esan dust / naizla galanta / badakit ori / karrikatik noanean / jantzirik ongi / agradatzeko. Gamiz 205. [Birjina] berthute guziez bethi bestitua Izan zarena: Ienkoaren aitzinean beregainki agradatua Izan zarena. Arg DevB 91. Euskal herrietan / Fama aundia da, / Bertze potentzietan / Barna juana da; / Ofreziturik ere / Zernahi parada, / Giristino fidelik / Ez daite agrada. Bordel 136.
Mutil batek esan dust / naizla galanta / badakit ori / karrikatik noanean / jantzirik ongi / agradatzeko. Gamiz 205. [Birjina] berthute guziez bethi bestitua Izan zarena: Ienkoaren aitzinean beregainki agradatua Izan zarena. Arg DevB 91. Euskal herrietan / Fama aundia da, / Bertze potentzietan / Barna juana da; / Ofreziturik ere / Zernahi parada, / Giristino fidelik / Ez daite agrada. Bordel 136.
sense-7
2.
Aprobar, aceptar.
Arrefloriaren Ama , [...] gure salbamentiagatik ezinago dolore handirik sofritü düzüna, deiñat zite agradatzera ene boto flakien. Mercy 22.
Arrefloriaren Ama , [...] gure salbamentiagatik ezinago dolore handirik sofritü düzüna, deiñat zite agradatzera ene boto flakien. Mercy 22.
azpisarrera-1
AGRADAXETAN.
"(S), (entrer) dans les bonnes grâces" Lh.
"(S), (entrer) dans les bonnes grâces" Lh.
agradatu
-
agradatu. Tr. Documentado principalmente...
-
1. (S ap. Lh ; SP, Urt II 209, Ht VocGr ...
-
(agradagotu) Ezin Aitari deus agradago d...
-
(Aux. intrans. unipersonal y complemento...
-
(Aux. trans. bipersonal). Agradar. Deseo...
-
(Aux. trans. tripersonal). Agradar, gust...
-
(Ejs. ambiguos con respecto al aux.) Mut...
-
2. Aprobar, aceptar. Arrefloriaren Ama ,...
-
AGRADAXETAN. "(S), (entrer) dans les bon...
<< agertu 0 / 0 agur >>
Nabarmenduak
