Harremana

    OEH - Bilaketa

    589 emaitza dei bilaketarentzat

    Sarrera buruan (33)


    Sarrera osoan (498)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    samindu.
    sense-1
    1. (AN, BN, S ap. A ; Lar, H, VocB ) .
    (Hablando de seres vivos, del alma, del corazón). Amargar(se), afligir(se), entristecer(se); irritar(se). "Acibarar a alguno u algo, ponerlo amargo y desabrido" Lar. "Au fig., s'aigrir, s'irriter. Aski du egin dioten bidegabeaz orhoitzea samintzeko ezin gehiago, [...]. Gure nausiaren erantzukiak, elheak egunetik egunera saminduz doaz, les paroles de notre maître deviennent [...] plus durs. [...] Zerk samindu zaitu hola, qu'est-ce-qui vous a irrité de la sorte?" H. "En personas, hablar fuerte, colérico" VocB. "Amargarse, encolerizarse" A. Tr. Documentado en Leiçarraga (que emplea como rad. vbal. samint ) y, desde mediados del s. XVIII, en autores meridionales. En DFrec hay 4 ejs.
    Senharrák, on eriztezue zuen emaztei eta etzaiteztela samint haién kontra. "En-aigrissez point" . Lç Col 3, 19 (He garratski ekhar, TB sumint, Ol garratz azaldu). Txit orain juango zait, samintzen ninduen kezka ura. Lar SAgust 15. Pekatari bien kontra txit aserre ta samindua zegoen. Cb Eg II 157. Gauza batek bakarrik samindu eta naigabez bete dezake Jauna amatzen duan anima. AA III 302. [Jangoikoak dei egiten deusku] konzienzia saminduaz, gaixotasuna biralduaz. Añ GGero 81. Orduan deabruak esan eutsan gogaiturik ta samindurik: madarikatua izan dedilla. Añ MisE 122. Biotza miñdu, zamiñdu. JJMg BasEsc VI. Luzifer deabrua / da agitz samintzen, / beti zure anparoa / degula sentitzen. Arr May 143. Ekandu dongak barriz erkindurik, nekaturik eta samindurik itxiten dabe arima. Itz Azald 198. Ea pekataria! Noiz artean bizi nai dezu soseguz ta batere samindu gabe? Kortazar Serm 410. Neskatxa orren diña ez izateak samintze au. Ag G 149. Gogorazio onek / samindutzen gaitu / zaizkigulako egun / ain ederrak aitu. Urruz Zer 119. Samindu gaituenai edo irañen bat egin dauskuenai guk parkatzen dautsegun lez. KIkV 49. (KIkG 33, Inza Azalp 146 samindu) Ote-lore bat triskatu / eta samindu dot larra. "Se ha entristecido el otero" . Laux AB 65. Ekaitz-ondoan [euliak] ez du lên aiña / ozkaz samintzen zaldia. Or Eus 346 (v. tbn. Aitork 54). Zure itz oiek aditu ta farisauak samindu dirala ba al dakizu? Ir YKBiz 226. Gorroto dituzunen buruz etzaite neurrigabe samindu. Zait Sof 17. Gudaritza-legeak samintzen zizkion orduak. Etxde JJ 66. Zorigaitzaren beazunak izate guzia samindu zion. Ib. 242. Ezaitez samindu, Erruperta! --esan eutson gozo-gozoro. --Neke-samiñetan dozun senar ori, laster izango dozu iñoizko zoriontsuen. Bilbao IpuiB 95. Zarren gozo guztiak / dirade samintzen, / gauza utsengatikan / asiko da mintzen. Uzt Sas 196. Ez bada naigabetan samindu. "No debes congojarte" . Berron Kijote 203. Zu etxetik joatea / izan nuen pixu, / samindurik nagola, / ori badakizu. Zendoia 75. Barka zaidazu on beharrez samindu bazaitut. MEIG IX 111.
    v. tbn. Ur MarIl 110. AB AmaE 131. GMant Goi 59. Enb 124. Alz Ram 78. ABar Goi 33. JAIraz Bizia 58. Erkiag Arran 99. Vill Jaink 178. NEtx LBB 246. Ayesta 60.
    azpiadiera-1.1
    [Ama] Jaungoikuak zerura / eraman zinduan, / laister izango zera / iya saminduan, / baña ni ere or nazu / laistertxo zeruan. Uzt Auspoa 22, 146.
    azpiadiera-1.2
    (Part. en función de adj.). "Acedado" , "amargado" Lar.
    Zerbait gozatuko dizudala biotz samindu hori. Lar SermAzc 52. Arima saminduaren progua ta biotz errukarriaren illjantzia. Ag Kr 164. Iñork ez dantsuz euren aiots samindubak. "Sus gemidos tristísimos" . Laux BBa 58. Neska biotz-samindua. TAg Uzt 123. Yaun saminduaren aginduen arabera. Zait Sof 195. Bere biotz saminduari lagunartean eman [bearra zeukan] arnasaldi. Etxde JJ 33 (v. tbn. Laux BBa 22, Zait Sof 196, Vill Jaink 165 bihotz samindu). Bere izaki saminduaren gozagarri Engrazi billakatzen zun. Ib. 267. Bere arimako indar saminduentzat asegarri bat. Vill Jaink 138. Amaika illetan ere lagun urkoen biotz saminduak alaitzen. Ataño TxanKan 22.
    azpiadiera-1.3
    (Ref. a cosas o situaciones). Amargar, agriar, aguar.
    Badira bere naturalezaz [...] zamin diren bihotzak eta halaber hartzen duten guzia zamintzen dutenak. SP Phil 342 (He 345 garrasten eta khermintzen). Gúre bekátuak dire samintzenduténak despeida. LE Ong 78v. Uste etzala samiñdu ziran / erromatar oien farrak, / Gipuzkoa mendi-mutillak / ziradelako azkarrak. Izt Po 144. Baña denboraz poz au samindu zitzaion. Lard 23. Pesta zertako samindu? "Aguar la fiesta" . Or Eus 31. Otorduetan jaki guzia / samintzen dute mingaiñez. "Toda la comida de la mesa la dejan agriada con sus palabras" . Ib. 183. Baiña bidea saminduko da. "Amarum erit" . Or Aitork 90.
    azpiadiera-1.3.1
    Ez non jaioak, noren odolekoak, eta zer txertutatik datozen ez dakiten [izen] itsu motel illun eta garraz saminduak.Izt C 6 (en comparación a los nombres de origen vasco).
    azpiadiera-1.4
    Agudizar, intensificar (un dolor, sufrimiento, un grito). " Ene oinhazeak samintzen hari dira, mes souffrances s'exaspèrent" H.
    Ikusirik kurrinka samintzen ari zitzaiola gizonari [...]. StPierre 17 (ref. a un hombre enfadado). Sabeletik minez zagon. Ez, nahi baduzu, min saminez [...]; bainan halere, behin hasiz geroz, nork jakin ez ote zen saminduko. Lf Murtuts 26.
    azpiadiera-1.4.1
    (En la expr. boza saminduz 'adquiriendo la voz un tono enfadado, irritado').
    --(Boza saminduz). Krima aintzineko zortzi egun horietan ez dik euririk egin... Nola dituzkek busti arropak, euririk egin gabe? Larz Senper 62 (en boca de un policía).
    sense-2
    2. (V, G, AN, L, BN, S; Lar, Añ, Izt 10v, Dv, VocB ), samintu (S), zamindu (SP) Re.A; Lh; Lrq (samintü). (Ref. al sabor). "Rendre ou devenir amer. Zamindua, qui est devenu amer" SP. "Amargar" Lar. "Acedarse" Lar y Añ. "Aigrir, rendre piquant, devenir piquant" Dv. "S'aigrir, prendre de l'acidité. Beroarekin esnea laster samintzen da, [...]. Untzi husten hasietan egoiteak eztitu arno guziak bardin samintzen, [...] n'aigrit pas également tous les vins" H. "Las cosas ponerse de gusto picante" VocB. "Agriar, hacerse picante" A.
    Nola akherrek armendola-ondo eztiak mihiaz ukituz, hek zamintzen eta khiratsten baitituzte. SP Phil 262 (He 264 kharmiñtzen). Eroriko dira izarrak [...] eta ibaiak, ta iturriak saminduko ta galduko ditue. AA III 477.
    azpisarrera-1
    SAMINDU-GALE. Deseoso de afligir.
    Ez naiz inor samindu-gale, ez zu, ezta nire burua ere. Zait Sof 66.

    samindu

    samindu
    << samin 0 / 0 sartu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper