OEH - Bilaketa
250 emaitza deabru bilaketarentzat
Sarrera buruan (9)
Sarrera osoan (241)
- adiskide
- adu
- agertze
- agindupe
- agintari
- agor
- agurtze-lan
- ahal
- ahalegin
- ahalke
- aho
- aingeru
- aingerukide
- 1 aire
- aitzindari
- aker
- alderdikeria
- alfer
- amets
- amorrantza
- amorratu
- 1 amu
- animale
- anitz
- arerio
- arlote
- arraio
- 1 arrasto
- arren
- asko
- asmotsu
- aterarazi
- atzapar
- 1 atze
- atzera
- aurreratzaile
- aurtiki
- ausiki
- aztarna
- baimen
- bait-
- bakardade
- banatu
- bar-bar
- 2 barda
- barkatu
- barrabas
- barrun
- bazka
- bazkagai
- bedeinkapen
- bedeinkatu
- begitarte
- bekatu
- bekatugin
- bekaturatu
- 1 belar
- beltz
- berbakuntza
- 1 bere
- bertan
- 2 beta
- bider
- 1 bota
- brien
- 1 burla
- buruhas
- buruzagi
- deabrukume
- deabrutegi
- deabrutto
- deabrutxo
- deabrutzar
- deabruxka
- deabruzko
- dearru
- deaurru
- deaño
- debrima
- debru
- debruzin
- deebru
- degroba
- deiebru
- deitatu
- demonio
- demontxe
- dendari
- derbu
- deubru
- deurru
- diable
- diabru,
- diamotxo
- diaurra
- diebru
- ditxa
- donabera
- eliza
- eltze
- eman
- endemoniatu
- eredu
- 1 eritze
- ermitalari
- errate
- 1 erre
- eskupe
- eskupeko
- estali
- estropozoka
- etsai
- ez
- eze
- ezker
- ezkero
- ezpainka
- fabore
- fantasma
- ferekatu
- gabez
- gain
- gaitzetsi
- gaizkin
- gaiztatu
- gaizto
- galdu
- galkor
- 1 gari
- geldika
- gezur
- gidoin
- gizabeltz
- gogo
- goiartu
- gose
- 1 gota
- 1 grina
- hamalau
- handi-mandi
- hari
- hartaratu
- hartu-eman
- hautsi
- here
- hesilari
- hitz
- hizki
- honetan
- hontz
- horrenbeste
- inkietatu
- inon
- irrigile
- isilarazi
- 1 isto
- itsumen
- itsuntza
- itsutu
- itxixo
- jainkotiar
- 1 jakin
- joan-etorri
- 1 jostatu
- kanpo
- karrika
- kiskil
- koltxoi
- kontra
- kontraratu
- kume
- kuxidade
- lapurreta
- lehen
- liluratu
- lollo
- mari
- mehatxu
- menderakaitz
- mendetu
- 1 mila
- mutari
- nahi izan
- narrastu
- neke
- nondik
- nor
- oinazpi
- 2 ondo
- ondoreko
- 1 ostiko
- ozta
- plaga
- pozarren
- prailemotxo
- rau
- saihets
- saihetsarazi
- saldo
- salmenta
- sare
- sasiko
- satsu
- sendaketa
- soin
- sorgin
- 1 su
- sudur
- talde
- tentale
- tentari
- tentatu
- tentatzaile
- toki
- tormentatzaile
- trakets
- tropel
- 1 tunda
- tusuri
- txar
- txepetx
- 1 txima
- ugazama
- urdeka
- urrundu
- usain
- usainkatu
- zein
- zer
- zeregin
- zerengatik
- zikinkeria
- zirtzil
- zital
- zomorro
- zorigaizto
- zoriondu
- zorrotz
- zulo
- zuntz
- zuri
goiburua
handi-mandi.
sense-1
1.
(L, BN, S; Dv),
haundi-maundi,
haundi-mandi (G-azp, L),
aundimendi (B)
Ref.:
A (handi-mandi);
Lh;
Izeta BHizt2 (aundimendi);
ZestErret
.
(Gralmente. pl.). Persona importante, influyente (gralmte. con matiz irónico o despectivo). " Andi mandiak, cuya expresión se entiende en este pueblo, dirigirse a aquellos particulares o gente visible, poderosa, y que llevan regularmente el gobierno de la república. [...]. Andi mandiak, que es el modo que por ironía suele decir el populacho por las personas principales, o que mandan más en la república. Y el testigo no encuentra a la dicha expresión, en castellano, otra equivalencia más propia que mandones " PlFuent 298. "S'emploie au pluriel dans le sens de grands" Dv. "Ricachón" Izeta BHizt2. . v. 1 handiki, 2 handizki. Tr. Documentado por primera vez en Mendiburu, se encuentra en textos de autores labortanos, alto-navarros y guipuzcoanos.
Israeldar gaisoak siñetsi zuten apez arroak eta gañerako andi-mandi gezurtiak ziotena. Mb OtGai III 42. Jaunak, bardin gira guziak, / geiago kanbiorik / handi-mandi diferentik / ez dugu sofrituko engoitik. Iraultza 108. Munduko handi-mandiei ematen zaiena, gehienean galdua gerthatzen da, bai eta askotan nork bere kideari egiten dioen ongia ere. Dh 228. Ez ibil aberatseri lausenguka eta ez bezadi gogotik ager handi-mandien aintzinera. Dv Imit I 8, 1 (SP, Ch, Mst, Ip handi, Echve persona andi, Ol, Pi aundiki). Ez dire apezak bakarrak, / baituzte lagun azkarrak; / aundimendiak [...] / egin dire karlostarrak. KarlBB 134. Beren buruak errespetatzen / aundimendiyen moduan. Xe 312. Gustatzen zaigu aundimendiyen / moda berriyak artzia. Ib. 312. Eztu izoeraziko bere dotriña jakintsuen jakintzan, [...], ez ta ere aundimandien ondasunetan. Otag EE 1884a, 309. Inpernuko deabru eta munduko aundi-mandiai batere galdetu gabe. EE 1885b, 253. Andimandi orien artean, nik baserritar auen artean bezela, zer nai ta axe eskuratzen du. A Ardi 93. Menderen mende eliza artako eliz gizonek, aundi-maundi eta jakintsunek, Orreagako Ama Birjinaren omena eskualde bazterrenetara edatu zuten. FIr 163. Gerla-aitzinean, Espainiako haundi-maundiek Zarauz-rat udako jitea laket zuten. JE Ber 79. Bazkari aundia egin zien bere aundizkiei ta gudalburuei ta Galileako aundimaundiei. Ir YKBiz 205. Handi-mandiak karrosan, girixtinoak oinez edo zaldiz, turkoak berdin, satanekin. Lf ( in Casve SGrazi 12 ).
(Gralmente. pl.). Persona importante, influyente (gralmte. con matiz irónico o despectivo). " Andi mandiak, cuya expresión se entiende en este pueblo, dirigirse a aquellos particulares o gente visible, poderosa, y que llevan regularmente el gobierno de la república. [...]. Andi mandiak, que es el modo que por ironía suele decir el populacho por las personas principales, o que mandan más en la república. Y el testigo no encuentra a la dicha expresión, en castellano, otra equivalencia más propia que mandones " PlFuent 298. "S'emploie au pluriel dans le sens de grands" Dv. "Ricachón" Izeta BHizt2. . v. 1 handiki, 2 handizki. Tr. Documentado por primera vez en Mendiburu, se encuentra en textos de autores labortanos, alto-navarros y guipuzcoanos.
Israeldar gaisoak siñetsi zuten apez arroak eta gañerako andi-mandi gezurtiak ziotena. Mb OtGai III 42. Jaunak, bardin gira guziak, / geiago kanbiorik / handi-mandi diferentik / ez dugu sofrituko engoitik. Iraultza 108. Munduko handi-mandiei ematen zaiena, gehienean galdua gerthatzen da, bai eta askotan nork bere kideari egiten dioen ongia ere. Dh 228. Ez ibil aberatseri lausenguka eta ez bezadi gogotik ager handi-mandien aintzinera. Dv Imit I 8, 1 (SP, Ch, Mst, Ip handi, Echve persona andi, Ol, Pi aundiki). Ez dire apezak bakarrak, / baituzte lagun azkarrak; / aundimendiak [...] / egin dire karlostarrak. KarlBB 134. Beren buruak errespetatzen / aundimendiyen moduan. Xe 312. Gustatzen zaigu aundimendiyen / moda berriyak artzia. Ib. 312. Eztu izoeraziko bere dotriña jakintsuen jakintzan, [...], ez ta ere aundimandien ondasunetan. Otag EE 1884a, 309. Inpernuko deabru eta munduko aundi-mandiai batere galdetu gabe. EE 1885b, 253. Andimandi orien artean, nik baserritar auen artean bezela, zer nai ta axe eskuratzen du. A Ardi 93. Menderen mende eliza artako eliz gizonek, aundi-maundi eta jakintsunek, Orreagako Ama Birjinaren omena eskualde bazterrenetara edatu zuten. FIr 163. Gerla-aitzinean, Espainiako haundi-maundiek Zarauz-rat udako jitea laket zuten. JE Ber 79. Bazkari aundia egin zien bere aundizkiei ta gudalburuei ta Galileako aundimaundiei. Ir YKBiz 205. Handi-mandiak karrosan, girixtinoak oinez edo zaldiz, turkoak berdin, satanekin. Lf ( in Casve SGrazi 12 ).
azpiadiera-1.1
(Uso adj.).
Aietatik batzuek, ok dire Eskribak eta Farisiuak (edo zubek esaten duzian bezala, jende andi mandiak, edo erriko agintariak, eta ez jende txikiak edo senzilluak, erritan batere agintzen eztutenak). PlFuent 293. Zer, bada, jende aundi-mendiak ez al du edaten edo? Lab EEguna 101. Gizon andi-mandien artean abillela aditu dikat. Sabiag Y 1934, 30. Buruzagi aundi-maundia Waterloo-ko zelaietan erabat oinperatu zuten ezkeroz. Etxde JJ 215. Han, Amerikano handi-mandi batzu, eskualdun haragi eske, eta zu, heien fornitzale. Larz Iru 144.
Aietatik batzuek, ok dire Eskribak eta Farisiuak (edo zubek esaten duzian bezala, jende andi mandiak, edo erriko agintariak, eta ez jende txikiak edo senzilluak, erritan batere agintzen eztutenak). PlFuent 293. Zer, bada, jende aundi-mendiak ez al du edaten edo? Lab EEguna 101. Gizon andi-mandien artean abillela aditu dikat. Sabiag Y 1934, 30. Buruzagi aundi-maundia Waterloo-ko zelaietan erabat oinperatu zuten ezkeroz. Etxde JJ 215. Han, Amerikano handi-mandi batzu, eskualdun haragi eske, eta zu, heien fornitzale. Larz Iru 144.
sense-2
2.
A grandes rasgos.
Orra, iraizean, gaingiroki, andi-mandi esan gure elebarriño gertatoki edo jazolekuaren ertzak eta mugak. Erkiag Arran 12. Ba dira errian xauleku edo garbiketak egiteko etxe koxkor bi [...] etxetxu oneiri Erreka izena gelditu yake. Bi dira izan: bata Arranegiko errekea ta Ateko errekea bestea, aundi-maundi betiere erria zati edo alderdi bitan banatzen dalako. Ib. 134.
Orra, iraizean, gaingiroki, andi-mandi esan gure elebarriño gertatoki edo jazolekuaren ertzak eta mugak. Erkiag Arran 12. Ba dira errian xauleku edo garbiketak egiteko etxe koxkor bi [...] etxetxu oneiri Erreka izena gelditu yake. Bi dira izan: bata Arranegiko errekea ta Ateko errekea bestea, aundi-maundi betiere erria zati edo alderdi bitan banatzen dalako. Ib. 134.
handi-mandi
-
handi-mandi....
-
1. (L, BN, S; Dv), haundi-maundi, haundi...
-
(Uso adj.). Aietatik batzuek, ok dire Es...
-
2. A grandes rasgos. Orra, iraizean, gai...
<< hamalau 0 / 0 hari >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
