1.
(
Dv→A),
itzulerazi,
itzulirazi,
itzuliazi,
itzulazi.
Hacer volver, hacer regresar.
"Faire revenir, rendre"
Dv.
Zeinek hiletarik itzul erazi baitu ardién Artzain handia.
Lç He 13, 20.
Otoi egiten dizut [ariak] itzulerazi ditzazun espendioeki.
"Se hagan volver"
.
MRos 10.2r.
Fiñean bere herrira / bozik itzularazi.
EZ
Eliç
337.
Itzulirazi zuan Jordango ibaia goronz, bere jaiet-bururonz.
Ub 31.
Kolpiak zentzua itzuli azi diyotela.
Sor AKaik 129.
Itzul-arazi zituen Izraeldarrak Jerusalemerat.
CatJauf 28.
Itzuliazi urbileko errira.
FIr 143.
Gure tiroek laster itzularazi zituzten beren gerizetarat.
Zerb Gerlan 23.
Itzularazi zenulako [semea]
.
Or Aitork 33.
Zuzeneko bidera itzul arazi behar dioguna.
Arti Tobera 273.
Zuen amoriyuak / itzulazko naute.
Auspoa 77-78, 263.
Mugidaren batek itzularazi du gaztetango gaietara.
MEIG I 196.
Devolver.
Zuk guri libertatea / itzularazi geurea.
EZ
Eliç
391.
2.
(Dv),
utzulerazi.
Hacer dirigirse hacia, encaminar, convertir.
"
Ezin itzularazi dut gogoz, je n'ai pu le faire changer de sentiment"
Dv.
Heretikoak itzularazitzeaz.
EZ
Eliç
50.
Gaizkien hunialat ützül erazitzen.
Mst I 16, 2 (Ch ganbiatzen, Ip ützültzen, Leon oneratzen).
Natürak beraurganat gaizak oro ützül eraziten dütü.
Mst III 54, 7 (SP bereganatzen).
Ützülerazi nahi ükhen / beraren legiala.
StJul 18r.
Bere ganat osoki itzularazten dituelarik.
Mih 51.
[Esku] guti baita itzularastekó perdiziotik Jangoikoagana.
LE Urt (ms.) 102r.
Plazer lanjerosetarako irritsaren itzul araztea [...] alegrantzia ezti eta inozenten sendimenduetarat.
MarIl 4.
Mahometanoen itzularaztea.
Prop 1898, 214.
Itzularazi ongira.
Iratz 25.
v. tbn. ES 396. Ch III 8, 3. He Gudu 96. Lg II 295. Brtc 3. HU Zez 200. Ir YKBiz 3. Zerb IxtS 64.
itzulazi.
Convertir en, transformar en.
Iltzerakoan, lore itzulazi zun.
Ibiñ
Virgil
64.
3.
Hacer devolver.
Kulpa ongi dago aberiguaturik, gaztigatzeko eta itzul erazaiteko azienda eraman dutena.
"Hacer restituir"
.
MRos 15a.1r.
4.
(Con ablativo).
Apartar.
Zure itzularazteko desir on eta debozioneko eginbide guzietarik.
SP Imit III 6, 4 (Ch gibelatzeko).
Itzul arazten du bere enganiotik.
Jaur 167.
5.
(Lecl, Dv A, H),
itzulerazi
(H),
itzulerazo
(H),
itzuliazi.
"Tourner, converser"
Lecl.
"Faire tourner d'un côté à l'autre"
Dv.
"Faire tourner"
H.
Armak bertzetarat zuri [etsaiak] itzul-araztekotzat.
He Gudu 104.
Zoinak [alimalexkak] dobla, plega baititazke nahi bezala, eta itzularaz norat nahi.
Elsb Fram VII.
Bazuen [...] kanpoz behar den bezenbat grazia gizon bati buruaren itzul-arazteko.
Elzb PAd 32.
Begi gozoak gure alde itzuliazitzeko.
Inza Azalp 157.
6.
"Traduire"
Dv
(→)
A.
Euskalzaleen biltzarraren manuz frantsesaren euskararat itzularazten ere ari izan zauku.
Xa Odol 26.
7.
+
itzulerazi.
Hacer traducir.
Biblea Laphurdiko moldera itzul-arazi zuen [Bonapartek]
.
Lacombe LEItz
79.
Beste hizkuntza batera itzulerazi nahi nuke.
Mde Pr 194.
Euskarazko irakurgaiak euskaldun haurreri bereri, zakiteneri, itzul arazten nizkien erdarala.
Larre ArtzainE 298.
Gure obra bat haien erdarara itzuleraziaz.
MIH 83.
EZIN ITZULARAZIZKO.
a)
(Lo) que no se puede hacer devolver.
Kastitatezko botuaz emaitza oso eta ezin itzularazizko bat egiten diogu. SP Phil 415.
b)
Imposible de convertir.
Ezin itzularazizko dadukaten jendekien erdi erdian. Prop 1898, 214.