1.
(gral.; SP, Urt I 95, Ht VocGr, Lar, VP, Añ, Dv, H, VocB
),
gogortarzun (Arch VocGr, Gèze)
Ref.:
A;
Etxba Eib
.
Dureza, rigor, severidad; crueldad.
"Acrimonia, aspereza"
Lar.
"Acerbidad"
, "dureza", "fragosidad" Lar, Añ.
"Crueldad"
VP
32v.
"Rigor"
Ib. 51r.
"Crueldad"
, "impiedad" Añ.
"Dureté de caractère, de nature"
Dv.
Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. En DFrec hay 7 ejs.
Emetasunez eta miserikordiaz usatzera prestago dela ezen ez seberitatez edo gogortasunez.
Lç
Ins
D, 4r.
Gure bihotzaren gogortasuna eta hotztasuna.
Ax 228 (V 152).
Zuen bihotzeko gogortasuna gatik eman darotzue ordenamendu hor.
"
Ad duritiam cordis vestri"
.
He Mc 10, 5.
Oneganik iges egiten da eta au benzietan da gogortasun, diziplina ta baraurrak gaz.
Cb CatV 58.
Pobren miserien alderat bihotzeko gogortarzüna.
CatLan 114.
Euren umiak modu baga eta gogortasun larregijagaz kastigetan ditubezanian.
Astar II 100.
Ahantz zaitzu ene gogortasunak eta esker gabetasunak.
MarIl 99.
Mutill gaxoa, neguaren gogortasunak easan, azkeneronz gaitz gogor batek artu eta luzaroan leizetik eziñ irten izan zan.
Arr GB 54.
Oñazeen gogortasun samiña.
Aran SIgn 10.
Legearen gogortasuna.
Ibiñ
Virgil
92.
Askoren bildurra zan gogortasunari emongo ete eutsen [gobernukuak]
.
Gerrika 259.
v. tbn. Harb 380. CatOlo 102 (ap. DRA). ES 120. Ch I 13, 4. Lg II 121. Monho 116. Mg CO 87. AA I 424. Dh 216. JJMg BasEsc 238. Añ EL2 196. JesBih 453. Izt C 394. Ur MarIl 107. Lard 490. Hb Egia 6. Bv AsL 47. Lap 417 (V 190). Itz Azald 107. Ag Kr 196. Echta Jos 290. A Ardi 123. Ill Testim 16. JBDei 1919, 308. Ir YKBiz 347. Or Eus 254. FEtxeb 20. Gogortarzun: O Po 29. Tt Arima 125. UskLiB 93. Gogortazun: CatS 77.
2.
Dureza (de un material).
Gorputzeko penitenzia, disziplina, zilizio, barau, oieko gogortasun, limosna, ta biotzeko orazioa Jaunari egitea.
Cb Eg III 389.
Zer gogortasuna, ordea, haren gorputz guztiarena!
Mde HaurB 101.
Orduantxe iabetu ziren burniaren gogortasunaz, baita zerraren sorbatz negartiaz ere.
Ibiñ
Virgil
72.
Burdinaren gogortasuna.
MEIG VIII 58.
Ozen esatean, va orri gogortasuna kentzen zaio, doiñua kendu ezkero.Or in Gazt MusIx 34.
3.
(H),
gogortason.
Obstinación, terquedad.
"Opiniâtreté, obstination"
H.
v. burugogortasun.
Ekusirik zure gogortasona, eta eztuzule nai apartatu okasio gaistoetatik.
(Munarriz, 1743-1753).
FLV
1989, 101.
Orra enbidiaren itxumena eta gogortasuna zein ikaragarria dan.
Gco II 68.
[San Thomasen] gogortasuna, ezin sinhetsiz Birjina Sainduak, apostoluek, bertze dizipuluek erraiten ziotena.
Jaur 166.
Heien gogortasunak eta itsumenduak atsekabez bethetzen zioten bihotza.
Laph 205.
BURU-GOGORTASUN.
v. burugogortasun.