OEH - Bilaketa
463 emaitza urdiñ bilaketarentzat
Sarrera buruan (46)
- urdin
- AMETS URDIN (amets)
- ARRANO URDIN (arrano)
- ARRANOXKA URDIN (arranoxka)
- ASENTSIO URDIN (2 asentsio)
- AZAL-URDIN (azal)
- AZERI URDIN (azeri)
- BEGI-URDIN (1 begi)
- BELAR URDIN (1 belar)
- BELTZ-URDIN (beltz)
- BERDE-URDIN (berde)
- BILO-URDIN (bilo)
- buru-urdin
- BUZTAN-URDIN (buztan)
- ELE-URDIN (1 ele)
- EMAZTE-URDIN (emazte)
- EPER URDIN (eper)
- EZPARA URDIN (ezpara)
- GABIRAI URDIN (gabirai)
- GAITZ URDIN (gaitz)
- GORRI-URDIN (gorri)
- HARRI URDIN (harri)
- HAUTS-URDIN (hauts)
- HEGAZTI URDIN (hegazti)
- HORI-URDIN (2 hori)
- ILE URDIN (ile)
- LARRU-URDIN (larru)
- LUBEAZUN URDIN (lubeazun)
- MARI-URDIN (mari)
- MENASLORA URDIN (menaslora)
- OIHAL URDIN (oihal)
- PAPO-URDIN (1 papo)
- SERORA URDIN (serora)
- SUGE URDIN (suge)
- TXURI-URDIN (txuri)
- UHAL URDIN (uhal)
- URDIN-ARRE (urdin)
- URDIN-BELAR (urdin)
- URDIN-BELTZ (urdin)
- URDIN ERORI (urdin)
- URDIN-HERRI (urdin)
- URDIN-PERRETXIKO (urdin)
- URDIN-SAGAR (urdin)
- URDIN-ZURI (urdin)
- ZALDI URDIN (zaldi)
- ZURI-URDIN (zuri)
Sarrera osoan (417)
- abarkatxo
- abere
- aburdiko
- 1 agian
- ahul
- 1 aire
- aitzin
- aitzindari
- aitzin-gibelka
- aitzurdin
- alamanda
- aldakor
- aldi
- alfer
- algodoi
- alor
- altu
- altxatu
- amandre
- 2 amatu
- amets
- andere
- Andredena
- angi-sagar
- antxoa
- antz
- apaka
- aratz
- argal
- argi
- arkatz
- arma
- arraiadun
- arrandia
- arrano
- arranoxka
- 1 arrantza
- arrats
- arrosada
- arrosario
- arrunt
- artajorra
- artatza
- arto
- 2 asentsio
- 1 askatu
- astegun
- asto
- 1 astun
- atalas
- atezain
- atsegin
- atzealde
- 1 aulki
- azabatxe
- azal
- azalkizun
- azeri
- azpi
- azpialde
- aztar
- 1 azul
- babes
- babesgarri
- bakan
- baldan
- barazki
- 1 bare
- 3 bare
- 1 baretsu
- barne
- barru
- bartuhal
- basakaran
- 1 batan
- batere
- baztergabe
- behako
- behe
- beherantzaldi
- 1 belar
- 2 belatz
- beltz
- beltzun
- belztu
- bepuru
- berde
- 1 bere
- beretter
- bero
- berotu
- berri
- bertaratu
- bertatik
- besoko
- bestela
- betazal
- bete
- betiere
- betikor
- betilun
- betiraundi
- betondo
- beturdin
- bezain
- bezalakatu
- bigun
- bihur
- bildu
- bilo
- bioleta
- biribil
- biribildu
- bistatu
- bitxi
- 1 bizar
- bizardun
- bizi
- bizkarkari
- blu
- 1 bolada
- 2 bonbatxo
- bordoi
- braban
- bukagabe
- bular
- buru-gain
- burugaineko
- buru-handi
- buruntza
- 1 bururdin
- buztan
- dabantal
- distiratsu
- 1 dundu
- eder
- edonoiz
- 1 egite
- 1 egun
- ekipo
- 1 ele
- elkarmin
- elurte
- eman
- emazte
- eper
- 1 erdi
- erori
- esfera
- eskalapoin
- estali
- estrainio
- estrofa
- estudiante
- etxe
- etxekoandrezketan
- ezagun izan
- ezer
- ezinegon
- ezkongai
- ezpara
- 2 ezti
- firmamentu
- gabe
- gabirai
- gainertz
- gainezkagarri
- gaitz
- galdor
- galtza
- ganbara
- gar
- 2 garai
- 1 garden
- gatibatu
- geldi
- gerrialde
- gibelurdin
- goganbehartu
- goibel
- gonagaineko
- gordin
- gorontz
- gorrasta
- gorri
- guardasol
- gur-gur
- gurutzetara
- guzti
- 1 hagin
- hagitz
- hainbeste
- haitz
- haize
- harmonia
- harri
- harrigarri
- harritasun
- harro
- hauskara
- hausturdin
- hauts
- hegazti
- hits
- hodeigabe
- holli
- 2 hondar
- 1 hor
- horasta
- 2 hori
- hoztu
- 1 hu
- hurren
- 1 huts
- idun
- igebelar
- ihes
- ikatzarri
- ile
- ilobaño
- ilun
- 1 irazi
- ireki
- 2 isla
- 1 itsaso
- itsutu
- izar
- 1 ja
- 1 jaka
- jarraipen
- jauztari
- jori
- kanbiakor
- kanbiatu
- kapetatu
- karantzatu
- 2 kareki
- kasko
- katar
- kazadora
- kilin-kalan
- kiskalki
- kolore
- konortetu
- koroso
- lainotxo
- lanbrope
- landu
- larru
- laster
- 1 lats
- 2 lau
- lebita
- legatx
- lehengoratu
- leku
- lerro
- liluragarri
- limurtu
- lirindu
- 2 listatu
- 1 lits
- 1 lizun
- 1 lokartu
- 1 lolo
- lore
- lorratz
- lubeazun
- luzaran
- luze
- luzexka
- mahasti
- mahon
- 1 mahuka
- mari
- 1 marra
- marroi
- matraila
- mazal
- mehe
- 2 melga
- menaslora
- meza
- more
- moredin
- mosaiko
- 3 motatu
- 2 musk
- musker
- musu
- mutxurdin
- 1 nabarmendu
- nahasi
- nare
- nasai
- neurrigabe
- nonbait
- 2 oi
- oihal
- oihalki
- ondoren
- ongi
- opor
- ordin
- 1 orin
- orlegi
- ortzi
- oskarbi
- oso
- osorik
- 2 palto
- paper
- 1 papo
- pañelu
- pilaska
- pilota
- pilpildu
- pindar
- 1 pinta
- pitintxo
- pizberritu
- piztu
- pobreza
- polit
- ponpolote
- pozgarri
- pozkor
- 1 puru
- 1 puska
- sabelurdin
- sakon
- sare
- 2 sendoki
- serora
- sikatu
- single
- soinanzki
- sorgin
- 1 sortu
- sotil
- sudur
- suge
- tamalkide
- tarranta
- tarte
- tarteka
- tauparazi
- tendeltxo
- 1 tindu
- tinko
- 1 trebes
- ttipitto
- txairo
- txakur
- txamarreta
- txapel
- txaplan
- txartel
- txartes
- txipli-txapla
- txuri
- ubel
- uhal
- ukitu
- ulurdin
- upulurda
- ur
- urdinabar
- urdindu
- urdintxo
- urdinune
- urdinxka
- urinperretxiko
- urjin
- uroilo
- 1 urre
- urretsu
- urritx
- 1 urrun
- urrundu
- xahu
- xehe
- xoraldi
- zabal
- zabalkote
- zabuka
- zafiro
- zainurdin
- zakur
- zaldi
- zaldun
- zango
- zarpaildu
- zatiño
- zelai
- zelaitsu
- zenbat
- zerbait
- zeru
- zerutar
- zifli-zafla
- zilar
- 1 zimel
- zimur
- ziratsu
- zirimola
- zirrimarratu
- ziur
- zola
- zorrino
- zozotu
- zuhail
- zurbilki
- zurbiltxo
- zuri
- zuti
- ñibirri-ñabar
goiburua
zerutar.
sense-1
1.
(V, G, AN ap. A; Lar DVC 192, Añ, Izt 23v y 115v, VocCB , Dv, Zam Voc
).
Celestial. "Celeste, (c.) zeruzkoa. Celestial, zerutarra " Añ. El ambiguo "céleste" de Duvoisin podría corresponder tbn. a la segunda acepción. Tr. Documentado al Sur desde mediados del s. XVIII. Al Norte se encuentra en JesBih, MarIl, Lafitte y Xalbador. En DFrec hay 2 ejs.
[Goiko argia] bear degu, zerutarra, Jaungoikoaren eskutik datorkiguna. Lar SAgust 16. Ene lagun zerutarrak. JesBih 399. Haur zerutarra. MarIl 118. Estasiazko aire zerutarrarekin. Ib. 52. Aingeruzko gorputzian eta Serafin zerutarren espirituan. Bv AsL 22. Egin ementxe lo ederrean zerutar ames gozoa. Ag G 76. Jaun zerutarra. Ib. 160. Bultzaturik danak aren abo-iturri zerutar ta izugarrizko mirarien inderragaz. Belaus Andoni 19. Ezti-kutxa zerutarra. Jaukol Biozk 56. Geure zerutar izkuntza. Enb 154. Sinistu eragiten dauskun onoimen zerutarra da sinismena. KIkV 86. (KIkG 68 onoimen zerutarra; KIkV 84, KIkG 224 zerutar emaitza) Zerutar egak ditu maitasun zaliak. Laux BBa 42. Edari zerutar bat. Laux AB 31. Jantzi oietatik darizun lurrin indar zerutarra. Or Poem 519. Zerutar aur-loa! SMitx Aranz 205. Zein baño zein doñu zerutarragoak. Ib. 174. Sainduek dute gain-gainetik beren baithango indar edo sentsu sakratu hori baliatzen [...]; eta hari esker, nola ez dira zerutiar eta zerutar bilhakatzen iguzkipeko herstura guzien erditik? Lf GH 1952, 78 (ap. DRA). Beren estutasunetarako babestzalle zerutarra. Lek SClar 103. Ama zerutarra. Ib. 219. Zerutar atseginez. Etxde JJ 230. [Ama Birjiña] bere Seme Zerutarraren atzean, biotza zatiturik. Alt LB 54. Soñu eztitsu ta zerutarra. Bilbao IpuiB 158. Haren irribarren zerutarrak. Mde HaurB 97. Neska pottola badabil nola aingeru bat zerutarra. Arti MaldanB 207. Zerutar ta jainkotiar gauzetaz mintzatzen zan. Gazt MusIx 166. Onela amaitzen da zerutar kantu ori. Onaind ( in Gazt MusIx 150 ). Bere zerutar koloreakin. Xa EzinB 76. Baltsamo zerutarra. "Santísimo bálsamo" . Berron Kijote 192. Zerutar litzaken liburuak. "Libro en mi opinión divi-" . Ib. 28.
v. tbn. Bil 60. Inza Azalp 123. Basarri 11. Erkiag BatB 85. Vill Jaink 7. Olea 214. AZink 120.
Celestial. "Celeste, (c.) zeruzkoa. Celestial, zerutarra " Añ. El ambiguo "céleste" de Duvoisin podría corresponder tbn. a la segunda acepción. Tr. Documentado al Sur desde mediados del s. XVIII. Al Norte se encuentra en JesBih, MarIl, Lafitte y Xalbador. En DFrec hay 2 ejs.
[Goiko argia] bear degu, zerutarra, Jaungoikoaren eskutik datorkiguna. Lar SAgust 16. Ene lagun zerutarrak. JesBih 399. Haur zerutarra. MarIl 118. Estasiazko aire zerutarrarekin. Ib. 52. Aingeruzko gorputzian eta Serafin zerutarren espirituan. Bv AsL 22. Egin ementxe lo ederrean zerutar ames gozoa. Ag G 76. Jaun zerutarra. Ib. 160. Bultzaturik danak aren abo-iturri zerutar ta izugarrizko mirarien inderragaz. Belaus Andoni 19. Ezti-kutxa zerutarra. Jaukol Biozk 56. Geure zerutar izkuntza. Enb 154. Sinistu eragiten dauskun onoimen zerutarra da sinismena. KIkV 86. (KIkG 68 onoimen zerutarra; KIkV 84, KIkG 224 zerutar emaitza) Zerutar egak ditu maitasun zaliak. Laux BBa 42. Edari zerutar bat. Laux AB 31. Jantzi oietatik darizun lurrin indar zerutarra. Or Poem 519. Zerutar aur-loa! SMitx Aranz 205. Zein baño zein doñu zerutarragoak. Ib. 174. Sainduek dute gain-gainetik beren baithango indar edo sentsu sakratu hori baliatzen [...]; eta hari esker, nola ez dira zerutiar eta zerutar bilhakatzen iguzkipeko herstura guzien erditik? Lf GH 1952, 78 (ap. DRA). Beren estutasunetarako babestzalle zerutarra. Lek SClar 103. Ama zerutarra. Ib. 219. Zerutar atseginez. Etxde JJ 230. [Ama Birjiña] bere Seme Zerutarraren atzean, biotza zatiturik. Alt LB 54. Soñu eztitsu ta zerutarra. Bilbao IpuiB 158. Haren irribarren zerutarrak. Mde HaurB 97. Neska pottola badabil nola aingeru bat zerutarra. Arti MaldanB 207. Zerutar ta jainkotiar gauzetaz mintzatzen zan. Gazt MusIx 166. Onela amaitzen da zerutar kantu ori. Onaind ( in Gazt MusIx 150 ). Bere zerutar koloreakin. Xa EzinB 76. Baltsamo zerutarra. "Santísimo bálsamo" . Berron Kijote 192. Zerutar litzaken liburuak. "Libro en mi opinión divi-" . Ib. 28.
v. tbn. Bil 60. Inza Azalp 123. Basarri 11. Erkiag BatB 85. Vill Jaink 7. Olea 214. AZink 120.
azpiadiera-1.1
"Se dice también de personas piadosas. Zerutar utsa da orren suiña. [...] (V-ger), es muy piadoso (litm.: puramente celestial) el yerno de ésa"
A.
azpiadiera-1.2
(Dv).
(Uso sust.).Ser celestial, morador del cielo. v. ZERUKO (b). Tr. Documentado en autores meridionales y en Duvoisin.
Poz-atseginz agitz andiagoak zerutar guzien erdian arzeko. Mb IArg I 317. Zerutar eder oiek Edmundori esan zioten: [...]. Cb Eg III 286. Ama egiazkoa eta zerutar guzien erregiña dalako. Gco I 470. Ta egiten dabee zerutar batzuben bizitzia. fB Ic III 302. Angeru ta zerutar doatsu guztien laguntzan. Añ EL2 71. Jainkoak lan au mundukoai kendu zien, zerutarrai emateko. Lard 107. Aingeru eta zerutar guzien musikak entzun. Dv LEd 259. Zerutarren bizimodua zeramala. Aran SIgn 23. Zerutar danak batera, kantetan dabe. AB AmaE 11. Guzien izkuntza zerutarrena zan; aingeruen jauregia zirudin etxola bedeinkatu ark. Bv AsL 78. Aingeru ta zerutar guztien ongietorriak artuaz. Ag Serm 541. Zerutarrak lez, biziko gara, guztizko zorionean. Echta Jos 366. Zerutar danak / Alai dagoz. Enb 107. Zerutar-samalda aundi bat batzu zitzaion Aingeruari. Ir YKBiz 21. Iesuren izenean zerutar, leortar, ifernutar oro belaunikatu dedin. Or Aitork 167. Or ari zaikzigu bi emakumetxo beren Aita gureak zerutarren artean banatzen: [...] Aita San Joseri, [...] Aita San Antoniori [...]. NEtx LBB 169. Beren ustez, zerutarrak ere naiko lan olako zorionik izatea. TxGarm BordaB 187.
v. tbn. Echag 129. Astar II 58. Ur MarIl 120. Arr May 96. FLV 1988, 284 (Larrainzar, 1905). Goñi 95. Urruz Zer 59. A BeinB 83. Ayerb EEs 1915, 294. Kk Ab I 7. Kk Ab II 137. Gand Eusk 1956, 231. And AUzta 52.
(Uso sust.).Ser celestial, morador del cielo. v. ZERUKO (b). Tr. Documentado en autores meridionales y en Duvoisin.
Poz-atseginz agitz andiagoak zerutar guzien erdian arzeko. Mb IArg I 317. Zerutar eder oiek Edmundori esan zioten: [...]. Cb Eg III 286. Ama egiazkoa eta zerutar guzien erregiña dalako. Gco I 470. Ta egiten dabee zerutar batzuben bizitzia. fB Ic III 302. Angeru ta zerutar doatsu guztien laguntzan. Añ EL2 71. Jainkoak lan au mundukoai kendu zien, zerutarrai emateko. Lard 107. Aingeru eta zerutar guzien musikak entzun. Dv LEd 259. Zerutarren bizimodua zeramala. Aran SIgn 23. Zerutar danak batera, kantetan dabe. AB AmaE 11. Guzien izkuntza zerutarrena zan; aingeruen jauregia zirudin etxola bedeinkatu ark. Bv AsL 78. Aingeru ta zerutar guztien ongietorriak artuaz. Ag Serm 541. Zerutarrak lez, biziko gara, guztizko zorionean. Echta Jos 366. Zerutar danak / Alai dagoz. Enb 107. Zerutar-samalda aundi bat batzu zitzaion Aingeruari. Ir YKBiz 21. Iesuren izenean zerutar, leortar, ifernutar oro belaunikatu dedin. Or Aitork 167. Or ari zaikzigu bi emakumetxo beren Aita gureak zerutarren artean banatzen: [...] Aita San Joseri, [...] Aita San Antoniori [...]. NEtx LBB 169. Beren ustez, zerutarrak ere naiko lan olako zorionik izatea. TxGarm BordaB 187.
v. tbn. Echag 129. Astar II 58. Ur MarIl 120. Arr May 96. FLV 1988, 284 (Larrainzar, 1905). Goñi 95. Urruz Zer 59. A BeinB 83. Ayerb EEs 1915, 294. Kk Ab I 7. Kk Ab II 137. Gand Eusk 1956, 231. And AUzta 52.
azpiadiera-1.2.1
Eta begiko izan zitzaien or nunbait, zerutarrei (iainkoei) [...]. Ibiñ Virgil 79.
sense-2
2.
"Celeste, zerukoa, zerutarra
"
Lar.
"Cuerpos Celestes, Gorputz Zerutarrak
"
Ib.
Urdin zerutar begiak. Azc PB 163 (in Ur PoBasc 270 despedidian begiyak). Zeru bidea, ai, utzita / noruntz dijoa zerutar uso pollita! Jaukol Biozk 86.
Urdin zerutar begiak. Azc PB 163 (in Ur PoBasc 270 despedidian begiyak). Zeru bidea, ai, utzita / noruntz dijoa zerutar uso pollita! Jaukol Biozk 86.
zerutar
-
zerutar....
-
1. (V, G, AN ap. A; Lar DVC 192, Añ, Iz...
-
"Se dice también de personas piadosas. ...
-
(Dv). (Uso sust.).Ser celestial, morador...
-
2. "Celeste, zerukoa, zerutarra " Lar. "...
<< zeru 0 / 0 zifli-zafla >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
