OEH - Bilaketa
124 emaitza erdara bilaketarentzat
Sarrera buruan (9)
Sarrera osoan (115)
- 2 abantzu
- adar
- adiezgarri
- administrazio
- ahal
- ahapaldi
- ahuntz
- 1 aments
- andanatto
- antze
- askazigo
- asta-euskara
- 2 atze
- auzo
- baliatu
- behaztopatu
- beldur
- biarnes
- bitxi
- bitzi
- bost
- burrunba
- deabru
- delako
- endelgatu
- erdal
- erdaltzale
- erdaltzalekeria
- erdaltzaletasun
- erdarakada
- erdarazale
- erdera
- erreklama
- espainol
- estalki
- euskal
- euskara
- ezaxolakeria
- ezikasi
- 1 franko
- frantses
- frantximant
- gabe
- gailen
- gazte
- gaztelau
- gehientsuen
- gorroto
- greka
- 1 gutar
- gutarte
- gutun
- 1 hain
- han
- haztakatu
- hebreo
- hitz
- 1 hor
- hunkigarri
- idazle
- ikaragarri
- imintzio
- iraka
- 1 itsuski
- itxuragabeki
- itzulikatu
- jakite
- jator
- jaundu
- joko
- jorratu
- komarka
- komun
- kurrinka
- laguntzaile
- lanarte
- 1 latin
- latz
- lengoaje
- maitagarritasun
- makur
- maldu
- maldu
- mihi
- mintzatu
- molde
- mordoilo
- mugakide
- murduskatu
- nagusitu
- nahasi
- nahitaez
- nolazpait
- 1 pare
- peia
- poxi
- sapaerdera
- sapo-erdera
- sisipasa
- sorgin
- tapatu
- tink
- trebatu
- trebe
- 1 trukatu
- trukes
- txiker
- ur
- urarangel
- usatu
- zapa-erdera
- 1 zapo
- zer
- zorroztuki
- zuzen
goiburua
nahitaez.
sense-1
(V ap. A (s.v. nai)
; nai- H, Zam Man 57),
nahi eta ez (Ht VocGr 325, Lecl, Dv (s.v. nahi)),
nahitez (Dv, H (s.v. nahi)).
Obligatoriamente, forzosamente, a la fuerza, necesariamente. " Eramanen zaitugu nahitez, nous vous amènerons bon gré, mal gré" H. v. baitezpada, derrigor, nahitanahiez. Tr. Bien documentado tanto al Norte como al Sur desde mediados del s. XVIII. En DFrec hay 14 ejs. de nahitaez y 5 de nahitez .
Ta ez diogu eskatu bear nai ta ez hura eman bear digunari bezala. Mb IArg I 333. Nahi eta ez nezesario da batbederarendako [...] jakitia. (In CatLan 4 ). Baña nork egin bear du nai ta ez edo premiaz konfesio jenerala? Mg CC 167. Jaten ezpadezu, illko zera naita ez. Ib. 209. Nola nai ta ez ill bear degun [...]. Gco I 399. Onela ari danak alabaña, nai ta ez kontuzago egingo ditu gauz onak. AA III 320. Luurreko edertasun, beti nai ta ez legez, begijeen aurrian daukaguzanak. JJMg BasEsc 85s. Ainbeste lotsagaldukerijari nai ta ez begiratu biar eutsen penaz. (1864). BBatzarN 209. Izen horrek [...] orori, nahi eta ez, begiak zabal-araziko dazkotela. HU Zez 174. Nai-ta-ez emetik alde-eragin biar ixan dautsogu. Altuna 104. [Babeleko] dorrea bururatu gabe utzi zuten nahi eta ez. Zerb IxtS 15. Israelitek nahita ez iragan behar zuten Jordan deithu uhaitza. Ib. 42. Lehenbiziko bekatuek, nahi eta ez, nahasten dute bekatorea. Lf Murtuts 4 (in Zait Plat XVI nahi eta ez). Biziteko naitaez bear dauan beroaren ederrez. Onaind STeresa 28. Beren erdara euskararekin kutsatua zutela nahi-t-ez. Larre ArtzainE 223s. Horretarako, nahi ta ez, beharrezkoa da hitz batek [...]. MIH 112. Ez du nere ustez heriozko gaitzik, nahi eta ez hilko duenik. MEIG I 119.
v. tbn. fB Ic II 201. Ur MarIl 104. Lard 25. AB AmaE 219. Jnn SBi 101. Kk Ab I 49. Etcham 77. TAg Uzt 166. Eguzk GizAuz 21. Zait Sof 120. Erkiag Arran 58. Txill Let 95. Gand Elorri 10. Onaind in Gazt MusIx 153. Vill Jaink 36. Berron Kijote 157. Uzt ZArg 1-9-1974, 2. Na(h)i eta ez: Mih 57. Laph 58. JE Bur 122 (Ber 73 nahi t'ez). Olea 64. Nahi t'ez: Zby RIEV 1908, 92. Ox 111. Or Eus 252. Iratz 158. MAtx Gazt 63. Xa Odol 149. Nahitez: Arb Igand 44. Ardoy SFran 287.
Obligatoriamente, forzosamente, a la fuerza, necesariamente. " Eramanen zaitugu nahitez, nous vous amènerons bon gré, mal gré" H. v. baitezpada, derrigor, nahitanahiez. Tr. Bien documentado tanto al Norte como al Sur desde mediados del s. XVIII. En DFrec hay 14 ejs. de nahitaez y 5 de nahitez .
Ta ez diogu eskatu bear nai ta ez hura eman bear digunari bezala. Mb IArg I 333. Nahi eta ez nezesario da batbederarendako [...] jakitia. (In CatLan 4 ). Baña nork egin bear du nai ta ez edo premiaz konfesio jenerala? Mg CC 167. Jaten ezpadezu, illko zera naita ez. Ib. 209. Nola nai ta ez ill bear degun [...]. Gco I 399. Onela ari danak alabaña, nai ta ez kontuzago egingo ditu gauz onak. AA III 320. Luurreko edertasun, beti nai ta ez legez, begijeen aurrian daukaguzanak. JJMg BasEsc 85s. Ainbeste lotsagaldukerijari nai ta ez begiratu biar eutsen penaz. (1864). BBatzarN 209. Izen horrek [...] orori, nahi eta ez, begiak zabal-araziko dazkotela. HU Zez 174. Nai-ta-ez emetik alde-eragin biar ixan dautsogu. Altuna 104. [Babeleko] dorrea bururatu gabe utzi zuten nahi eta ez. Zerb IxtS 15. Israelitek nahita ez iragan behar zuten Jordan deithu uhaitza. Ib. 42. Lehenbiziko bekatuek, nahi eta ez, nahasten dute bekatorea. Lf Murtuts 4 (in Zait Plat XVI nahi eta ez). Biziteko naitaez bear dauan beroaren ederrez. Onaind STeresa 28. Beren erdara euskararekin kutsatua zutela nahi-t-ez. Larre ArtzainE 223s. Horretarako, nahi ta ez, beharrezkoa da hitz batek [...]. MIH 112. Ez du nere ustez heriozko gaitzik, nahi eta ez hilko duenik. MEIG I 119.
v. tbn. fB Ic II 201. Ur MarIl 104. Lard 25. AB AmaE 219. Jnn SBi 101. Kk Ab I 49. Etcham 77. TAg Uzt 166. Eguzk GizAuz 21. Zait Sof 120. Erkiag Arran 58. Txill Let 95. Gand Elorri 10. Onaind in Gazt MusIx 153. Vill Jaink 36. Berron Kijote 157. Uzt ZArg 1-9-1974, 2. Na(h)i eta ez: Mih 57. Laph 58. JE Bur 122 (Ber 73 nahi t'ez). Olea 64. Nahi t'ez: Zby RIEV 1908, 92. Ox 111. Or Eus 252. Iratz 158. MAtx Gazt 63. Xa Odol 149. Nahitez: Arb Igand 44. Ardoy SFran 287.
azpiadiera-1.1
(Con sujeto explícito).Quiera (quieras, etc.) o no quiera (quieras, etc.).
Ta esaten zuten Jesus bera, berak nai ta ez beren erregetzat artu behar zutela. Mb IArg I 252. Orreik nai-ta-ez, azke ixango da / Euzkotarren Aberrija. Enb 173.
Ta esaten zuten Jesus bera, berak nai ta ez beren erregetzat artu behar zutela. Mb IArg I 252. Orreik nai-ta-ez, azke ixango da / Euzkotarren Aberrija. Enb 173.
azpisarrera-1
NAHITAEZKO (Izt),
NAI TA EZEKO,
NAHITEZKO (H).
Obligatorio, forzoso. "Por fuerza, de por fuerza, de precisión, naita ezkoa" Izt 95r.
Tr. Documentado sólo en la tradición meridional. En DFrec hay 19 ejs. de nahitaezko .
Jai-igandetan ta geienak Elizara doazen egunetan egiten zaitzan ekuste ta bisitak, naita-ezko ekusteak bezala dira. Mb JBDev 194. Irugarrena, esklabo edo nai ta ezeko mendekuena. Mg CO 49. Ez da nai ta ezekua, alako gurasuaren esana umiak egitia. fB Ic III 354. Euskera ilko ezpada, noraezekoa (nai ta ezekoa) degu izkelgi bati [indarra ematea] . A Ardi VII. Ezer egitekotan buru ta agintariak nai ta ezkoak ditu. Eguzk GizAuz 108. Naitaezkoa zan Agerre Dorronsoroko gertakizun guztietan. TAg Uzt 314. Aiñ gauza argia ta nai-ta-ezkoa izanik. "Tan clara y tan necesaria" . Berron Kijote 50. Bide horretatik hizkuntza nahitaezko galbidera zihoala. MEIG VI 44. Hemen euskarak nahitaezkoa du filologia. MEIG IX 73.
v. tbn. JJMg Mayatz 248. Enb 34.
Jai-igandetan ta geienak Elizara doazen egunetan egiten zaitzan ekuste ta bisitak, naita-ezko ekusteak bezala dira. Mb JBDev 194. Irugarrena, esklabo edo nai ta ezeko mendekuena. Mg CO 49. Ez da nai ta ezekua, alako gurasuaren esana umiak egitia. fB Ic III 354. Euskera ilko ezpada, noraezekoa (nai ta ezekoa) degu izkelgi bati [indarra ematea] . A Ardi VII. Ezer egitekotan buru ta agintariak nai ta ezkoak ditu. Eguzk GizAuz 108. Naitaezkoa zan Agerre Dorronsoroko gertakizun guztietan. TAg Uzt 314. Aiñ gauza argia ta nai-ta-ezkoa izanik. "Tan clara y tan necesaria" . Berron Kijote 50. Bide horretatik hizkuntza nahitaezko galbidera zihoala. MEIG VI 44. Hemen euskarak nahitaezkoa du filologia. MEIG IX 73.
v. tbn. JJMg Mayatz 248. Enb 34.
nahitaez
-
nahitaez....
-
(V ap. A (s.v. nai) ; nai- H, Zam Man 57...
-
(Con sujeto explícito).Quiera (quieras,...
-
NAHITAEZKO (Izt), NAI TA EZEKO, NAHITEZK...
<< nahasi 0 / 0 nolazpait >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
