Euskararen Gramatika

39.2.7. Kontzesio gailuen metatzea

39.2.7a Gorago aipatu dugun bezala, eta aldaera estilistiko gisa, kontzesio balioa indartzeko-edo, arrunt samarra da halako perpausetan menderakuntzako gailuen (diskurtso markatzaileen eta menderagailuen) metatzea.

Jakina, hona ekarri ditugun metatzeen onargarritasun maila ere ez da bera eta erabatekoa: batzuk erabat onargarriak gertatzen zaizkigu; beste batzuk, gutxiago, edo, are gehiago, ez genituzke gomendatu ere egingo.

39.2.7b -tu arren + ere. Gorago aipatu dugu ere-k paper garrantzitsua jokatzen duela kontzesio perpausetan; egitura berez kontzesiozkoei ere erants dakieke zenbaitetan. Hona adibide batzuk: Danik aberats eta altsubena ixan arren be, ezin daikela iñok esan iñoren bihar-ixanik eztauala iñoiz ixango (Otxolua); Aita neuk bere ezin eginda sinistu, ikusi arren bere dudan naz aurkitu (Arrese Beitia); Gaia berez oso ona izan arren ere, era arrunt gordin eta nabarmenean azaltzen digulako eragotzi lezaiguke (M. Atxaga).

39.2.7c -tuagatik + ere. Eta nehork erranagatik ere ezetz, etzaitzula lagunduko, eztuzu sinhesten (Axular); Monicak, jatorduaz kanpora egarriak itotzen zegoela esanagatik ere, ura ukatzen zion (Kardaberaz).

39.2.7d nahiz (eta) + -en arren. Gaur egungo erabilera jasoan eta idatzian nekez onartuko genukeen arren, arrunt samarra da erredundantzia mota hau, batez ere XX. mendeko testu herrikoietan eta bertso eta neurtitzetan; zenbaitetan, dirudienez, bertsoa osatzeko beharrezkoak diren silabak eskuratzeko edo. Aditz jokatudunekin nahiz jokatugabeekin gertatzen da hori. Hona hemen adibide batzuk: Nahiz haunditu eta gaur kale-etxe bezela jarria dagoan arren, garai hartan etxe koxkor bat zan (S. Salaberria); Pertsonen eta animalien bizitzarako derrigorrezkoa degu ura, nahiz eta merezi duen ixtimaziorik ematen ez diogun arren (Lasarte); Zugatz zahar bati nahiz-ta adarrak hasi arren igartuten, ekaitz artian ibilia da bere frutuak emoten (B. Enbeita).

39.2.7e nahiz eta + ba-… ere. Era honetako adibideak ere badira literatura tradizioan, baina ez lukete lekurik gaur egungo erabileran. Pagatu beharko didazute bai, nahiz ta Briareo erraldoiaren besoak baino ugariagoak mugitzen badituzute ere (Berrondo); Neuk aginduten dautzut etzarala beragaz ezkonduko, nahiz ta galerazoteko ludi guztija erre ta kiskaldu bihar balitz be (Kirikiño).