Euskararen Gramatika

36.11. Maiztasuna ere adierazten duten kokapenezko perpausak

36.11a Aurreko ataletan aipatu ditugun formek ere badute, besteak beste, aldibereko gertakarien maiztasuna —errepikatzea edo ohikotasuna— adierazteko gaitasuna (Herriratzen naizenean pozik ibiltzen naiz lagun zaharrak agurtzen; Ohera orduko loak hartzen du beti), baina badira gertakarion gauzatze aldiak berariaz adierazten dituzten formak: -netan, -nero edo «-n {bakoitzean ∼ guzti(et)an ∼ orotan ∼ gehienetan ∼ bakanetan…}» (Herriratzen naizenetan pozik ibiltzen naiz batetik bestera; Hara joaten nintzenero gauza bera entzuten nuen; Zigorra izango duzu, gezurra esaten duzun bakoitzean; Hara joan naizen guztietan besoak zabalik hartu naute).

Erabilera urriagoa dute partizipioarekin eginikoek: -tu bakoitzean (Ni harrituta gelditzen naiz gogoratu bakoitzean, Uztapide), -tu aldiro (Haren argazkia ikusi aldiro negarra heltzen zitzaion). Partizipio erlatiboarekin ere erabil daiteke (gizon hura ikusitako bakoitzean).

36.11b Aldi izena isilpean duten erlatiboak dira horiek (herriratzen naizen [aldi]etan; joaten nintzen [aldi]ero; esaten duzun [aldi] bakoitzean…). Izena agerian dutela ere erabiltzen dira: hori gertatzen den aldietan, ikusten dudan aldiro, hori egiten duzun aldi bakoitzean…; edo batez ere zubererakoa den aldikal adberbioarekin (komuniatzen dugun aldikal). Esan daiteke, bada, izen ardatz zehatza duten erlatiboak direla horiek, hura agerian edo isilpean dutelarik. Izen sintagmaren gainean eraikitako postposizio sintagmak dira, bada, aurreko kapituluan aztertutakoen sailekoak (§ 35.2.12b).

Esan behar da, gainera, gertakarien kokapena seinalatzen duten osagarriak direla berez horrelakoak, horrekin batera maiztasuna ere adierazten duten arren: noiz? galderari erantzuten diote, ez zenbat aldiz? galderari. Bi alditan etorri da perpauseko osagarriaren gisakoak maiztasunezkoak dira, zenbat aldiz? galderari erantzuten baitiote; Etorri den aldi guztietan pozik ibili da gure artean perpausaren modukoak, berriz —osagarri mugatua dutenak—, kokapenezkoak dira, noiz? galderari erantzuten diotenak.