Euskararen Gramatika

36.3. Kokapenezko perpausak: Aldiberekotasuna

36.3a Aurreko kapituluan adierazi den moduan, gertakariak denboran kokatzen dituzten osagarri batzuk deiktikoak dira, hots, hizketa unea erreferentzia dutenak (orain) eta beste batzuk anaforikoak, hau da, bestelako erreferentzia dutenak (orduan), ikus § 35.2.2h. Azken mota honetakoak dira denborazko perpausak, aipatzen duten gertakaria baita perpaus nagusiko kokapenari erreferentzia ematen diona; barnean gertakari izen bat duten osagarrien parekoak dira: {Jaio zen egunean ∼ Haren jaiotza egunean} seinale handiak izan ziren.

36.3b Perpaus nagusian aipatzen den gertakaria mendekoan aipatzen denaren denbora berean —une edo epe berean— gauzatzen dela adierazten denean esaten dugu gertakariok aldiberekoak direla: a noiz, b orduan, alegia. Zabal hartu beharreko kontua da hori, ordea, ñabardura asko dituena: forma batzuek modu orokorrean adierazten dute denbora-erlazio hori; beste batzuek modu azkarragoan egiten dute, berehalakotasuna edo jadaneko gertakaria berariaz seinalatuz; eta beste zenbaitek, azkenik, gertakarien iraupenari dagokion aldiberekotasun zehatza adierazten dute berariaz.