Euskararen Gramatika

33.1.2. Ondoriozkoak eta kausazkoak

33.1.2a Kausazko perpausak ere gertakarien arteko kausa-ondorio erlazioan oinarritzen dira, ondoriozkoak bezala, baina alderantzizko ikuspegia islatzen dute haiek eta hauek (ikus § 38.1.1). Kausazkoetan mendekoak aipatzen du kausa eta nagusiak ondorioa (hain ondo mintzatu denez, txundituta utzi ditu denak); ondoriozkoetan alderantziz da, mendekoak aipatzen baitu ondorioa (hain ondo mintzatu da, non txundituta utzi baititu denak). Adibide hauek erakusten dutenez, trukagarriak gerta daitezke zenbaitetan kausazko eta ondoriozko perpausak, baina aldeak ere izan daitezke haien artean. Ondoriozkoek, esan bezala, intentsitateko ezaugarri bat behar dute perpaus nagusian, ondorioa ekarri duena; intentsitate hori seinalatzen duen morfema gabe ez dago ondoriozko egiturarik (*ondo mintzatu da, non txundituta utzi baititu denak); kausazkoetan ez da beharrezkoa intentsitatearen aipamen hori (ondo mintzatu denez, txundituta utzi ditu denak).

33.1.2b Bada, beraz eta hortaz diskurtso markatzaileek ere ondorioa adierazten dute, baina jokabide desberdina dute hauek eta ondoriozko perpausek. Intentsitatearen adierazpenak bereizten ditu, besteak beste. Hiztunak ateratzen duen ondorio logikoa aurkezten dute diskurtso markatzaileek, ez intentsitateko aurrekari batek eragindako gertakaria. Ordu biak dira; beraz, goazen bazkaltzera esaldian, esate baterako, ‘ordu biak dira’ perpausean ez da intentsitate adierazpenik, eta ondorioa hiztunaren logikari dagokio. Ondorio perpausak, bestalde, mendekoak nahiz alboratuak izan daitezke; diskurtso markatzaileek, berriz, ez dute mendeko perpausik eratzen (ikus 42. kapitulua).