Euskararen Gramatika

31.4.6.8. Korrelaziozko perpaus erlatiboaren tokia

31.4.6.8a Gorago ikusi bezala korrelaziozko perpaus erlatiboak izenordain anaforikoa dakarren perpausaren hastapenean kokatzen ohi dira, honela, beraz:

[[… NOR/ZER … BAIT-aditza …], HURA … aditza]

Zenbaitetan, halere, perpaus erlatiboa ez da perpaus osoaren hastapenean agertzen, baina haren erdian, betiere izenordain anaforikoa eskuinean duela (hau ageriko denean noski). Horrelakoa da ondoko adibidea: [Gero baderamatzate [zoin tokitarat iduritzen ere baitzeie], eta harat] (J. Etxepare).

Adibide horretan, harat izenordain anaforikoa dagoen perpauseko aditza (baderamatzate) aurrean da, eta perpaus erlatiboa haren eskuinean (izenordain anaforikoaren aurretik, haatik, ez baitaiteke bestela izan).

31.4.6.8b Batzuetan egitura hori aurkitzen da izenordain anaforikoa isildua izanik ere, hala nola Axularren adibide honetan: Beraz hunelatan, […] behar dugu egun beretik, geroko begira egon gabe, geure konzientziatik, zer ere notha, falta, eta narrio baitugu, khentzera enseiatu: eta halatan bakean eta soseguan egon, iarri eta pausatu (Axular).

Adibide horretan zer ere … bait- perpausa gaineko aditzaren (khentzera) ezkerrean da, baina halere perpaus horretako osagaien erdian, zeren ezkerrean duen sintagma (geure konzentziatik) khentzera aditzaren adizlaguna da. Erlatibo korrelatibo gisa aztertzen bada [zer ere … bait-] perpausa, suposatuko da, haren ondotik izenordain anaforikoa badela, baina kasu horretan isildua dela (haren edo genuke gauzatua balitz). Alabaina, ikusi dugu gorago Ø formako izenordain anaforiko horren aukera agertzen dela korrelaziozko erlatiboetan (ikus § 31.4.6.5c).