Euskararen Gramatika

22.7.10. Azken oharrak

22.7.10a Gutxi eta asko antonimoak dira, baina maila adberbioak edo maila atzizkiak hartzen dituztenean ez ditugu antzeko moduan ibiltzen: gutxik ez du arazorik oso gutxi, gutxiago edo gutxiegi, gutxien egiteko. Aldiz, ezin dugu esan oso asko, askoago, askoegi edo askoen. Gauza bera gertatzen da anitzekin ere (ez dugu esaten *oso anitz, *anitzen…). (Ikus 32. kapitulua).

22.7.10b Zenbait kasutan intentsitatearen neurrian gorabeherak onartzen lagungarri izan daitezke adberbio batzuk, oso eta bestelako maila adberbioen pareko: Orain anitz esnatu da (Izeta); Ez ziren gutxi lasaitu Bordaberrikoak (Tx. Garmendia); Beharbada ez nukeen sobera harritu behar (Epaltza).

22.7.10c Sentimenduak zenbakarriak ez direnez eta euskararen legeak garbiago gorde nahirik, honelako perpausak edo antzekoak (asko maite zaitut) gaitzetsiz, oso maite zaitut eredukoak proposatu izan dira inoiz forma egoki bakartzat. Eta galdera ere ez omen litzateke zenbat maite nauzu? tankerakoa. Baina hori erabilera hedatuenaren aurka joatea litzateke.

Iritziak iritzi, goiko perpausak gramatikalak dira. Eta konparatiboetan ere hain maite bezala hainbeste maite erabiltzen da. Denetatik aurkitzen da: Mugaz beste aldean asko maite omen zuten (Anabitarte); Nik asko maite dut (J. Eizagirre); Eta bai berak, eta bai herri guztiak, asko maite zituztela (Kirikiño); […] asko maite bainuen teatro jokoa (Larzabal); Jon asko maite dut (Lizardi); […] nire alaba bakarra da, oso asko maite dut (Agirre); […] eta asko maite diat osaba gizajoa (M. Lekuona).

Badira, jakina oso erabiltzen dutenak ere: Oso maite ninduen (Orixe); […] Donostian txoko polit bat, oso maite izaten zutena (S. Salaberria); Berak oso maite zuen bat eri zegoen (Iraizoz); Ni hainbeste maite ninduzun, aita (Barriola); Hil al da zuk hainbeste maite zenuen laguna? (Altzaga); Hain maite zituzten misionet frantsesask! (Zerbitzari); Hain maite zuen Iturrin (Barbier); Lourdesko Ama Birjina, Jesus hain maite duzuna (Barbier) eta abar.