Euskararen Gramatika

20.3. Adlatiboak: [… -RA]; [… -RAINO]; [… -RANTZ]; [… -(RA)KO]

Adlatiboa funtsean -ra (edo -rat, euskalkiaren arabera) postposizioari deitzen diogu eta berau izango da [_PS … -RA(T)] postposizio sintagmaren buru. Honen gainean eraikiak diren [_PS … -RANTZ], [_PS … -RAINO] eta [_PS … -RAKO] ere adlatibotzat har daitezke. Azken hauetan oinarrizko -ra postposizioari ñabardura bat gehitzen dio ondoko postposizioak edo atzizkiak: nora vs noraino/norantz/norako. Hots: etxeraino/etxerantz/etxerako. Hortaz, adlatiboak lau forma desberdin hartzen dituela esan genezake. Denei adlatibo deitura zor zaie, denek ere nolabait norabidea seinalatzen baitute funtsean. Etxera joan, etxeraino iritsi edo etxerantz abiatu esanez gero, etxera, etxeraino eta etxerantz oso hurbileko ikusten ditugu, bai formaz bai adieraz: denek -ra postposizioa dute oinarrian eta adiera nagusia ere norabidea dela esan genezake. Hortaz, -ra/-raino/-rantz postposizioak adlatibotzat hartuko ditugu. Berdin joka daiteke -rako postposizioarekin ere. Honek ere batzuetan, aditz bati atxikia ageri denean, norabidea/helburua adierazten du (etxerako erosi dut loreontzia). Aurreko hirurak bezala, [_PS etxerako] ere predikatu batekin ager daiteke: etxera ekarri / etxeraino hurbildu / etxerantz eraman/ etxerako erosi.

Ordea, holakoak izenlagun ere izan daitezke, -ko postposizioa daramatela: [{etxerako / etxerainoko / etxerantzako…} bidea]. Etxeraino joan / etxerainoko bidea egin bikotea dugun bezala, etxera joan / etxerako bidea egin ere hor dugu, baina baita etxerako erosi ere. Hortaz, etxerako sintagmak bi funtzio bete ditzake: aditz baten nahiz izen baten adjuntu izan daiteke. Bi egitura ditugula onartu beharko dugu, eta bi adiera ere bai, beharbada, hots: etxerako loreontzia (‘etxera daramadan loreontzia’ eta ‘etxerako erosi dudan loreontzia’, adibidez). Aldiz, etxeraino eta etxerainoko bereiz ageri zaizkigu: Etxeraino iritsi zen sua vs Etxerainoko garrak ikusi genituen. Etxerako PSaren kasuan forma bera erabiltzen dugu batean eta bestean: Etxerako erosi dut okela baina Etxerako erosi dudan okela ere etxerako okela da, ez *etxerakoko okela. Jokabide hau -ko postposizioari zor zaio. Horregatik, agian, batetik etxerako, etxera- ko gisa analizatu beharko genuke eta bestea, berriz, etxe-rako gisa. Alegia, -rakoren azpian bi egitura ezkutatuko lirateke: [_PS [_DS etxe]-rako] ekarri vs [_PS [_PS etxera-] -ko] bidea. Beste adlatiboekin, berriz, -raino/-rainoko eta abar, bikoteak izango genituzke.

20.3.1. PS adlatiboen morfologia: [_PS [_PS [_DS …] -N] {-(R)A / -RAINO / -RANTZ / -(RA)KO]

-RA, -RAINO, -RANTZ, -RAKO postposizioak dira PS adlatiboen buru. Morfologiari dagokionez, oraingoan ere leku/denborazko PSen ezaugarriek zutik diraute: a) -ta- artizkia: zein etxetara? / bi etxetaraino / etxe haietarantz / etxeetarako…; b) -gan- [+animatua] tasuneko sintagmetan: semearengana/semeenganaino/semeenganantz/ikasleenganako… eta c) artikulu singularraren arrastorik ez: mendira/mendiraino/mendirantz/mendirako, ez *mendiara/*mendiaraino/*mendiarantz/*mendiarako.

Bestalde, adlatibook ere inesiboaren gainean eraikitzen direla pentsa liteke: zuregana (< zuregan -a), hara (< han -ra), gerora (< gero-ra) bezala, mendira < mendian + -(r)a) genuke eta gauza bera gainerako leku/denborazko PSetan. Adlatiboaren azpiko inesiboa gehienetan azaleratzen ez bada ere (Bilbo-ra, mendi-ra…) beste batzuetan begien bistan dago: Koldorengan-a, zugan-a. Horrenbestez, inesiboa abiapuntu hartuta azaleko forma zein izango den erraz ikusten da orain ere: inesiboan, sintagmaren eskuinaldean, -ta-n agertzen bada, adlatiboan -ta-ra agertuko zaigu; -gan baldin badugu, berriz, -gan-a izango dugu. Hortaz, honako taula hauetan laburbil dezakegu adlatiboen morfologia.

20.3.1.1. Adlatiboa₁ (‘nora’): [_PS [_PS [_DS …] -N] {-(R)A]

20.3.1.3. Hurbiltze adlatiboa (‘norantz’): [_PS [_PS [_DS …] -N] {-(R)A-NTZ]

Adlatibo honen forma egokia lortzeko, aski dugu oinarrizko adlatiboari -antz atzizkia eranstea, edo nahiago bada inesiboaren -n postposizioa -(r)antz postposizioaz ordezkatzea:

20.3.1.4. Adlatibo destinatiboa (‘norako’/’noizko’/‘zerta(ra)ko’): [_PS [_PS [_DS …] -N] {-(R)A-KO]

Postposizio honen forma -ra-ko da. Batzuetan, -ko soila izango dugu, leku/denborazko adberbioekin esaterako: betiko (ez *betirako); biharko (ez *biharrerako). Edozein modutan, PS honen burua -(ra)ko postposizioa dela esango dugu, -ra adlatiboaren gainean eraikia. Eta hau inesiboaren gainean eraikia bada, honako hau litzateke egitura osoa: [_ps [_ps … -n] -RA-kO]: plazarako < [_ps [_ps plaza-n] -rako]; herri honetarako < [_ps [_ps herri honeta-n] -rako]; Azkoitirako < [_ps[_ps Azkoiti-an] -rako]; teilatu gainerako < [_ps [_psteilatu gaine-an] -rako]. Aski da oinarrizko -ra adlatibo₁ arruntari -ko postposizioa eranstea, besterik gabe.

Kontuan izan, hala ere, -rako, bere horretan, erabateko postposiziotzat hartu dugula eta, postposizio honen gainean eratutako PSa, aditz baten osagarri edo adjuntu dela, adizlagun alegia: plazarako ekarri; herri honetarako egoki izan; Azkoitirako erosi; teilatu gainerako diseinatu eta abar. Aurrerago ikusiko ditugu (§ 21.3.2d) -kodun beste PS batzuk, izenlagun direnak, adjektibozkoak, nolabait. Orain aurkeztuko ditugunak adberbiozkoak edo izango lirateke.

-koren zeregina, funtsean, AdjSak osatzea dela iradokiko dugu aurrerago (§ 21.8.3g, § 4.1.2c), ISaren barnean (urrezko legea, bertoko tomatea, zorioneko berria…) nahiz predikatu osagarrian (zure modukoa da hori; Bermeokoa du andregaia…). Baina predikatu baten adjuntu ere izan daiteke (biharko, betiko, geroko, inoizko, noizko… bezalakoetan, adibidez): Lan hau biharko amaitu nahi dut; Ez utzi ezer geroko; Betiko joan al zara? Noizko? galderari erantzun nahi diote -ko sintagma hauek eta ‘destinatiboak’ direla esango dugu. Hegoaldean, bereziki denbora adberbioekin gertatzen da. Holakoek ‘helburua’ adierazten dute edo ‘epe’ bat.

Perpaus ez diren ISak ere helburuzkoak izan daitezke: Harispe du laguna herri gidatzeko; Hainitz on ere dena bertze askotako (Hiribarren). Baina puntu honetan jokabide desberdina dute euskalkiek: Hegoaldean, bertze askotako baino arruntagoa da, beharbada, beste askotarako. Nolanahi ere, oraingo -ko hau ez litzateke adjektibozko postposizioa izango, adberbiozkoa baizik. Hortaz, beharbada, -ko₁ adjektibo kategoriako dela esan genezake (etxeko sua; geroko bizitza; iazko programa; urrezko eraztuna…) eta, horrenbestez, AdjS baten aurrean geundeke. Bigarrena, berriz, adberbio sintagma kategoriakoa izango litzateke, destinatiboa: Biharko egingo dizut; Zerta(ra)ko duzu hau? Lehenbizikoa izenaren inguruan edo mugituko litzateke, bigarrena aditzaren inguruan. Batzuetan, hala ere, bietara uler liteke PS hau: Urteko lanak hauek dira diogunean bezala, ‘joan den urtean eginak’ edo ‘joan den urterako egin behar zirenak’, adibidez.

Adlatibo destinatiboa (‘norako’/‘noizko’): [_ps [_ps … -RA] -KO]

Orain arteko leku/denborazko PSetan sintagma [+animatua] ere izan zitekeen: gurasoengan, gurasoengana… Baina adlatibo destinatiboko postposizioa ezin erants dakioke sintagma animatuari: zureganako/edozeinenganako moduko formak ezin dira jarri aditz baten osagarri lanetan; alegia, destinatibo balioan. Horretarako dugu -entzat postposizioa (§ 21.4): Zuretzat erosi dut / *zureganako erosi dut. Zureganako edo ikasleenganako formak zilegi dira, baina izenlagun gisa, izen bat modifikatuz (ez aditza): zureganako jarrera.

20.3.2. PS adlatiboen funtzio sintaktikoa

20.3.2a -RA adlatiboa, ablatiboa bezalaxe, mugimendu aditzek hautatzen dute batez ere: bidali, bota, ekarri, eraman, etorri, igo, igorri, jeitsi, joan… Etxera bidali ninduten; Lurrera bota zuen; Ahora eraman du… Mugimendua era abstraktuago batean adierazten duten aditzek ere bai: animatu, ausartu, behartu, bultzatu, saiatu… Predikatu hauen osagarriak maiz aditz jokatugabeko perpausak izaten dira, gainera (§ 30.6.3.4): Aldatzera joan da; Arnasa hartzera ere ez zen ausartzen; Ez zaitut behartuko botika hau hartzera… Aditzarekin duen lotura kontuan hartuta, PS adlatiboa egiazki osagarritzat har liteke.

Bestalde, euskalki batzuetan adlatiboa eta inesiboa elkarren ordain gerta daitezke, bereziki ekintza adierazten duten perpaus jokatugabeekin (§ 30.6.3.5.1): Haragia erostera noa; Aditzera eman (orokorra), baina Okela erosten noa; Aditzen eman (mendebaldean).

Gorago esan dugun bezala (§ 20.2), maiz [_ps… -TIK] eta [_ps… -RA] sintagmak elkarren ondoan ematen ditugu, mugimendua edo tarte baten neurria adierazteko nolabait: Azpeititik Azkoitira zenbat kilometro daude?; Gelatik sukaldera iristeko ez da denbora asko behar.

Zenbait aditzek, gainera, ibili-k edo zeharkatu-k, esaterako, osagarri gisa, biak batera eskatzen ditu, dirudienez: Alde batetik bestera dabil goiz osoan (?alde batetik dabil goiz osoan / ?beste aldera dabil goiz osoan); Alde batetik bestera zeharkatu zuen bidea.

Beste batzuetan, ordea, adjuntu izango da, adibidez, mugimenduaren jomuga adierazi beharrean, besterik gabe ‘modua’ adierazten duenean: Iritzira hartzen ditu neurriak; Lana {zuen gustura / nork bere erara /…} egitea ez da beti erraza izaten.

20.3.2b [_ps… -RAINO] sintagma ere mugimendu aditzei (joan, iritsi, eraman, ekarri…) lotua ageri da. Eta predikatuak hautatua den neurrian, osagarria izango da: Muturreraino ezin dira eraman gauzak; Hango etxe haietaraino iritsi zen sua. Iritsi eta eraman predikatuek, adibidez, duten esanahia dutelako hain zuzen, [_ps… -RAINO] adlatiboa hautatuko dute. Orobat bete, bota, ekarri, etorri, joan, sartu eta beste zenbait aditzek ere.

Beste batzuetan, ordea, muga-adlatibo hau adjuntu soila da, beharbada. Adibidez: Kokoteraino nago esan daiteke eta PS hori egon aditzak hautatua dela pentsa genezake, osagarria alegia. Baina agian adjuntutzat hartu beharko genuke, baldin eta hemen elipsiren bat gertatu dela onartzen bada. Adibidez: Kokoteraino beteta/aseta… nago gisa ulertzen badugu. Baina, orduan, bete/ase aditzen osagarria dela uler liteke, edo agian beteta egon / aseta egon predikatuena.

20.3.2c [_ps… -RANTZ] PSak norabidea adierazten du, gutxi gorabeherako norabidea edo. Baina holako argumentua eskatzen duen predikaturik ez da, baldin eta lehenagotik adlatiboa (‘nora’ argumentua) hautatzen duena ez bada: denak jadanik -ra adlatiboa hautatzen dutenak dira nonbait. Hortaz, adlatibo arrunta osagarri izan daitekeen neurrian, mugimendu aditzen kasuan bezala, [_ps… -RANTZ] ere osagarritzat har genezake kasu horretan. Izan ere, sintagmak adlatibo izaten segitzen du, gorago aipatu den [_ps… -RAINO] sintagmak bezalaxe. Honako hauetan, adibidez: Iparralderantz abiatu ziren; Zeurekin noa mugako porturantz, gauzak argi dagozan herri askaturantz (Gandiaga). Abiatu eta joan aditzek [_ps… -RA] hautatzen duten heinean, [_ps… -RANTZ] ere hautatzen dute. Baina aditz batek ez badu, berez, norabide adiera duen argumenturik onartzen, ezingo da holako sintagmarik erantsi: *Etxerantz iritsi nintzen; *Belaunetarantz sartu nintzen baina bai Etxeraino iritsi nintzen edo Belaunetaraino sartu nintzen.

20.3.2d [_PS… -(R)AKO] sintagma destinatiboa da eta, alde horretatik, [_PS… -(R)AINO] eta [_PS… -(R)ANTZ] sintagmen pareko: Dirua eman diot zinemarako edo Txakur hori baserrirako behar dut diogunean, zinemarako eta baserrirako, eman eta behar izan predikatuen adjuntu izango dira, osagai horiek adierazi gabe ere, perpausa gramatikala baita: Dirua eman diot; Txakur hori behar dut, zuzenak eta osoak dira zertarako den esan gabe ere.

Ordea, Soldata ez zait iristen neure gastuetarako diogunean, neure gastuetarako, adjuntu barik osagarri dela ematen du, iritsi predikatuak eskatzen baitu nolabait. Aski, gehiegi, lain, beste… konparaziozko kuantifikatzaileekin batera ageri denean ere osagarri dela ematen du: Ez du gasolinatarako lain irabazten; Diru hori gutxiegi da nire premietarako. Osagarri hau agerikoa ez denean, inplizitutzat edo har genezake. Izan ere, zerbait gutxiegi dela esaten denean, adibidez, ‘zerbaitetarako gutxiegi’ dela ulertzen dugu, ez zaio soldata iristen diogunean bezala. Biak pareko esamoldeak lirateke: Soldata txikiegia da (nire premietarako); Ez zaio soldata iristen (bere premietarako).

Beste kontu bat da Kontzerturako dirua etxean ahaztu dut modukoetan daukaguna. Hemen izenlagun baten aurrean gaude: [_ds [_ps {tontorrerako, tontorrerainoko, tontorreranzko}] bidea] sintagmetan bezala. Hauetan ageri den -ko postposizioa aurrerago aztertuko dugu (§ 21.8). Hortaz, -rako adlatiboa batzuetan osagarri da eta beste batzuetan adjuntu.

Erreparatu behar diogu honi ere: sintagma [+animatua] denean, [_PS… -ENGANAKO] forma izango dugu, hots: [_PS [_PS… -ENGAN-A]-KO]. PS hau izenlagun izan ohi da: Virginiari nion maitasunak oztopatu egiten zidan beste neskenganako bidea (Atxaga). Izen baten adjuntu, hortaz. Maiz, holakoak erlatibo baten bidez ordezka daitezke (beste neskengana doan bidea, adibidez). Norbaitenganako maitasuna, gorrotoa eta abar ere ohiko izenlagunak lirateke. Aldiz, *norbaitenganako eraman bezalakoak, aditz batekin, ez dirudi zilegi direnik. Horretarako dugu datiboa (zerbait norbaiti eraman) edo adlatibo soila (zerbait norbaitengana eraman). Egurra etxerako daramat, aldiz, guztiz zilegi da. Baina, nolanahi ere, norentzat eta norako bi gauza dira.

20.3.3. Adlatiboen adiera

20.3.3.1. [_PS … -RA] adlatiboak adiera bat baino gehiago izan ditzake

20.3.3.1a Jomuga. Mugimendu baten jomuga adierazten du maiz: Artzaina txabola ondoko iturrira doa; Maritxu semearengana hurbildu da… Hortaz, nora? balizko galderari erantzuten ahal dio. Mugimendu edo lekualdaketa adierazten duten predikatuekin (begiratu, ekarri, etorri, eraman, hurbildu, joan…) erabil daiteke adlatiboa. Holako aditzekin datiboa eta adlatiboa baliokide izan daitezke, baldin eta erreferente biziduna badute eta benetako mugimenduaz ari bagara: adibidez, Zuzendariarengana eraman dut eta Zuzendariari eraman diot edo Gurasoei hurbildu zitzaien eta Gurasoengana hurbildu zen. Predikatu batek hartzailea eskatzen badu eta ez jomuga, orduan, noski, datiboa beharko du eta ez adlatiboa: Mikeli azaldu diot kontua baina ez *Mikelengana azaldu dut kontua.

20.3.3.1b Kokagunea. Aditza mugimenduzkoa izan gabe ere, adlatiboa erabil daiteke: ezkerre(ta)ra, eskuine(ta)ra, iparraldera… Adibidez: Perpaus baten subjektua, VPren ezkerrera dagoen NP hori da (Mitxelena). Hemen, helmuga baino areago kokagunea adierazten du. Hala eta guztiz, VPren ezkerrera sintagmak norabidea edo adierazten segitzen bide du nolabait, ezker-ek eta eskuin-ek norabidea adierazten duten heinean. Mugimendurik ez da, baina modu abstraktu batean, gure begirada eta gogoa espazio batean ‘mugitzen’ dira. Bestela, nola azaldu, adibidez, izen arrunt batekin holakorik ez izatea (zuhaitz horren ezkerrera daukazu seinalea, baina ez *zuhaitzera daukazu seinalea)? Pentsa liteke, zerbaiten elipsia dagokeela hor, ezkerrera begira bezalako sintagma bat agian.

20.3.3.1c Denbora. Denbora ere adierazten du adlatiboak: Gerora, hitz zatar hori erabiltzeari utzi zion; Handik bi urtera etorri zen; Hemendik aurrera leihoak zabalik egingo dut lo… Ordea, hemen ere, nolabaiteko mugimendua adierazten da, denboraren iragatea nola-halako mugimendua dela onartzen badugu behintzat, atzetik aurrerako edo iraganetik orainaldirako edo geroaldirako mugimendua alegia: Zuk alde egin eta handik bost minutura agertu zen Joseba; Hemendik aurrera nik emango ditut aginduak… Jatorria, lekuari gagozkiola ez ezik denborari gagozkiola ere uler daitekeen bezala, helmuga ere, berdin.

20.3.3.1d Modua. Modua ere adieraz dezake -ra adlatiboak: neure erara, gure antzera, lehengo modura, bere kontura eta abar. Bere kontura hasi da lanean; Ikasi du arrautzak flandriar erara prestatzen; Iritzira ari zara; Autoa zuk eraman, hartara, elkarrekin joango gara.

Hauetako batzuk (hartara, iritzira…) aski ihartuak daude eta adberbio peto-petoak direla ere esan daiteke. Gainera adberbio adlatiboa ere hor dugu, bi perpaus lokaberen erdian, lotura ziurtatuz (§ 42.19.3). Hala ere, honek ez du modua adierazten, emendioa edo baizik.

20.3.3.1e Baldintza. Perpaus jokatugabe batek -ra postposizioa badarama, baldintza adierazten ahal du (§ 34.2b, § 34.12): Hau jakitera, ez nintzen etorriko. (‘hau jakin izan banu, ez nintzen etorriko’); Tramitazioak, gauzak normal izatera, azkar samar joan beharko luke. Adlatiboa baldintza adieraztera nola iritsi den azaltzeak ere ez du erraza ematen. Zerbaiten elipsia edo egon liteke hemen ere, beharbada: Hau jakitera iritsi banintz esango bagenu bezala. Agian asko esatea da. Nolanahi ere, testu idatzietan behintzat ez du erabilpen handiegirik esamolde honek.

20.3.3.2. [_PS … -RAINO] adlatiboaren adiera

[_PS … -RAINO] sintagmak, funtsean, mugimendu baten ‘azken muga’ adierazten duela esango genuke: Edozein zokotaraino iristen da Internet; Etxeraino ekartzen dizute ogia; Kokoteraino (egina) naukazue.

Eta ohar bat, [_PS … -RAINO]-ren adieraz ari garenez gero, noraino / noiz arte bikoteari erreparatu behar diogu: esan dezagun, denboraz ari garenean, arte postposizioaz baliatzen garela ‘azken muga’ adierazteko. Euskalkien artean badira diferentziak honetan ere: Ez zuen zure haserreak azkenera arte iraun (Elizen arteko Biblia), baina Azkeneraino sendo irauten duena, horixe izango da salbatua (Asisko Frantzisko, Asisko Klara).

Azkenerarte-k denborari egiten dio erreferentzia, noiz arte? alegia. Hil arte esatea bezala izan liteke kasu honetan. Aldiz, azkeneraino-k espazioa edo adierazten du, ‘azken muturreraino’ esango bagenu bezala.

Bestalde, nora/noraino bikotea dugun bezala, arte/arteraino/arteino ere hor dugu. Eta denborazko perpausetan, Ni hemen naizeino bezalakoak ere eite berekoak dira, -ino edo honen kideko postposizio bat dute denek ere: Ezin sinets dezakegu, adinak berak akaba arteiño, akabatuko garela (Axular).

Norabide soila adierazi beharrean bide horren azken muga markatzen du adlatibo honek.

20.3.3.3. [_PS … -RANTZ] adlatiboaren adiera

[_PS … -RANTZ] adlatiboak norabidea adierazten du, ez jomuga zehatza: Mendirantz abiatu ginen; Zein aldetarantz joan da pilota?; Gaixoaren egoerak hoberantz egin du azken aldian. Etxerantz joatea eta etxera joatea ez dira gauza bera. -rantzek gutxi gorabeherako norabidea adierazten du: batean, etxeko norabidea hartu bai, baina gehiagorik ez. Bigarrenean, etxera joan dioena jomuga zehatzaz ari da, ez gutxi gorabeherako jomugaz. Horregatik, oro har, leku aldaketa adierazten duten predikatuekin batera (begiratu, bidali, bota, eraman, joan, etorri…) agertzen da. Beste zenbaitekin (egon, kokatu…) arazotsuagoa izan daiteke kontua. Adibidez, Herri hori iparralderantz dago esaten da, baina, beharbada, hemen ere zerbaiten elipsia dagoela ematen du, ‘iparralderantz begira dago’ edo esango bagenu bezala. Eguerdi alderantz ikusiko du medikuak onargarria baldin bada baina eguerdirantz ikusiko dugu onargaitzagoa, horren arrazoia, agian, alde hitzaren agerpena izan liteke. Kasu hauetan, alde postposizioak berak ere ‘gutxi gorabeheraka’ jarduteko balio du, eguerdian esan beharrean eguerdi aldean edo eguerdi aldera diogunean bezala.

Baina moduaz ari bagara eta ez egiazko mugimendu batez, -antz atzizkia gehitzea ezinezkoa dela pentsa daiteke: Mikel {iritzira/*iritzirantz} ari da.

20.3.3.4. [_PS … -RAKO] adlatiboaren adiera

[_PS … -RAKO] destinatiboa dela esan ohi da. [_PS … -ENTZAT] bezala, esan dezagun bide batez. Helburua adierazten du, funtsean: zerta(ra)ko?, norako? nahiz noizko? galderei erantzun diezaieke: Lan hori amaitua nahi dut bihar goizerako; Bi etxeetarako egin behar izaten ditu erosketak; Etxeko lanetarako oso egokia da; Gaurko nahikoa duzu hori. Horrenbestez, sintagma honek ekintza baten edo egoera baten azken muga edo epea zein den adierazten du: noizko? galderari erantzuten dio eta ezarritako denbora-muga zein den adierazten du. Beste batzuetan balizko galdera norako? edo zerta(ra)ko? da. Hemen mugarik ez da adierazten, helburu soila baizik.

Denboraz aritzean, aldi batez ari gaitezke, bere osoan, nahiz epe batez, aditzak aspektuaren aldetik nolako balioa duen: Har ezazu txamarra gauerako (aldia); Datorren udaberrirako amaitu nahi dute zubia (epe muga).

¹⁷⁸ Adlatiboan ere bi formak dira zilegi, izen propioari zuzenean adlatibo atzizkia erantsirik sortzen dena, eta lotura bokala hartzen duena: Usurbilera, Zarautzera / Usurbila, Zarautza. Arautu gabeko puntua da hau ere.