Euskararen Gramatika

16.2.7. Balio enfatikoa duten zenbatzaileak

16.2.7a Euskaraz ibiltzen ditugun zenbatzaile batzuek balio enfatikoa dute. Batzuetan plurala adierazten dute. Lafittek bi, bortz, zazpi, hamaika, hogeita bortz, ehun eta mila aipatzen ditu. Zuberoan biga bostetan ere erabiltzen da: Gauza horiek guztiak egiten begira zegoen, zorigaitzean, Saulen morroi kutun Doeg zeritzan, eta bost negar gero eragin zituena (Lardizabal); Santakrutz apaiza kupida gabea dela entzun izan dut hamaika aldiz (Txillardegi); Bereak eta bost esan dizkiozu Trapu zahar horri! (Labaien); Konradek bereak eta bi egiten zituen oreka eta segurtasuna aurkitzeko (Olarra); Ez nuen inola ere ulertzen: mila bider saiatuta ere (Igerabide); Gizakiarentzat mila aldiz onuragarriagoa da (J. M. Lekuona); Bi bertso paratuko ditut; Bai eta bost!; Agur eta erdi; Kestione horrek merezi ditu hameka pentsamendu eta hogeita bortz gogoeta (Lafitte).

16.2.7b Mila hitza erabiltzen da eskerrak emateko: mila esker; esker mila; esker mila anitz (Badugu osasuna, Inaxi, esker mila anitz, eta zuek?, Labaien).

16.2.7c Euskaraz asko erabili izan dira hamaiketako eta hamarretako hitzak. Goizerdian egiten zen otorduari esaten zitzaion: “Hamaiketakoa” zela gauza bat egiten zena ez beti xuxen hamaika orenetan, baina ahal zenean (J. B. Elizanburu); Eta otordu tartean ez dudalarik apur bat ere hartzen… Ez hamarretakorik, ez hamaiketakorik ez ezer (Labaien); Oraindik ez duzu, noski, hamaiketakoa egin (Epaltza).