Euskararen Gramatika

15.4.6. Bera eta berdin

15.4.6a Gaur egun batzuetan nahasian erabiltzen diren bera eta berdin bereizi behar genituzke, bakoitzak bere balio propioa baitu. Adibidez, erka ditzagun honako bi perpausok: Nire lehengusuaren ezteietara eraman nuen soineko berarekin joango naiz zureetara ere batetik, eta Zure alabak eta nireak soineko berdina dute bestetik.

Lehen adibidean soineko bakar batez ari gara; soineko bakar hori da bi bider jantziko dudana. Bigarren adibidean, aldiz, bi dira eta bi horien arteko erabateko antza, berdintasuna predikatzen dugu. Bigarren perpaus hau beste modu batera esan nahi bagenu, honela egin genezake: Zure alabaren soinekoa, nire alabarena bezalakoa da.

15.4.6b Honako adibide hauetan etxe batez bakarrik ari gara: Ez da beharrezko koinatu-koinatak etxe berean bizi izatea (Iñurrieta); Alarguna eta biak etxe berean bizi zirela okurritu zitzaion (Elorriaga). Ondoko hauetan, ordea, etxe bat baino gehiago dira: Erdiguneko kaleetako teilatu gorriak, parkeak, eliza dorrea, kanpoaldean egiten ari ziren bi auzo berri, etxe berdin-berdinez osatutako lau lerroko auzoa […] (Maia); Maiz, Frantziako berdintasuna izan da, denentzat gauza bera, mintzaira bakarra, bizitzeko molde bakarra, ikas etxe berdina […] (Herria). Gauza bera honako adibideetan ere: Gu laurak, auto berean joan beharrak ginen Paueko krematoriumera (Landart); Eta matrikulak bikoizturik behar duela, beste auto berdin batetik hartua, marka eta kolore berekoa (L. Garro).

15.4.6c Beraz, bera-k behin baino gehiagotan errepikatzen den objektu, pertsona… bakarra adierazten du; berdin-ek ostera, objektu, pertsona… bat baino gehiago izanik, haien arteko erabateko antza. Honenbestez, ezin genezake esan honako hau: *Bi amek haur bera izan dute. Nork berea izan baitu dudarik gabe; bi haur, beraz, denera. Bai, ordea, beste hau: Biok plater beretik jan dugu (plater bakarra da eta biok plater horretatik jan dugu).

Era berean, emakume bakarra bada ezin dezakegu hau esan: *Joan den astean harategian aurkitu nuen emakume berdina aurkitu dut gaur kalean. Beste hau, aldiz, ongi legoke: Belarritako berdinak erosi dizkiete hiru ahizpei.