Euskararen Gramatika

9.3.3.1. Sarrera

Aditz elkartuak aztertzean aipatzen dira askotan gramatiketan onetsi, lan egin, min eman edo maite izan, gorroto izan modukoak. Hitz-Elkarketa/3 lanean ere aditz elkartuen artean aipatzen dira horiek guztiak. Hala ere, dituzten ezaugarrien arabera, bi ataletan banatzen dira goiko aditzak aipatu lanean: egiazko aditz elkartutzat hartzen dira gaitzetsi, miretsi edo onetsi modukoak; beraz, goian ikusi ditugun odolustu edo gainezarri egiturakoen ondoan aztertzen dira (§ 9.3.1, § 9.3.2).

Bigarren atal zabal bat osatzen dute aditz-esapide deitzen zaienak eta hor sailkatzen dira honako egiturak dituzten aditzak: [izena + egin/eman/hartu] lan egin, min eman, kontu hartu; [aditzoina + arazi] etorrarazi, ikusarazi, sendarazi; [aditza + behar/nahi/gogo/uste (izan)] etorri behar (du), esan nahi (du), esan gogo (dute), ikusi uste (dut). Hortaz, bigarren hauei aitortzen zaie sintagma egitura. Labur azalduko ditugu hemen egitura mota bakoitzaren ezaugarriak, baina, ezaugarri horiek erakutsiko digute sintagma egiturakoak diren heinean ezin direla egiazko aditz elkartutzat hartu. Sintagma egiturakotzat hartuko ditugu guk etsi bigarren osagai duten aditzak, aurreraxeago ikusiko ditugun ezaugarriak kontuan hartuta (§ 9.3.3.2). Aditzari eskainitako kapituluan aztertuko ditugu gainerakoak: aditz kausatibo gisa arazle bigarren osagai dutenak (§ 23.2.1.2, § 23.2.2.5c) eta aditz predikatu konplexuen artean gainerakoak (§ 23.2.1.3, § 23.2.2.2l, § 23.2.2.4b, § 23.2.2.4e, § 23.2.2.4f).

Preso hartu, soldadu joan, gizon egin, idolo bilakatu, ikasle egon nahiz kantari etorri, konforme gelditu edo lodi jarri predikazioari eskainitako kapituluan aztertuko ditugu (§ 24.2c).