Euskararen Gramatika

9.3.2. Mendekotasunezko aditz elkartuak: leku-denborazko mugatzailedunak

Azpiatal berezi batean bildu zituen Euskaltzaindiak Hitz-Elkarketa/3 lanean (1991) aurre, azpi, gain, motako izena lehen osagai duten aditzak edo gora adberbioa mugatzaile dutenak. Azken batean, mendekotasunezko izen elkartuetan ikusi ditugun mugatzaile bereziak ditugu hemen ere, han esan bezala pre-, sub-, supra-… erdal aurrizkien ordainak emateko baliatu ditugunak (§ 7.2.2.4a): aurreikusi, azpikontratatu, azpimarratu, gainbegiratu, gainbihurritu, gainelikatu, gainezarri, gainzuritu, goraipatu, goraltxatu. Gaztelaniazko sub-, sobre- aurrizkidun aditzen ordainak eratu ditugu euskaraz leku-denborazko mugatzaile hauen bidez. Bi osagaien arteko erlazioa ‘modifikatzaile-buru’ motakoa da: ‘gainean ezarri’, ‘aurrez ikusi’, ’gainetik begiratu’ edo ‘behar baino gehiago elikatu’. Hona zenbait adibide: Leku horretan aurreikusi diren egitekoetako bakar bat ere bete gabe (Heras); Laster ikasi zuten antzara gainelikatzen (Errekondo); Produkzio prozesu guztia azpikontratatu egiten dute (Goenkale); Haietarik bat nihonek ere lehen behin goraipatu nuen zeren bereizten baitzituen eginbidea eta boterea (Xarriton).