Euskararen Gramatika

4.3.8. Beste atzizki batzuk: -kote, -tegi, -keta₂

4.3.8a Zenbatzaileei, zehazki bitik hamarrera arteko zenbakiei erantsirik, zenbakiak adierazten duen pertsona kopuruz osaturiko taldea (esaterako, musika jotzen duena) adierazten du -kote atzizkiak: bikote, hirukote, laukote, boskote, seikote, zortzikote, bederatzikote, hamarkote. Hona hemen zenbait adibide: Satchmo Jazz disketxeak David Mengual Mosaic zuzenean ikusteko eta entzuteko aukera eskainiko du, hirukote moduan zein bederatzikote gisa (Egunkaria); Rajaton seikote finlandiarrak egunotan Tolosan entzun ez diren doinuekin harrituko du ikuslea (Egunkaria). Bikote eta hirukote izenek gauza multzoa ere adierazten dute: erdaratiko hitzetan maiz ditugu etorki bereko bikote eta are hirukoteak (Euskaltzaindiaren Hiztegia); murritu/murriztu bikotea.

Azken urteetan maiz erabiltzen da bikote izena pertsona bakarra adierazteko: Nire bikotea Alemaniara joan da. Ez da erabilera egokia, bikotek ‘bi lagunez osatutako taldea’ esan nahi baitu. Bikote lagun edo bikotekide dira adibide horretarako forma egokiak.

4.3.8b Nagusiki balio multzokaririk izan ez arren, halako balioa hartzen dute -tegi atzizkiaren bidez sortu ditugun izenetako batzuek: arautegi, izendegi, ordutegi. Hala ere, hurrengo azpisailean (§ 4.4.4.2) aztertuko dugun ‘leku’ adierako izenak sortzen ditu, batez ere, -tegik.

Zenbait euskalkitan, Iparraldekoetan eta ekialdekoetan, bereziki, -keta atzizkia aurkituko dugu -te atzizkiaren baliokide: elurketa, ostosketa. Ikus ondoko adibideak: Elhurketa handia erori da, il est tombé une grande quantité de neige (Duvoisin); Martxoko ostosketak, berrogei eguneko ekaitzek (Inza).