Euskaltzaindiaren Arauak

1 Zub. 'ezkurra'. 2 Bizk. 'ihia'.

Forma baten adiera(k)

1 Zub. ezkurra; 2 Bizk. ihia.

Euskaltzaindiaren Arauak

1 Zub. 'ezkurra'. 2 Bizk. 'ihia'.

Forma baten adiera(k)

1 Zub. ezkurra; 2 Bizk. ihia.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko ziabelar sarrera: "Galio, planta" Lar. "(msLond), galio (bot.)" A.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ziabelar : HiztEn (Bot. Errubiazeoen familiako eta Galium generoko landare belarkaren izen arrunta — eta ziabelar hori: G. verum; ziabelar latz: G. aparine; ziabelar usaindun: G. odoratum), LurE (ik. legar-belar, latz-belar), Euskalterm 7 (hauetan 1 z. usaindun, 2 z. hori, 2 z. latz: amodio-belar sinonimoarekin; 1 itsas z.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: ziabelar: Galium sp.; ziabelar hori: Galium verum; ziabelar latz: Galium aparine; ziabelar usaindun: Galium odoratum. / Ik. Izendegian ziabelar fitxaren hustuketa: zia-belar : Polunin Flores de Europa, G. Larrañaga LandareJak, PMuj DCV, Bouda-Baum, Azkue DVEF; ziabelar : PMuj DCV, Bouda-Baum; amodio-belar : Bouda-Baum; karrazka : JIr OnomBot; lapa : Arzdi PlantR, JIr OnomBot; legar-bedar : PMuj DCV, Azkue DVEF; san-juan-belar : JIr OnomBot; // eta ziabelar hori fitxarenean: ziabelar : Font Quer PlantMed, PMuj DCV (zia-belar); etxekalaba-belar : PMuj DCV; galtzagi-esne : Font Quer PlantMed, PMuj DCV; gatzagi : Bouda-Baum; gatzagibelar : LMuj DGT, PMuj DCV (gatzagi-belar); gatz-esne : Bouda-Baum; legar-bedar : Font Quer PlantMed, Azkue DVEF, PMuj DCV (legar-belar); lore oridun legarbelar : G. Larrañaga LandareJak // eta ziabelar latz fitxarenean: lapa : JIr OnomBot; karrazka : JIr OnomBot, Irurtzun projektua; karraska : JIr OnomBot, Irurtzun projektua; lapilla : JIr OnomBot; repol : JIr OnomBot // eta ziabelar usaindun fitxarenean, besteak beste: zia-belar : G. Larrañaga LandareJak, PMuj DCV, Lcq, Guía PlantMed, Font Quer PlantMed (ziabelar), Azkue DVEF (ziabelar), LMuj DGT (ziabelar).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ziabelar : ElhHizt (Bot. galio; eta ziabelar hori: cuajaleche; Galium verum; ziabelar latz: amor de hortelano: Galium aparine; ziabelar usaindun: asperilla de los bosques: Galium odoratum), HiruMila (Bot. galio: Galium saxatile; ziabelar usaindun: asperilla de los bosques: Galium odoratum; ziabelar latz: amor de hortelano: Galium aparine), Lh DBF (ziabelhar: caille-lait, Bot.), DRA (galio, Bot.), PMuj DVC (ziabedar: cuajaleche, amor de hortelano) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal galio / gaillet formen ordainak: HiztHand: galio // HiruMila: 1 Quím. galio; 2 Bot. ziabelar: Galium saxatile // ElhHizt: galio 1: Bot. ziabelar: Galium sp.; galio 2: Quím. galio // HaizeG FB: amodio-belar // T-L LBF: amodio-belhar (gaillet blanc) // PMuj DCV: zia-belar, legar-belar // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE.

Zerrenda osagarriak

NekHizt: ziabelar latz.

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

testuetan erabili gabea izanik, ezin argi dezake lantaldeak (Izendegiak baino gehiago behintzat, ez); eta Izendegikoa nahiz hiztegietakoa proposatzen du: «ziabelar iz. Galium sp.»

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-nh-.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zianita: Harluxet; ez dugu aurkitu ap. LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zianita: ZTC 3 (Geologia HE: "zianita [...] Aluminosilikatoen taldeko polimorfoa") // Ez dugu aurkitu ap. EPG.

Erdaretako formak

es (RAE): cianita; it (S. Carbonell): cianite; de (Langenscheidts): Disthen, Kyanit // Ez dugu aurkitu ap. fr (DLLF), en (Collins).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Mineralak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zianobakteria 4, Biologia orokorra (adib.: "Hemen bakterien eta zianobakterien, eta beste bizidunen artean muga ikusten da", "Prozesu honen erdian zianobakteriak edo alga urdinak daude", "Froga biokimikoek diotenez, zianobakteriak oxigenoz atmosfera fluktuante batetan azaldu ziren"); zianobakterio 1, J. Madariaga ("itsas pikoplanktona, bakterio heterotrofoez, zianobakterioez eta fitoplankton eukarioto txikiaz osoturikoa...").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zianobakterio : Euskalterm 1 (zianofizeo, zianokloronto, alga urdin sinonimoekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Bot.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: ziape : Brassica juncea; ziape beltz : Brassica nigra; basa-ziape : Sinapis arvensis.

Euskaltzaindiaren Arauak

Brassica juncea.

Landare eta animalien taxonomi izena

Brassica juncea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Anat.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

testuetan (ia) erabili gabea da; baina gaia da erabili gabea, dirudienez; hiztegi-entziklopediek jaso dute.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

zia, ziatzen.

Aditz-erregimena

du ad. (nor kasurik gabea).

Forma baten adiera(k)

atzerantz arraun egin.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: ziazerba; espinaka : Spinacia oleracea.

Euskaltzaindiaren Arauak

Spinacia oleracea.

Landare eta animalien taxonomi izena

Spinacia oleracea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ziba 4 eta zibaka 2 (Osk Kurl: "Etsaiarena eskuaz hunkitu gabe erabili behar du bakhoitzak bere ziba joko huntan"; "Gero zibaka jokatu zuten apalordu arte"); zibota B-G 3 (Mg PAb: "Bai Maisu Juan; ondo mardua dauka bere gerrija; zibota txito eskerga ta urtena" — 'jostailua' da hori, ala 'kuku-sagarra'? Beste biak aldiz adiera argikoak dira: Ur Dial: "Euretatik urteten dabe arrak, eta egiten ditube zibotak, euren barruban geldituten dirala"; It Dial: "Oyetatik irteten dira arrak, eta egiten dituzte zibotak, beren barrenen gelditzen dirala" — y hacen agallas).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

txiba G 1 (J. Arana: "Palankaria abarantara-artzeko atzetik asten da txiba lez jiraka"); ziba EB 4 (M.P. Ormaetxea: "Lurra bere buruaren inguruan biratzen da, ziba baten moduan"; J.R. Etxebarria 2: "Ziba simetrikoaren kasuan (...) inertzi elipsoidea erreboluziozkoa da"; "Ziba esferikoaren kasuan (...) inertzi elipsoidea, izatez, esfera bat da"; X. Arregi: "Errotazio mugimendua: Lurra ziba bezala mugitzen da"); zibot(a) EB 1 (X. Euskitze: "Eder zibota lur-zolan / maite-minduek auzo-lan / txorkatil finak tximista dira / ilargiaren eskolan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

txiba : AB38 2, HiztEn ("ik. ziba"); ziba : AB38 1, HiztEn-LurE, Euskalterm 3; zibot : HiztEn, Euskalterm 1; zibota : LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: Astrea (=turbo) sp. + gibbula sp. + Monodonta sp. + trochus sp. + Calliostoma sp. + etab.

Euskaltzaindiaren Arauak

'jostailua, puntu baten gainean birarazten zaiona'.

Forma baten adiera(k)

jostailua, puntu baten baten gainean birarazten zaiona.

LBeh (2016-10-26): ziberespazio 35: Elkar, Elhuyar, Consumer 4, Berria 25, EiTB 2, Argia 2; ziber espazio 1, Consumer; ziberrespazio 1, Consumer.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ziberespazio 10: Berria 3, Filosofiako gida 5, Txema Ramirez de la Piscina, Iñaki Heras.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: ziberespazio (Inform.).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ziberespazio (ziberrespazio*).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es ciberespacio / fr cyberespace: Elhuyar: ziberespazio / NolaErran: ziberrespazio / Zehazki: - / Labayru: ziberespazio (Inform.) / Adorez5000: -.

Nazioarteko forma da

Nazioarteko forma da, eta jasotzekoa.

Zerrendako mailegu onartuaren pareko beste mailegua

Sin. internauta.

Kategoria

iz.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

LBeh (2014-04-03): zibiko 81: Consumer 2 (adib.: “Beste ildoan, ildo politikoan, argi dago Txinak eta Islamaren munduak, adibidez, ez dutela demokraziarik; baina gaitasun zibiko batzuk antolatzen dituen planteamendu politiko bati erantzuten diote”), Berria 37 (adib.: “Egia da atez ateko bilketa egungo sistemarekin alderatuz gero ekologikoagoa, ekonomikoagoa eta zibikoagoa izan daitekeela”), EiTB 8 (adib.: “Aurrekoetan hauteskundeetan beti kanpaina zibikoa egiten du gobernuak”), Jakin 20 (adib.: “Biltzarra sinetsita dago Europako gizabanako guztiei norbere nazio kulturaleko kide gisa definitzeko aukera ematea beharrezkoa dela, zein herrialdetako edo zein nazio zibikoko herritar diren kontuan hartu gabe”), Argia 13 (adib.: “Oso korapilatsua da gaia, zalantza barik, eztabaida pausatua eta zibikoa behar duena, ondoren erabakirik egokienak hartu ahal izateko”), DiarioVasco (“Barkazioa zer da? Bertute zibiko bat? Erlijiosoa? Eztabaida dago hor eta eztabaidan sartu naiz”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: zibiko 45: Berria 27 (adib.: “Hitzarmenaren eta elkar ulertzearen balioen defentsarekin espazio bat ireki nahian jendea badago, eta hori gorpuzten bada, PSE-EE prest dago plataforma zibiko batekin koalizioa egiteko”), Herria (“Gure ardura zibikoa betetzen dugu hauteskunde guzietan: munizipalak, legislatiboak edo presidentzialak”), Rataplan 6 (adib.: “Santua hautaturik, eta data finkatu ondoren, festa zibiko-erlijiosoa antolatu zen, Jose Maria Donostyk, garai hartan, bere izaeragatik, original eta bakartzat hartzen duena”), Ana Urkiza (“Euskalgintza zibiko bat behar dugu”), Xanti Iruretagoiena 2 (adib.: “Eraikuntzak, bere aldetik bi parte ditu: batak barru harresituak eta obra zibikoak leku publikoetan jartzea hartzen du, besteak eraikin pribatuen arloa hartzen du”), Iñaki Mendiguren (“baina garai hartarako bertako autogobernu zibikoaren gainbeherak hainbesterainoxe puztua zuen lan-kopurua, ezen Dioklezianok neurrigabe gehitu behar izan baitzituen herri-administrazio inperialeko langile iraunkorrak”), Jon Alonso (“patuak nahi izan zuen Porta de Ferron Mogueime horietako bat izatea, zeren Ouroanarekiko maiteminak ez baitzuen bere ardura zibikoetatik eta taldeko interesak zein interes pertsonal justuen alde ateratzetik apartatzen”), Amaia Lizarralde (“Commission on Global Governance, Our Global Neighbourhood (1995) delakoak berak proposatzen du etika zibiko berri bat lantzea”), Koldo Izagirre (“Amorru zibikoari gaineratuko zitzaion obsesio onuragarri bat, heriotzarik ankerrena desiratu ahal izateko”), Harkaitz Cano (“Hatzen arteko hutsuneei begira, garoto haren labana pirata baten labana bihurtzen da, eta beste labana bat oroitzen dut: Maria AsunÁaok zentro zibikoko zinemara eraman gintuen hartako filmean agertzen zena”), Pako Aristi (“Hala da, ez zen kolpe zibiko-militarra izan, orain agertu nahi duten bezala, ez zioten inori abisatu, ez zen politikoki antolatutako laguntza zibilik egon, zeren egon izan balitz, kolpeak arrakasta izango zuen, dudarik gabe”), Joxe Azurmendi (“Profesoreak eztabaida espreski politikoa nahi baldin badu, onestasun intelektualak zein zibikoak, bera ere eztabaida hori egiteko dauden toki publikoetara joan dadila, agintzen du, beste edozein hiritar bezalaxe”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: zentro zibiko* e. auzo etxe, gizarte etxe.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es cívico / fr civique: Elhuyar: 1 hiritar; hiri-. 2 gizalegezko, gizabidezko / Nolaerran: herritar- / Zehazki: 1 (de la ciudadanía) herritarren. 2 (del civismo, que denota civismo) gizalegezko, herritar senezko / Labayru: 1 [civil o urbano] hiriko, hiri(-),hiritar. 2 [civilizado] gizalegezko, gizabidezko / Adorez5000: 1 [de la ciudadanía] herritar, (herriko) herritarren. 2 [patriótico] aberkoi. 3 [comportamiento] gizabidetsu, gizalegezko, herritar senezko.

Nazioarteko forma da, euskal baliokidearekin batera onartzekoa

Nazioarteko forma da eta onartzekoa herritar- hasitakoekin batera. Izan ere, askotan herritar- hasitakoak motz geratzen dira, eta bestetan esaldi berean herritar hitza erabilita dago (adibidez, “zein herrialdetako edo zein nazio zibikotako herritar diren kontuan hartu gabe”).

Kategoria

izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Zein herrialdetako edo zein nazio zibikotako herritar diren kontuan hartu gabe.

Jatorrizko forma

(goardia) zibil, zibilak; arazo zibil.

Euskaltzaindiaren Arauak

zibilizatu, zibiliza, zibilizatzen. da/du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

zibilizatu, zibiliza, zibilizatzen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-tze.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-zio.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

erantsiz: "iz. Sin. kopoi".

Euskaltzaindiaren Arauak

'ziba'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ziburutar izlag. 2: Zerb Azk (“Galeretan hila hau ere, Paskalina Lalo ziburutar botigesa ebasteko hilik”), MEIG III (“Joanes Etxeberri ziburutar jakintsua”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ziburutar izlag. 1 eta izond. 3: Onaind (“ziburutar J. Etxeberri bera ote dugu?”); Larz (“Marticot de Miguelcorena ziburutarraren huntzia”), Onaind (“Joanes Etxeberri ziburutarra”), J.A. Arana M. (“Ravel ziburutarra”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa (ik. 108. Araua: ziburutar).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Txostenaren laburpena

datuak llabur, OEH / EEBS segidan: a) soilik agertuak: txiur 0 / 1; xidor 11 / 0, zidor 20 / 7; b) (bigarren) osagaiak: b1) -g-dunak 16 / 10; b2) -d-dunak 9 (+ 31 soilak) / 32 (+ 7); b3) -d-/-g- gabeak 30 / 23 (+ 1); c1) -z-dunak 37 / 37 (-zidor 25 / 33, -zigor 0 / 0, -zior 12 / 4) c2) -x-dunak 18 / 8 (-xidor 14 / 3, -xigor 3 / 0, -xior 1 / 5), c3) -tx-dunak 31 / 28 (-txidor 1 / 3, -txigor 13 / 10, -txior 13 / 7, -txiur 4 / 8).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) soilak: xidor IE 11 (EZ 10, adib: "Hargatik itzularazi ditu xidor onera"; SP: "... hartan eztela ez biderik, ez xidorrik Iainkoaren aurkhitzeko"); zidor 19: B 17 (Laux BBa: "Zidor guztijak arantzez dagoz"; Erkiag: "Bidaburu orrek irugarren zidor bat agertu eban"; Gand Elorri: "Zidor penatuz, pausuon otsa bakarrik"); G 1 (Ir YKBiz: "apaindu Yaunaren bidea, zelaitu aren zidorrak"); IE 1 (Mde Pr: "etxe-sarrera, etxe-aurreko zidor harriztatua ta biderako atea"); zidor-egal G 1 (Gazt MusIx); b1) bide txigor G 4 (Txill Let, Anab Poli); bideska txigor G 1 (Txill Let); bide-txigor G 1 (It Fab); bidetxigor 7: B 1 (Erkiag Arran); G 6 (TAg Uzt, Zait Sof, Etxde JJ); bide xigor IE 1 (Volt); bide-xigor IE 1 (ES); bidexigor G 1 (Berron Kijote); b2) bide-txidor G 1 (It Fab); bide xidor IE 3 (Ax, SP); bide zidor B 3 (Kk Ab I, Erkiag Arran); bide-zidor B 1 (Akes Ipiña); bidezidor B 1 (Erkiag Arran); b3) bidetxior G 6 (Izt C, Lek EunD, Zait Plat, Gazt MusIx, Ibiñ Virgil); bidetxiur G 4 (TAg Uzt 3, NEtx Antz); bide txior 5: B 1 (Bilbao IpuiB); G 4 (Apaol); mendi-bide txior G 1 (Izt C); bidexior G 1 (Lasa Poem); EB 1 (MEIG); bide zihor EB 1 (Arti MaldanB); bide-zihor EB 1 (Arti MaldanB); bide zior 9: B 8 (Azc PB, Ag AL, A BeinB, Echta Jos, Otx); G 1 (Ag G); bide ziortxu B 1 (Ag AL).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) txiur EgAs 1 (Argia 1936); zidor 6: B 2 (J. Kerexeta); G 1 (Kristau Ikasbidea); EB 3 (E.J., UZEI, X. Mendiguren B.); zidor egal B 1 (S. Onaindia); b1) bide txigor G 1 (V. Iraola); bide-txigor G 1 (J.M. Estonba); bidetxigor 8: B 2 (J. Garitaonaindia, J.A. Etxebarria); G 2 (A. Sorarrain, T. Agirre); EB 2 (SEIE, A. Urretavizcaya); EgAs 2 (J.J. Goenaga, J. Elustondo); b2) bidexidor EB 3 (B. Atxaga, D. Urbistondo); bide-txidor EB 1 (A. Urcelay); bide-txindor B 1 (A. Zubikarai); bidatxidor G 1 (M. Ugarte); bide-zidor 4: B 1 (S. Onaindia); G 2 (J. Gaztañaga); EB 1 (J.M. Olanga); bidazidor B 1 (X. Kaltzakorta); bidezidor 12: B 1 (S. Onaindia); G 1 (J. Gaztañaga); EB 9 (Galiziar, kataluniar eta euskaldun ..., SEIE, I. Mendiguren, X. Olarra, Non daude pandak?, X. Lekuona); EgAs 1 (X. Peña); bide zidor 9: B 1 (J. Gorostiza); G 1 (J. Elizondo); EB 7 (K. Altonaga, K. Santisteban, P. Sastre); b3) bide txior B 2 (K. Gallastegi, S. Muniategi); bide-txior G 1 (J.I. Zinkunegi); bidetxior 4: G 1 (J.L. Iriarte); EB 3 (J.A. Agirre); bide-txiur EB 1 (I. Sarasua); bidetxiur G 2 (Haurren Idazkaritza, I. Begiriztain); EB 1 (A. Sarriegi); bideitxur G 1 (N. Etxaniz); bidetsur G 1 (V. Aramburu); pasabidetxur EB 1 (J.A. Agirre); bide xior G 2 (P. Agirreolea, J.J. Bergaretxe); bidexior G 1 (Latxaga); bidexiur G 1 (Latxaga); bidexur EB 1 (P. Lizarralde); bide zihor EB 1 (M. Solbes); bide zior B 2 (Azkue, J.M. Etxeita); bide-zior G 1 (J.M. Azkue).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

a) txigor : DFrec 1, LurE; xidor : DFrec 4, HiztEn ("ik. zidor"); zidor : DFrec 2, AB38 1, HiztEn, LurE ("edo txigor"), Euskalterm 2; b1) -g-dunak: bide txigor : AB38 1; bidetxigor : DFrec 1, AB38 1, Euskalterm 1; bidexigor : AB50 1; b2) -d-dunak: bidezidor : DFrec 2, AB38 2, Euskalterm 2; b3) bidetxior : DFrec 1, AB38 1, AB50 2, Euskalterm 1; bidetxur : DFrec 1, AB38 1, Euskalterm 1; bidexior : AB38 1; bidezior : AB50 1.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan zidra sarrera: 1 "cidra fruta, zidrea frutea" Lcc. "Cidra, toronjo" Lcq; 2 "Citron (V, G)" H (s.v. zidroina); 3 "Citronnier (V, G)" H (s.v. zidroina). Cf. zitroin.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zidra eta zidrondo bana, J. Urteaga ("Gereziak eta zidrak — Zidra: zidrondoaren fruitua; limoiaren antzekoa, baina handixeagoa. Medikuntza eta gozogintzan erabiltzen da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zidra : HiztEn-LurE (zidrondoaren fruitua), Euskalterm 1 ('cidra'); zidrondo : HiztEn-LurE (Citrus medica), Euskalterm 2 ('cidro') // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegian zidra fitxaren hustuketa: itsas-limoe : Bouda-Baum; zidrea frutea : Lcc; zitroin : LMuj DGT // eta zidrondo fitxaren hustuketa: angurre : Polunin Flores de Europa; itsas-limoe : Font Quer PlantMed; zidrea errexala : Lcc; zidro : Lcq, Carreras y Gandi GGPVN; zidroin : Lcq; zitroinondo : LMuj DGT.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zidra : ElhHizt (Bot. cidra), HiruMila (Bot. cidra), EskolaHE (Bot. Zidrondoaren fruitua, laranjaren antzekoa, hura baino handiagoa, egituraz arrautza itxurakoa edo biribila, ...), Lh DBF (1 citron, limon; 2 bergamote), DRA (1 limón; 2 bergamota); zidrondo : ElhHizt (Bot. cidro: Citrus medica), HiruMila (Bot. cidro), EskolaHE (Citrus medica) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal cidra, cidro / cédrat, cédratier formen ordainak: HiztHand: limoi-handi // HiruMila: zidra / zidrondo // ElhHizt: zidra / zidrondo (eta cidral: 1 zidrondo-sail; 2 V. cidro / cidrera: zidrondo) // Casve FE: arabixagar / Ø // HaizeG FB: arabi-sagar / Ø // PMuj DCV: cayote: angurre, txirikillote / Ø // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, T-L LBF.

Zerrenda osagarriak

NekHizt.

Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

ez du mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen (es cidra / fr cédrat); baina forma horretakoa proposatzen dute gaurko hiztegi-entziklopediek, eta lantaldeak ez du irtenbide hoberik ezagutzen.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: zidrondo: Citrus medica var. Macrocarpa.

Zerrenda osagarriak

NekHizt.

Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

zidra bezala, Euskaltzaindiak erabakitzekoa.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-ondo.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

LBeh (2012-05-30): zientifikoki : Berria 18, EiTB 8, Argia 7, Diario Vasco. // zientifikoki 198.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: zientifikoki 57: Berria 12, Herria 2, Joxe Azurmendi 5, Filosofiako gida 5, Jenaro Garate 3, Iñaki Mendiguren 3, Joxerra Garzia 3, Iñaki Segurola 2, Josu Zabaleta 3, Iñaki Heras 2, Xabier Montoia 2, Ramuntxo Etxeberri, Irene Aldasoro, Koldo Zuazo, Joan Mari Lekuona, Patxi Zubizarreta, Edorta Agirre, Pako Aristi, Pello Zabala, Juan Garzia, Itxaro Borda 2, Isabel Arrigain, Ramon Saizarbitoria, Jean Baptiste Etxarren, Anton Garikano.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

adib: falazia iz. Argudio faltsua, gezurra, engainua. Zer den zientifikoki mesedegarria eta zer kaltegarria ebatzi beharko dute, behingoz, falazietan amildu gabe.

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-ki osaerako librea.

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

Eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Maiztasun handiko -ki osaerako adberbioa da eta sarrera gisa jasotzekoa, beste batzuekin egin den bezala.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

LBeh (2014-04-03): zientoka 41: Berria 16 (adib.: “Hilaren 16ra arte iraungo dute Jokoek, eta zientoka kirolarik lau urtez prestatutako hitzorduan lehiatzeko aukera izango dute”), EiTB (“Eurekin batera, zientoka lagunek parte hartuko dute Hurtado Ametzagan hasi eta Areatza kalean bukatuko den desfilean”), Jakin 2 (adib.: “Baditugu zientoka kazetari, dozenatik gora zuzendari, komertzial mordoa mokoka, inprimategi batzuk eta kamioi edo furgonetaren bat”), Argia 20 (adib.: “Nonahitik ari zaizkio jaurtitzen baloiak zientoka eta batera, Roberto Carlosek bezain bortizki, Iniesta bezain bihurriki goitik behetik, alde batetik eta bestetik bere burua kokatzeko ere astirik eman gabe”), DiarioVasco 2 (adib.: “Noiz funtzionatzen duen ondoen letragintzak zinean? Galdetu Polanskiri: "The Ghost Writer" filmean bezala, makinaz jotako zientoka orri hegaz ateratzen direnean”); ehunka 2770.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: zientoka 24: Berria 6 (adib.: “Denbora linealean ume batek iradokitutako gidoiari jarraituz, polifonia ezin ederrean eta angelu ezberdinetatik ume batek kontatuko lituzkeen mila egia eta entzungo lituzkeen zientoka istorio idatzi ditu Elorriagak”), Pello Zabala 3 (adib.: “XIII. mende hartan gatibuak zientoka eta milaka zuedenez, Espainiatiko eta Maroko aldetiko gatibuak libratzeko sortu zuen Mertzedarioen Ordena”), Unai Elorriaga 2 (adib.: “Lucas hasi zen esaten nondik datoz hainbeste sits eta isildu egin zen eta gero esan zuen zientoka daude”), Harkaitz Cano 2 (adib.: “Hor ere ba omen zen ordea borondate oneko medikurik: txaketari buelta eman eta x ezkutatuta Ellis Islandeko muga zeharkatu bide zuen zientoka batek”), Pako Aristi 2 (adib.: “Orduan berriro agertu zen Mari idi pare txuri eta beltzarekin, eta lanari ekin zioten berriro zientoka lamiek”), Pablo Sastre (“Ahuleziak jota, ezin igeri egin eta, ito egiten ziren; zientoka lagun zeramatzan ibaiak”), Koldo Izagirre (“Lagunen bat bisitatzera etorriko zen, zientoka kilometro egin ondoren”), Xabier Etxabe (“Etxean zientoka ditugu”), Agurtzane Juanena (“Zientoka, milaka bider”), Iñigo Aranbarri (“Administrazioak erabili eta komunikabideek egunean zientoka bider errepikatu, horra Labegerie, Lizarazu, Tiko eta Zabaltzari beren Euskadi ebasteko bidea”), Patziku Perurena (“Etxean ikusia naiz ama abarketa eginean, zientoka”), Iñaki Heras (“Globalizazioari buruz zientoka liburu atera da azken urteotan"), Pello Zabala (“Albistegietako iragarpen laburrak zientoka utzi nituen han, beti grabatuta, ahalik eta laburren”), Unai Iturriaga (“Aspaldian zientoka dabiltza herrian”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es a cientos / fr par centaines: Elhuyar: ehunka; asko / Nolaerran: - / Zehazki: ehunka / Labayru: - / Adorez5000: ehunka.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

cf ehunka arautua.

Ez du "baldintza minimoa" betetzen, baina onartzekoa da

Ez du gutxieneko baldintza betetzen, baina oso erabilia da.

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Heg.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

ehunka.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: zientzia-fikzio, zientziazko .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zientzia fikzio (eta zientzia-f. 1; z. fikziozko 3 eta zientzia-fikziozko, zientzi fikziozko, zientzia-fikzioko bana) 8: J.J. Iribar ("herriak egingo duen borroka kontatzen digute, erdia aroa eta zientzia fikzioa nahasten dituen xelebrekeri batean"), Ingurunea/5 ("Baina zientzia fikziozko filmetan edozein motatako asmakizun eta makina fantastikoak agertzen dira"), Genetika eta Osasuna ("Medikuntzaren erabilpen honek zientzia fikziozko gai bat zirudien duela urte gutxi arte"), J. Arretxe ("telebistan ezorduetan ematen zituzten zientzia fikziozko saio zaratatsuak irensten hasi zen"), J.M. Mendizabal ("Zientzia-fikzioko programak"), P. Aristi ("Zenbat aldiz ez ote dut errepikatu zientzia-fikziozko pelikula txarretako martziano izen hori?"), Artearen Historia/DBH ("Gizartea kritikoagoa zen eta ez zitzaion jada interesatzen, ez zientzia-fikzioaren fantasia, ezta superheroiak ere"), Tx. Ramirez de la Piscina ("Bestalde, Jules Verne idazle frantziarrak, zientzi fikziozko nobelen aitzindariak, bere eleberriak hornitzeko erakusten zuen zehaztasuna azpimarratu behar da hemen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zientzia(-)fikzio : DFrec 1 (zientzia f.), AB38 2 (zientzia f. eta zientzia-f. bana), AB50 1 (zientzia f.; eta 'ciencia ficción' itzulitako asmakizunezko zientzia 1), HiztEn (AS: zientzia f.), LurE (zientzia-f.), Euskalterm 2 (zientzi fikzio eta zientzi fikziozko film — zientzia-fikziozko film sinonimoarekin).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zientzia fikzio : ElhHizt (eta zientzi f.), EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal ciencia-ficción / science-fiction formen ordainak: zientzia fikzio, zientzi fikzio : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (DLLF): science-fiction; en (Collins): science fiction; de (Langenscheidts): Science-fiction // Ez dugu aurkitu ap. it (S. Carbonell).

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-fikzio.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zientzia sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ik. EArauak 49: "-ia amaierako izenekin, -ialari hobesten da: historialari, zientzialari".

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-a org. eratorpenean.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

zientziazko 1, MEIG ("ez dut inondik ere pentsatzen estrukturalismoa izan daitekeenik sugerik gabeko zientziazko paradisua").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zientziazko 11: K. Santamaria ("Zearo egiztatua, teknika ta zientziazko legeen aldetik"), M. Pagola ("Marx'en antropologiak, eta kondairaren filosofiak, eta zientziazko analisiak, eta guzi horien prosupostoak, Jainko-eza eskatzen zuten"), Azurm ("batetik printzipioen garbitasun zientziazkoa ta bestetik estereotipuen arruntasuna"), P. Agirrebaltzategi 3 ("fede hitza ez litzake ezagutza buruzkoarekin bat-batera erabili behar, nahiz eta ezagutza hori ebidentzia zuzenekoan, zientzi-aurretikoan edo zientziazkoan oinarrituta egon", "Ez du fedeak mundu hontako zientziaurretiko eta zientziazko ezagutzari dagokiona baieztatzen edo ezeztatzen", "Historiazko egian adierazlea bera barnean dago; zientziazko egian, ordea, aldendua eta kanpoan"), Txill ("Hots, haurrak eta gazteak, nerabeak, zientziazko mundu horretan bizi izateko prestatzen ote dituzte maila guztietan gure giroak eta gure eskolak?"), Amatiño ("honetan datza, behar bada, M. Rungis-en meriturik nabarmenena, hau da, ekonomiako gairik funtsezkoenak hain argi eta ulergarri azaltzean, zientziazko zehaztasunik galdu gabe"), Habe ("... bere lanbidearen inguruan ateratzen diren zientziazko liburuak irakurri ahal izateko"), J.M. Apalategi ("Are, heuren hitz bikoiztasuna zientziazko ezagupenaren aztergaitzat hartu beharko dute"), Teknologia/DBH ("aztertu egin beharko dugu [...] horien zientziazko oinarria"); zientziazkotasun 1, Azurm ("aristotelismoari kontrajarririk, filosofia zientifiko bat bilatzen da, zientziazkotasuna justu eredu matematikoaren arabera ulertuz").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zientziazko : AB38 2, AB50 2, Euskalterm 4 (2 zientzia- sinonimoarekin; eta ez-zientziazko 2 azientifiko sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-zko: libretzat ere har daitezke honelakoak.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zientzia sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ziartu 5: fB Ic II ("nai guzurra, ta nai egija, nai ziartuba, ta nai dudakua"); Ag AL 3 ("Deitzot, Ama, gudarik dan edo eztan ziartu eztakigula", "Bagenki ziartu adiskide batek guztiz gaituala maite, ziartu iakingo genduke berak lagunduko leuskigula"); Uzt EBT ("Zu, Perurena, probatutzera / iñork etzaitu beartu; / lagun jator bat emen dezula / sinista zazu ziartu"); zierto 49: Cb 28 (adib., "infernura zierto bota", "zeñ gauza zierto, ta jakiña dan eriotza!", "Iñor<k> ezer ikusten etzuen, alere ziertotzat esan zioten"), LE Prog 3 (adib., "Au da teolojia ziertoa"), CatB 2 ("Da manifestatzea bekatuak Konfesoreari konzienzian dauden bezala: ziertoak zierto bezala: dudazkoak dudazko bezala batere utzi gabe"), Izt C ("Egia zierto garbia / Ez da gauza mingarria?"), Noe ("aren fuertzaren berri / jakin balu zierto, / lenengo feriya arte / egongo zan suelto"), Bil 7 (adib., "berak kontentu daude / badakigu zierto", "alaxen banitz bezela, / zierto egon zaitezela, / zuria izango naizela"), PE ("Juez justuak guzien bistan / letuko du sententziya / zer posturetan igaro duben / mundu onetan biziya, / zuzen badago ziertoa da / zerua irabaziya"), Ud 2 ("zuzendu nai badegu oraindik beta da, zierto jakitera joain gera bertara", "Ziertua da Santa Ageda / modu orretan ill zala"), Moc Damu ("Nik bakar-bakarrik esango diyodana da, aztu eziñ zaidan Maritxoren erregubak lagundu diratela, begiya beziñ zierto"), EusJok II ("Labaka zan giari, zierto badakit nik"), Tx 2 (adib., "zierto dakin fameliatik / aita faltatzen zaiguna"); ziertu 30: Gco 6 (adib., "Santuak erakusten digue, kondenatua izango danaren señalerik ageriena, eta ziertuena dala soberbioa izatea"), fB Ic II ("Onako paltak esatia, dinot, jakinak ta ziertubak izan ezkero, [...] ez da pekatu"), Astar II 14 (adib., "Eztago ikasbide, edo doktrina au baño ziur, edo ziertubagorik"), AB AmaE 6 (adib., "Eta euskaldun semeak jaio / Egingo dira ziertu"), EusJok ("zazpi arrua karga biar zuen artu, irabaziko zana jakiñik ziertu"), Kk Ab II (adib., "Eurok baño ziertuago dakiz ondiño beste egi goragoko batzuk), Uzt Noiz ("Arrantzalien gaia / det orain artuta, / zueri kantatzera / nago beartuta, / merezi dezutela / dakit ziertu-ta, / enteratzen naiz sarri / zeuekin batuta, / irabazten dezute / bañon nekatuta"); zierto/u 2: CaLlo ("... eztalako ilik dagoanen señale ziertua mobimenturik ez egitia"), Arrantz ("Orra adierazi orren informiak, egiya ziertuak dudarik gabiak"); ziertu ziertu 5, Astar II (adib., "ezta gauza ziur ziur, edo ziertu ziertuba infernurik daguana"); ziertorikan adlag. 2: EusJok II ("Ziertorikan eztakit baño / bost lagun biar zuten izan"), Tx B ("ziertorikan ez dakit bañan / ala ematen dit goguak"); ziertoro 7: Izt C 6 (adib., "Egia ziertoro onen sinistpenerako ifiniko dizutet begien aurrean argiro", "Badakigu bada ziertoro, Probinzia onetatik eraman oi zituztela sagardotza andiak Erbeste urrunekoetara ere"), Bv AsL ("aitortu zuan bazekiala ziertoro").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ziartu 2, Tx. Garmendia 2 ("Txarretik asko izan degu, eta onak ere izango ditugula ziartu egon"; "ziartu nago urtero bertsolari ospetsuak izaten dirala"); zierto 4: Ejercicio santuac ("gauza ziertoa bada ere..."), PEBiz ("Lekaroz-ko seme bat / bera Martin Plaza, / zierto badakit nik / eztala eskasa"), P. Sastre ("Zierto hasten banaiz honetatik kontatzen hirugarrena goikoa izango da"), K. Linazasoro ("Ez dakit zierto baina ordu laurden baten buruan-edo odolustu baitzen..."); ziertu 1, Urteko Domeca ("Onegaz esan gura bada, dudan egonik egin daben ala ez, eztala konpesau biar ziertutzat, ondo esanda dago"); ziertotu 1, A. Arzac ("paper bilgo ziertotu edo zertifikatuetan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zierto : AB38 1 ('verdad, cierto') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zierto : EuskHizt (Heg. Zah.); ziertoro : EuskHizt (Heg. Zah.) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Heg.

Maiztasuna

g.g.er.

Forma baten adiera(k)

egiazkoa; ziurra.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

zifra(tu), zifratzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

mezu zifratua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ondo eratua eta erabilgarria (enkriptazio hitza aztertzean proposatua).

LBeh (2014-04-03): zigala 30: Consumer 2 (adib.: “Hartan, Georges Pompidou buru zuen gobernuaren zientzia-politika kritikatzen zen; Jacques-en iritziz, presidenteak ez zion jaramon egiten zientziari”), Berria 10 (adib.: “Uretakoak: berberetxoa, oskol bikoak, orokorki (ostra, muskuilua, beira, almeja eta txirlak...), izkira, lanperna, zigala (noiz ez?); bakailao freskoa, barbarina, bisigua, erla, itsas aingira, izokin itsastarra, halibuta, liba, meroa, mihi-arraina, papardoa, urraburua eta arrain urdin gehientsuenak, punttu-punttuan labean edo arranparrilan erretzeko”), EiTB 18 (adib.: “Dublingo badiako zigalen carpaccio-a, Argango olioaz ondua”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: zigala 1, Berria (“Zigalari dagokionez, babes gune zabalak markatu ditu EBk Iberiako Penintsularen inguruan”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es cigala / fr langoustine: Elhuyar: (Zool.) zigala / Nolaerran: langustina, zigala / Zehazki: (Zool.) zigala / Labayru: (Zool.) zigala / Adorez5000: (Zool.) zigala.

Onartzekoa da, Heg. edo Ipar. markarekin

Onartzekoa da Heg. markarekin.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Heg.

Landare eta animalien taxonomi izena

Nephrops norvegicus.

Euskaltzaindiaren Arauak

Sarcoptes scabiei.

Landare eta animalien taxonomi izena

Sarcoptes scabiei.

Euskaltzaindiaren Arauak

'erretzeko erabiltzen den tabakoa, paper finez estalia'.

Euskaltzaindiaren Arauak

1 'tabako-hostoz egindako zilindro modukoa': Habanako zigarro bat opa didate. 2 Heg. 'zigarro txikia' h. zigarreta.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZIGARRO-MUTXIKIN (-iñ V-gip ap. Elexp Berg). "Colilla. Mutikotan besteik ezian zigarro-mutxikiñak erretzen giñuzen" Elexp Berg. Ezpanetan zigarro-mutxikin bat ebala. Kk Ab I 103. Arpegi estua, bibote erre erkintxua ta bedar artian taketa lez zigarro mutxikin amataua bertan. Kk Ab II 14. Erretzia akabatzen ebanian, ziarro-mutxikiña (colilla) bentanatik kalera bota-ta [...]. SM Zirik 131.

adib: mutxikin 1 iz. Zigarro edo zigarretetan, erre gabe uzten den hondakina. Ik. zuztar 4. Mutxikinak taberna barruan botatzen. Horrek zigarro mutxikinak ere erreko lituzke.

zigarro(-)mutxikin 9: Aizu 3 (“Etxe txolarreen eta txonten habiak aztertuta, zigarro mutxikinen nikotinak parasitoak aldentzen dituela ikusi dute ikertzaileek”), Deia (“Lurra, zigarro mutxikinez josita zegoen, bere lanak egin ondoren”), Berria 2 (“Ezpain-barra gorriaren arrastoak aurkitu ditu Harper ikerlariak aktorearen gelan abandonatutako zigarro mutxikinetan”), EiTB 2 (“Horrela, zigarro mutxikinak leihotik botatzea eta nabigatzailea eskuz aldatzea gidatzen ari den bitartean zigortuko dute”), Argia (“Bost bilioi zigarro mutxikin sortzen da urtero”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zigarro(-)mutxikin 9: Berria (“Suitzako edozein zabortegitan aurkitzeko modukoak: zapata zaharrak, oihal zatiak, latexezko eskularruak, zigarro mutxikinak, jateko hondarrak, esne poteak, olio poteak, kristalezko botilak, egur pusketak, kartoiak”), Pello Lizarralde 5 (“Matteuzzi hori gizon zarpaila zen eta nahiko ezaguna hirian garai batean zirujau ospetsua izan zelako, gero erreka jota geratu zen asko edaten zuelako eta, azkenean, zigarro-mutxikinak biltzea zuen ogibide”), Pablo Sastre 2 (“Zigarro mutxikina apuratu zuen”), Eduardo Matauko (“Musukatu egiten nuen zure eskuak ukituriko ateko heldulekua, lapurtu egiten nuen zuk sartu baino lehen botatako zigarro-mutxikina, eta hori sakratutzat neukan, zure ezpainek ukitua zelako”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago, eta aski da.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa jasotzekoa zigarro sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZIGARRO-PURU (V-gip; zigarro puro V-gip). Ref.: Elexp Berg (zigarro-puru). Cigarro puro. "Zigarro-purua piztu ta fubolera" Elexp Berg. Kafia naiago diat, kopa bat ron eta zigarro puru aundi batekiñ. Alz STFer 122. Kapia artu degunian, ekarri dirate zigarro puru bat eta sututzen azi naizenean, [...]. Moc Damu 28. Zigarro puru aundiya erriaz / lasaitu naian birika. MendaroTx 124 (ib. 170 zigarro puro). Zigarro puro on bat zer moduz letorkiguke? (Kaja batetik eskeñiaz). [...] (Zigarro-puruen muturrak moztuaz). Lab SuEm 210. v. tbn. Urruz Urz 29. Zendoia 186.

zigarro puru 15: Berria 6 (“Hori baliatuta, tabako hostoarekin bildutako zigarretak puru modura merkaturatu dituzte zenbait ekoizlek, zigarro puruak izan ez arren”), Elkar 7 (“Lekaioa Petxorini harrera egitera atera zen, eta jakinarazi zion berehalaxe prestatuko zutela zaldi kotxea; kutxa bete zigarro puru eman eta, zenbait agindu jaso ondoren, haiek betetzera abiatu zen”), Laneki 2 (“Tabakoa: 1 kartoi, 100 zigarro puru txiki, 50 zigarro puru edo 250 gramo biltzeko tabako”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zigarro puru 38: Berria 3 (“Zerbait falta zuen, ordea: zigarro purua”), Joxe Austin Arrieta 10 (“Aitor zuen zigarro puru alemanak ez direla oraindik batere mundu-mailakoak, zigarro puru onaren oinarrizko baldintza - hala zioen berak - tabako ona baita”), Bernardo Atxaga 9 (“Udako gau batez, han zegoen hoteleko terrazan eserita eguneko azken zigarro purua erretzen, eta zapoen kantua entzun zuen”), Xabier Olarra 4 (“Festa batean eskupeko bat ematen badut, nire aitak aste betean ez dik zigarro pururik erretzen”), Josu Zabaleta 3 (“Gizonezko gazte, lodi, sabeltsu bat zegoen gutun bat idazten, bitartean zigarro puru bat errez; haren usainak argi erakusten zuen goi mailakoa zela”), Hasier Etxeberria 4 (“Bai, lo geratu zinen eta esan liteke bezperan zakarrontzian zegoen zomorroaren lekua, zigarro puru habano baten irudiak bete zizula”), Irene Aldasoro 2 (“Gau batean, berriz, bi zigarro puru ekarri zizkidaan, kristorenak; gurin benetakoa, hi, nagusiak erre ohi zituenak...”), Rataplan (“Eta azterketaren batean estanko oso-osoa aurkitu zuten piano zigortuaren tripetan; izan ere, zigarro puruen berrogeita hamazazpi mutur atera zizkioten behin, berrogeita hamazazpi!”), Koldo Zuazo (“Bazkalostean "kafe konpletoa" hartzen zen garaiak ziren, hau da, kafea (--=akeita), kopa (--=txola) eta zigarro puroa (--=txokorra)”), Jose Angel Irigaray (“Ate asko dituen galeria suerte bat ediren eta, ahotsak entzuten zireneko gelan sartu naiz, baita aho bete hezur gelditu ere: batzuren artean nor ikusi eta otto Iza bera, erasian eta zigarro-puru bat erretzen!”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Elkarte lexikalizatua da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zigarro sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

zigilatu, zigila, zigilatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

zigilatu, zigila, zigilatzen.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-u/-a-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-tze.

Ondoko erabilerak argituko du formen arteko lehia

cf. zigiladura, zigilaketa.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-dura/-keta.

Euskaltzaindiaren Arauak

1: erregeren zigiluarekin. 2 (gutun-azaletakoa) / AS: zigilu-marka, zigilu-markatzekoa.

Erdaretako batetikoa onartu da, bakarra aski delakoan

seilu ere onartzekoa da (baina ez tinbre): P. Xarritonek uste du bakarra aski dela.

Zerrendako mailegu onartuaren pareko beste mailegua

seilu.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

zigilu-marka eta zigilu-markatzekoa proposatu zituen batzordeak, kontsulta bati erantzunez, es matasellos (marka, fr oblitération eta markatzeko tresna, fr oblitérateur, tampon) adierazleen ordain gisa (eta arrabola es rodillo adierazlearen ordaintzat).

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-markatzeko.

Formatu erabaki gabeak

zigilu sarrerari dagokion azpisarrera (ala adibidea?).

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

erabili gabea da, lantaldeak proposatua, tinbredun ikustean.

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Kategoria

izond.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu zigoma, zigomatiko formarik.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zigomatiko 3, Zoologia (denak arku zigomatiko segidakoak, adib.: "Karratu eta maxilarra arku zigomatikoaren bidez lotuta daude, zeina narrastietako behe-arku zigomatikoari bait dagokio, karratu-jugalez eta jugal finuez eratutakoa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zigoma : HiztEn (Anat. 1 zigoma-arkua; 2 hezur malarra; zigoma-arku AS: masailako hezurrezko arkua...), LurE (Anat. matrailezurra; zigoma-arku AS: loki hezurraren apofisi zigomatikoaren eta matrailezurraren arteko giltzadura), Euskalterm 2 (hauetan 1 zigoma-arku sinonimoarekin; eta 1 hezur zigomatiko, hezur malar, masailalbo hezur sinonimoekin); zigomatiko : DFrec 1 (maxilo-z.: M. Ugalde), HiztEn (zigomari dagokiona), LurE (Anat. zigomari edo matrailezurrari dagokiona), Euskalterm 3 (hauetan 1 muskulu zigomatiko; 1 zigoma, hezur malar, masailalbo hezur sinonimoekin) // Ez ditugu aurkitu ap. AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zigoma : ElhHizt (Anat.), EskolaHE (Anat. masailezurra); zigomatiko : ElhHizt (Anat. eta hezur zigomatiko AS), EskolaHE (Anat. zigomari dagokiona; apofisi zigomatikoa: loki hezurraren apofisia, masailezurrarekin giltzaturik dagoena eta arku zigomatiko izeneko egitura eratzen duena) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Geroago erabakitzekoa da

Bebil (oso teknikoa iruditu zaio lantaldeari).

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.