Etim. Para arba(zta), garbasta, karbaza, etc., v. DCECH s.v. carba,DES s.v. kárva, Hubsch Sardische Studien (Bern, 1953), 19s.
sense-1
1.
(G-bet, AN-5vill; Lar, Dv(G arbazt
It Dial), H),
arbasta (G-azp-to-bet; Dv),
arbaxta,
abrasta (G-azp, L-côte; Lander ap. DRA.),
arbuzta (Darric ap. DRA.)
Ref.:
A(arbazta, arbasta, abrasta);
ZestErret(
abrasta, arbasta
)
. "Támaras, el despojo de la leña gruesa", "hornija, arbaztak", "rozo, la leña menuda, arbaztak" Lar. "Ur hegiko arbastak, les broussailles du bord de l'eau" Dv (s.v. hegiko). "Arbasta: [...] 4.º támaras, residuos de leña delgada" A "Arbazta: [...] 2.º (AN-5vill) rama provista de ramillas y hojas" Ib. "Abrasta, [...] ramilla" Ib. "(L-côte; Lander), seroja, residuo o desperdicio de leña" DRA. "Ramaje (Darric)" Ib. "Arbazta txotxa, ramillas" (G-bet). "Txartaka berez gisa ateratzen denari. Arbazta adaska ebakia" (G-bet). Tr. Documentado desde comienzos del s. XIX en autores meridionales. Al Norte se encuentra en sendos ejs. de Prop , bajo la forma abrasta. Ekusiko ditugu besteetan [Santuak], oi biguiña kendurik, lur otzaren, arbazten edo ol utsaren gañean lo egiten. AA III 614.
Lendabizi egin zuten lana izan zan arbazta txotx pilla andiak or emen toki askotan ifinirik, berai irazeki eta su izugarriak egitea. IztC 313.
Arbola edo zuaitz beraren adar-inguru, arbasta, txotx eta kimuaren modura. AranSIgn 200.
Lehen lana da, [...] abar edo abrasta ferdez hesi edo hetsgailu baten inguru guzian egitea, ez gaitezentzat abre gaixtoen helmenean aurkhi, ez gauzak, ez gizonak. Prop 1902, 126.
Kapera diot; bainan nolako kapera? Haga batzu lurrari sarthuak, bertze batzu gurutzeka gainetik emanak, abrasta ostotsuz ahal zen moldean bestituak!Prop 1905, 243s.
Sutondoko zizaillu zarrean jarrita, arbasten gar biziari edo enporra miazkatzen zuan urrezko su-mingañari begira. AgG 204.
Arbastak kimatu, beiai jaten eman, esnea bitu. Ib. 134.
Masti onen nagusiak txaspar ikusten bagaitu [...] oso alde baztarrera botako gaitu, ta bilduko gaitu beste arbaztakin batean, su galda ateratzeko. Or(
inJBDei 1919, 367
).
Egun batean, ez zeukaten etxean arbasta bat ere, ta egur-billa mendira joan zan. MujPAm 51.
Etzan [Karmelo Etxegarai] orbel arteko arbasta, jauregi eder bateko goi-goiko agea baño. InzagEEs 1925, 222.
Arbazta batekin zangoak trabatu ta buruz beiti erortzen nauk. TPKattalin 182.
Arbazta igarrarena / bezin su zolia / Egun'ek biztu dio / yorik illedia. 'Ramilla seca'
.LdiBB 56.
[Aritzak] azken-arbazta-begiez / udaberrirako / ornitzen biziez. 'Las yemas de sus ramillas últimas'
.Ib. 108.
Errenderirako, gero, ez aztu: bi edo iru olerki bear ditugu zureak. Ea gure lenbiziko ariz-arbazta zuretzako dagoan. "Ramo de roble"
.Ldi(
inOrBM 10
).
Arnasa bakantzeko, agoan sarats-arbaxta sartu giñenan. OrMi 14.
Arbaztak bildu, arbaztak eman, / ez utzi galda atertzerik. "Recogen ramas, arrojan ramas"
.OrEus 91.
Lizar-arbaren (arbazta) galda zuria / danboliñak du eskatzen. Ib. 91.
Sapelaitz-kabia, [...] zotzez, zaborrez eta arbaztaz egiña. TAgUzt 35.
--Arbaxtaz, galpar-illez, ala zerez estaliko [lusuilak] ? --Arkazte baten mullasti ebaki-berriz. ZaitSof 119.
Ezker-eskuan lizar-arbazta, / gora asaldatuz bestea, / Konde ta kondekumeen kontra / mintza oi zan alkatea. SMitxAranz 100.
[Estalpetxoa] aga ta arbastaz josia. Ib. 63.
Illuna zetorkidan, eta etzegon egoterik... Nere Irudi maitea arbastaz estali; ardiak zeruko Amaren zaipean utzi, ta bidez-bide etxeratu nintzan bart...NEtxAntz 51.
Putzu aundia dagoan tokian, berdeago ura. Arri borobillen tartetik, arbazta legorrak tximaz beteak. AnabPoli 106.
Emakumeak, lurrean jesarrita, erdian sua dabela; anpor zatiak, mukur estuak, arbazta eta zabar erdi igarrak. ErkiagBatB 118.
Badira beste [zuaitz] batzu arian-arian gizonek arkitu ditutenak. Batak ama xamurraren gorputzetik aldaxkak erauziz ildoetan ezarri zituen; besteak txortenak sartu zituen lurrean, lau epaidun arbastak edota egurrezko ziri punta-zorrotzak. IbiñVirgil 83.
Zugaitz arbastaz estalia zegoan azaki batean joaten giñan.AZink 68.
azpiadiera-1.1
Rama (en el árbol). Orduan asten dira aotik botatzen lerdea armiarmak bezala. Botatzen dute arbolen arbaztetan beren buruen jiran. "En las fustas de los árboles"
.ItDial 5s (Ur erramentan, Dv adar artetan, Ip adarretan
).
Ondoren arbastarik arbasta, adabururik adaburu, garai ateratzen da eta beresi osoa surtan iartzen du, ke-mordo beltzak zerura eraikiaz. 'Per ramos'
.IbiñVirgil 88.
azpiadiera-1.2
(V-gip ap. ElexpBerg),
arbasta (V-ger, G, AN, BN-baig ap. A). "Leña de varias puntas, que se usa para recoger paja, virutas, etc."A.
v. garbasta, 1 zarbasta.
sense-2
2.arbasta (V-ger, G-to), abrasta (G-azp). Ref.: A; Garate Cont RIEV 1935, 348; ZestErret (orkulu). "Vara, palo" A. "Palo para sujetar vid, arvejas, etc... (Durango)" Garate Cont RIEV 1935, 348. "Lenbizi orkuluak jartzeia ta geo abrastak" ZestErret. Danak artuko degu / eskuban arbasta, / emendik bialtzeko / italiano kasta. (1870). KarlBB 298.
--Atariyan zabiltza beti da jakiña. --Zergatik aitu detan emen danboliña. --Danboliñikan gabe / dantzatuko ziña, / artuko banuke nik / arbasta bat fiña. SorAKaik 114.
sense-3
3.
(G-azp-goi ap. IzIzG),
arbasta (G-goi ap. A),
arbezta (Lar, H). "Broza de lo cardado en el lino, arbezta
"Lar.
"Estopa?, residuo de lino"A.
"
Arbazta gutxi, residuo de lino para el fuego (G-azp-goi)"Iz IzG. v. erbatz..
Liho-arbazta zerbait ematea nahikoa zuketen sua piztu eta indartzeko. EZBB I 41.
azpiadiera-3.1
"
Arbazta. Liñoak izaten duen azala"EtxbeEEs 1931, 36.