Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS: mila arraio(a).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten

Iparraldekoek esango dute gaur ere -a-dunak diren Iparraldean (mila arraioa!, mila deabrua!).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mila sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabilera-oharrak

eta mila deabru!, mila demonio! bezalakoetan erabiltzen da.

Txostenaren laburpena

ik. oharra s.u. mila.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: mila bana pezeta ordaindu dugu bazkaria.

Beste batzorde batek argitzekoa da

Ik. EArauak, 18: "banatzaileei dagokienez, bana (eta, beraz, hogeita bana), bosna (...), ehuna, mila bana, idazkera proposatzen du Euskaltzaindiak".

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-na/-bana.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

mila bana pezeta ordaindu dugu bazkaria (baina "bosna mila pezeta zor dizkigute").

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: MILA BAT a) Un millar (ref. a una gran cantidad). "Millar, mil, milla, milla bat" Lar y Añ. Neure biotzeko pozik andijenagaz ikusi dot, zelan zabaldu dirian milla bat liburu Naparroa, Gipuzkoa, ta Bizkaijan. Mg CO III. Lenengoa fedea, / bigarrena esperantza, / irugarrengo orrek badu / milla bat mudantza. PE 17. Nik gura dot gerreau laster amaitzea, / Eta milla bat bala goisetan artzea. AB AmaE 254. Milla bat keiña, betzigo ta irain alkarri esaten nekatu ziranean. Ag AL 33. Engañatzeko badaki nola / eman milla bat kolore. Auspoa 97, 83. Euskal Errian dogu / milla bat sesio. FEtxeb 149. Horra Ibarreko Mixel Garikoitzen beila, mila bat beilari ez-baian biltzen dituena. Larre ArtzainE 302. Milla bat bertso ta gertakari / liburuan dituzute. Insausti 11. b) Mil. Eta zuk, ene diruzain orrek, emon oneri milla bat dukat. "Mille scudi". Otx 65. Jesu-Kristo illda geroko urte baten milla bat ta berreun milla goseak ta ezpatak ill zituenean [...] Jerusalengo errian. Mg CC 252. Milla bat zortzi eun / eta ogei urte, / zortzi geiagorekin / aurten dira bete. Echag 96. Mila bat zortzi ehun eta / Lauetan hogoiean. Elzb Po 198. c) Aproximadamente mil. Harako han, mila bat bergetan bezala, etxe multxo bat, haizti eder baten hegian. Elzb PAd 57. Berorrek milla bat errealegaz jantziko banindu, nik potin barria eukiko neuke. Ag Kr 148. --Zenbateragiñoko irabazijak ixan legiz ak? --Milla bat dukat, geien-geien be. Otx 75. Milla bat ardi dauzkat aurrian. Auspoa 77-78, 265. [Kotxe] onegaz milla bat kilometro egin da gero. Gerrika 166.

mila bat : Aizu (“Mila bat artelan ditu museoak, eta Manfrediren hitzetan “ edonola ere, gure mila obra horiekezerezerakobidea hartu dute, Gobernuaren axolagabetasunaren aurrean”), Elkar 6 (“Zilarbiziren arrebak gorgonak uharte bateko itsasertzean zeudela esan zuenean, hegan zebilen lekutik zuzen-zuzenean mila bat metro beherago begiratu zuen Pertseok eta uharte koxkorra ikusi zuen”), Elhuyar (“Dagoeneko mila bat espezieren genoma osoak sekuentziatu dituzte, eta hilero espezie gehiagoren genoma sekuentziatuak argitaratzen ari dira”), Consumer (“Honelako sistemak ezartzeko diru-inbertsioa egin beharra dago (mila bat euro hamar metro karratuko, tenporizadorea barne), baita nahikoa denbora eman ere; martxan jarritakoan, ordea, eskuz garastatzea baino egokiagoak dira eta, gainera, ur gutxiago eskatzen dute lan bera betetzeko”)…

Beste (edozein) iturritako erabilerak

mila bat : Berria (“CIAren mila bat isilpeko hegaldi egon direla dio ikerketa taldeak”), Herria (“Mila bat ikusleek gogotik txalotu dituzte Baztan, Otxagabia, Larraine, Donibane Lohizune, Bilbo eta Iruñeko taldeak”), Agustin Otsoa (“lautadaren gainetik mila bat oinera”), Pablo Sastre (“Horrelaxe hasi eta mila bat orrialdez tonu jator horri eutsi”), Irene Aldasoro (“Tamalez, mila bat aldiz handiagoak dira kartilago baten gainazaleko koskak.”), Koro Navarro (“Bilakaera hori orain dela mila bat urte hasi zen”)…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta adibide gisa sartzekoa.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa jasotzekoa mila sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

MILA DEABRU, MILA DEABRUA, MILA DEMONIO. Heben diat Ferragüs, / gerrier famatia, / eginen beitügü arrabaje, / bi milla Debria. 'Par le Diable'. Xarlem 262. * Aiei, mila debria, / eta zer da hauk, arren, / ene gereinuak eztiala / puntzela bat edirenen. AstLas 39. Oi mila debrua! / Nungo presondegian othe naiz sartua? Elzb Po 209. Milla deabru! (Oñakin lurra joaz). --Ai, Jaungoikuak guarda!! Sor AuOst 91. Baña, Koxmek atzera egiten badu, milla deabru! Koxme bera moja sartuaziko det. Alz Burr 24s. Milla deabru! Nor izan ote duk urde kiskil ori? Etxde JJ 46. MILA DEABRU, MILA DEABRUA. (Juramento; con -a en los textos septentrionales). * Heben diat Ferragüs, / gerrier famatia, / eginen beitügü arrabaje, / bi milla Debria. 'Par le Diable' . Xarlem 262. Aiei, mila debria, / eta zer da hauk, arren, / ene gereinuak eztiala / puntzela bat edirenen. AstLas 39. Oi mila debrua! / Nungo presondegian othe naiz sartua? Elzb Po 209. Milla deabru! (Oñakin lurra joaz). --Ai, Jaungoikuak guarda!! Sor AuOst 91. Baña, Koxmek atzera egiten badu, milla deabru! Koxme bera moja sartuaziko det. Alz Burr 24s. Milla deabru! Nor izan ote duk urde kiskil ori? Etxde JJ 46. -- Gaineko aldetik eausiaka / Koyote milla deurrua. LuzKant 133.

LB: “Baina, mila deabru! “ (Berria),; EPG: “nik neure artean "Mila deabru! " esan besterik ez nian egin.” (Jose Morales); ETC: “Mila deabruren zaldi eroa!” (Pamiela).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: mila deabru! ¡por todos los demonios!, ¡demonio(s)!, ¡diablo(s)! mila deabru! non sartu ote naute!: ¡diablos! ¡dónde me habrán metido!; Adorez: mila arraio! / mila deabru!: ¡mil rayos!, ¡mil demonios!; Labayru: 0.

deabru 2 iz. (Esapideetan). Deabrua!, nik ere bazekiat hori. Mila deabru! Nola deabru egiten da hori? Zer deabrutarako du agintaria? Ministro horiek doazela deabruetara! Deabruaren lanak zituen, frantses hori ezin ahoskatuz. [mila] mila deabru interj. Haserrea edo harridura adierazteko erabiltzen den esapidea. Koxmek atzera egiten badu, mila deabru!

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabat ezabatzekoa da adibidea, lehendik jasoa baitago azpisarrera gisa mila sarreran.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa da deabru sarreran ere.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

DEMONIOAK ERAMAN (Fig.). Llevar los demonios. * Amar milla demoniñok, amar milla dozena deabruk arren bada eroango al abee. Añ MisE 208. Milla demoninok eruan naijela afaririk emoten beubat. Astar II 63.

LB: 0; EPG: 0; ETC: 0.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: 0; Adorez: 0; Labayru: 0.

demonio 2 iz. (Esapideetan). Zein demonio ari da ikatz kozkor tiraka? Zer demonio da hau? Nola demonio atera zarete presondegitik? Mila demoniok eraman dezatela. Demonioak eramango ahal hau! Mila demoniozko bare adarduna, nola tratatu duzu nire babarruna? [mila] mila demonio interj. Haserrea edo harridura adierazteko erabiltzen den esapidea. Eta ni bezalako gizon batek bidea galdu?, mila demonio! Zer mila demonio pasatzen da hemen?

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasotzea aski izan liteke.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa jasotzekoa mila demonio azpisarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Esapideei dagokien sistematika

—.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mila sarrerari dagokion azpisarrera.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

esker sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: MILA SORGIN(A) a) (Interj.). Mila sorgina! / Errege baldin banitz zer erregina! Elzb Po 191. Zer mila sorgin; ez irabaziko? Nork daki hori? HU Aurp 60. Balinba ohartuko ahal zen, zer mila sorgin! Barb Sup 103. Zer mila sorgin! JE Ber 41. Bi mila sorgin! Ox 22. b) (Adj.). Gizon zoro milasorgin horiek zer ari othe zauzkigu? GAlm 1932, 58 (ap. DRA).

mila sorgin 1 (ez da OEHko adierakoa), Berria (“Mila sorgin estasian, Ziripot, joaldunak, munstroak, Mikel Laboa eta Euskadiko Orkestra Sinfonikoa...”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

mila sorgin 10: Herria 3 (“Nun mila sorgin egonak zirezte orai arte?”), Patxi Zubizarreta 5 (“Zer mila sorgin, ederra baitzen norbait zuregatik txora-txora egina dagoela jakitea, eta emeki-emeki lehen musua emateko nola makurtzen zaizun ohartzea”, “Baina zer mila sorgin!”), Daniel Landart 2 (“Zer mila sorgin?”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa, interjekzioa dela esanez eta Ipar. markarekin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa sorgin sarreran.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Kategoria

interj.

Atzizkien araberako erabakiak

-garren.

Euskaltzaindiaren Arauak

h. mirari, mirakulu.

Euskara batuan hobestekoa

Ik. mirari, mirakulu.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka zenb.ekin.

Formatu erabaki gabeak

ikusiko da sarrera ala azpisarrera dagokion.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko zenb.ekin.

Forma-adieren gurutzamenduak

'1.000' (cf. milaren : '1/1.000').

Atzizkien araberako erabakiak

-ren zenb.ekin.

Forma-adieren gurutzamenduak

'1/1.000' (cf. milako : '1.000').

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: Sin. miletan.

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -tan.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

mila sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: milazka; tamariz: Tamarix sp.; milazka afrikar: Tamarix africana; milazka frantses: Tamarix gallica.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Sin. tamariz.

Sinonimoa(k)

Sin. tamariz.

Kategoria

iz.

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Sin. gorrina.

Sinonimoa(k)

Sin. gorrina.

Kategoria

iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. eta Naf. `mila esker'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. batez ere. Ik. mila esker.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-a+e-.

Grafia lotu/bereiziak

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. milatan.

Euskaltzaindiaren Arauak

Mileto / miletoar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Sektore jakin bateko informazioa

m (statute mile): Harluxet.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

milia: HiztEn, LurE.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

itsas milia.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ElhHizt (miliampere); Ez dugu aurkitu ap. HiztEn-LurE.

Erdaretako formak

Ez dugu aurkitu ap. Collins, Le Petit Robert.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ik. ap. ZTC miliampere: Elhuyar 4, Di-da 3, Elektronika analogikoa 2; miliamperemetro: Di-da 5, Elektronika analogikoa 1.

Osaeraz argibideren bat eskaini nahi da

Andoni Sagarnaren ustez, mili-x osaerako milianpere, milivolt eta miliwatt dira hiztegian jasotzekoak [eta arautu gabeko besteetan milibar, milimikroi, milirem, milisegundo]; gainerakoak, berriz, teknizismotzat ematekoak (cf. milicurie, milifarad, milihenry, milijoule, milikelvin, miliohm, miliweber).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak eta Izen propiotikoak.

Euskaltzaindiaren Arauak

'mila milioi'.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adibide gisa gehituz: miliar bana.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

miliarka.

Forma baten adiera(k)

mila milioi.

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

zenb.en eratorriak.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka zenb.ekin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

miliar sarrerari dagokion azpisarrera.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

milibar: LurE; ez dugu aurkitu ap. HiztEn.

Erdaretako formak

Collins: millibar; ez dugu aurkitu ap. Le Petit Robert.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: milibar edo milibaro / ElhHizt: + / EskolaHE: milibar edo milibaro

Proposatua du lantaldeak bigarren itzulikoetan.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

miligramo: LurE; ez dugu aurkitu ap. HiztEn.

Erdaretako formak

Collins: milligram(me); ez dugu aurkitu ap. Le Petit Robert.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak.

Euskaltzaindiaren Arauak

batez ere Ipar. eta Naf. 1 iz.: bildotsak, sortu delarik, behar du amaren milika. 2 adlag.: milika ari da.

Euskaltzaindiaren Arauak

batez ere Ipar. eta Naf. 1 iz.: bildotsak, sortu delarik, behar du amaren milika. 2 adlag.: milika ari da.

Euskaltzaindiaren Arauak

milikarazi, milikaraz, milikarazten. dio ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

milikarazi, milikaraz, milikarazten.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

mililitro: LurE; ez dugu aurkitu ap. HiztEn.

Erdaretako formak

Collins: millilitre; ez dugu aurkitu ap. Le Petit Robert.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak.

LBeh (2014-04-03): milimetriko 80: Elhuyar 61 (adib.: “Ez da teleskopio arrunta; uhin milimetrikoak behatzen ditu, mikrouhinak batez ere”), Consumer (“Txileko Andeetako Atacama mendilerroan Alma izeneko teleskopio milimetriko itzela inauguratuko da”), Berria 13 (adib.: “Uhin milimetrikoko eskanerrak dira gehienbat Europako agintariek egunotan aipatu dituztenak”), EiTB 5 (adib.: “zehaztasun ia milimetrikoz adierazi ziguten zein izango zen Parot dotrina dela eta, erabiliko zuten irizpidea…”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: milimetriko 5: Iban Zaldua 2 (adib.: “Nik, maitekiro, abesbatzaren trofeoa bere lekura itzuli nuen, oinarria kokatuz,milimetrikoki, utzitako hutsunea estaltzen”), Iñaki Mendiguren (“Isatsean banan-banan hautaturiko urki-adaxkak perfekzio aerodinamikoa bilatuz prestatu dira, horrela Sutximista honek oreka ezin hobea eta doitasun milimetrikoa dituelarik”), Jon Alonso (“epistola osatzen zuten parteen oreka lortzeko harmonia milimetrikoa lortzeko saioez beterik gelditu zen”), Xabier Olarra (“ezko-oihal koadrodunezko azalekiko koaderno batzuk zeuden han, eskola-umeek kontuak egiteko erabiltzen dituztenak bezalakoak, denak ordena milimetrikoz gordeak”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es milimétrico / fr milimetrique: Elhuyar: - / Nolaerran: - / Zehazki: milimetriko / Labayru: milimetriko / Adorez5000: - .

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Nazioarteko forma da, eta besterik gabe onartzekoa.

Kategoria

izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

uhin milimetrikoak.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

milimetro: LurE; ez dugu aurkitu ap. HiztEn.

Erdaretako formak

Collins: millimetre; ez dugu aurkitu ap. Le Petit Robert.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adib gisa gehituz: milioi bana; bosna milioi.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "milioidun".

Ongi eratua da

forma berri ongi eratua da, lantaldearen ustez, eta onarpen eske proposatzen du.

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Atzizkien araberako erabakiak

-ka zenb.ekin.

Formatu erabaki gabeak

ikusiko da sarrera ala azpisarrera dagokion.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-en zenb.etan.

Kategoria

iz.

Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa

Ik. rem.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. HiztEn-LurE.

Erdaretako formak

Collins: millisecond; ez dugu aurkitu ap. Le Petit Robert.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona

Teknizismoa.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu militantismo eta militatu formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

militantismo 4: E.L. Adan 3 ("Militantismoaren kritika", "Militantismoaren kritika alde askotatik egin da"; "Bigarren ikerlerro bat saiatu behar dugu, mesianismo iraultzaileak dakarren militantismo-motaren analisia eginez"); MAtx ("Euskal kazetaritzan militantismo haundia behar da"); militatu 5: Egin 1977 ("Partidu Komunistan sartu nintzen eta bertan militatu nuen asko denboraz"); Elhuyar ("Ezker eta eskuin espainolean militatzen duten gure epailari-arbitroek, beren hizkuntzaren monopolioak suposatzen duen bortxa kolonialetik begiratuz jarraitu nahi dute gure hizkuntzaren kontura"); I. Aldabe ("enblema hauek, Navas de Tolosa batailan San Saturnino-ko burgesek erakutsi zuten heroitasunari buruz ari zirelarik, zeinekin Atarrabiakoek militatu zuten"); J. Artaraz ("Cristobal Colon [...] Soraluzen jaioa izango zan, bere ama hara ezkondu ondoren bere aita alde Ganboinoan militatu ondoren"); Egunk 1995 ("Juan Cruz Allik keinuez gain nafar askorengan itxaropena eta ilusioa sortu duen politika egin du, nafarren interesak bera militatzen ari zen alderdiaren interesen aurretik jarriz").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

militantismo : AB50 1; militatu : DFrec 3 // Ez ditugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du (berria da ondoko erdaretan ere).

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-r.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB: 74 (Berria 32, Elkar 17); ETC: 256.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: militarista iz./izond. militarista, Adorez: militarista: adj. militarista; horrek jarrera militarista du: ése tiene postura militarista. 2 adj. militarista; gure gizartean militarista ugari ditugu: en nuestra sociedad tenemos muchos militaristas, Labayru: militarista iz., adj. Pol. militarista; NolaErran: militarista militariste // Euskalterm: militarista (Pol.).

militarismo 1 iz. Gizartean armada edo erakunde militarrak nagusi izatea. 2 iz. Armadan oinarritzen den politika-sistema; sistema horren aldeko doktrina.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

militariza, militarizatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

LBeh (2014-04-03): militarizazio 39: Berria 21 (adib.: “Kolonbiakoa oso berezia da: Repsol eta Union Fenosa daude han, eta, horrez gain, militarizazioa”), EiTB 13 (adib.: “Esan dutenez, larunbatean ezarritako alarma egoera eta aire-eremuaren militarizazioaren ondorioz, konpetentzia jurisdikzio militarrari dagokiolako”), Argia 5 (adib.: “Istiluen kontrako polizien militarizazioa aipatu du Berthok”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: militarizazio 15: Berria 14 (adib.: “Militarizazioan baliatzen diren milioika euroak ezartzen ahal badira hementxe, hortxe, gauzak aski fite orekagarriak dira”), Iñaki Mendiguren (“Eraso baten errefusapen arrakastatsuaren emaitza garailearen militarizazioa izan daiteke, emaitza negargarriekin azken batean”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es militarización / fr militarisation: Elhuyar: militarizazio / Nolaerran: - / Zehazki: militarizazio / Labayru: - / Adorez5000: militarizazio.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta erabilia.

militarki 23: Berria 16, EiTB 4, Argia 3. // militarki 198: Aizu 4, Argia 40, Berria 132, EiTB 7, Elkar 3, Erlea 3, Jakin 5, Karmel 3, UEU.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: militarki 54: Berria 32, Iñaki Mendiguren 7, Joseba Zulaika, Koldo Izagirre 2, Hasier Etxeberria, Rataplan, Iban Zaldua, Esteban Antxustegi, Jon Alonso, Koro Navarro, Edorta Jimenez, Txillardegi 2, Markos Zapiain, Joxe Azurmendi, Jean Baptiste Etxarren.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-ki osaerako librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Maiztasun handikoa eta jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

militatu 5: Elhuyar ("Ezker eta eskuin espainolean militatzen duten gure epailari-arbitroek, beren hizkuntzaren monopolioak suposatzen duen bortxa kolonialetik begiratuz jarraitu nahi dute gure hizkuntzaren kontura"), Egin 1977 ("Partidu Komunistan sartu nintzen eta bertan militatu nuen asko denboraz"), I. Aldabe ("Navas de Tolosa batailan San Saturnino-ko burgesek erakutsi zuten heroitasunari buruz ari zirelarik, zeinekin Atarrabiakoek militatu zuten"), J. Artaraz ("Cristobal Colon, ez zan horrela deituko, Cristobal Maiztegi Larriategi baino eta Soraluzen jaioa izango zan, bere ama hara ezkondu ondoren bere aita alde Ganboinoan militatu ondoren, aktiboki gainera"), Egunk 1995 ("nafarren interesak bera militatzen ari zen alderdiaren interesen aurretik jarriz").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

militatu : DFrec 4 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, DRA, Lh DBF, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

militante izan, (x alderdiko) kide izan bezalakoak aski direla uste du lantaldeak.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. HiztEn-LurE.

Erdaretako formak

Ez dugu aurkitu ap. Collins, Le Petit Robert.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

milivolt: Elhuyar 3, Di-da; milivoltmetro: Di-da 2.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak eta Izen propiotikoak.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. HiztEn-LurE.

Erdaretako formak

Ez dugu aurkitu ap. Collins, Le Petit Robert.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

miliwatt: E. Imaz 3, A. Mujika, Elhuyar.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak eta Izen propiotikoak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: †  ik. milikatu / HiztEn: ik. milikatu / LurE: - / ElhHizt:- / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

milizka, milizkatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

milikatu.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko: zenb. + iz. + -ko.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu corpusean aurkitu. Ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko mimatu .

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

mimatu 6: P. Sastre ("Gurasoek arront mimatua"), Betiko loa ("Neskato polit mimatua"), JA. Agirre ("Ume mukizu eta mimatu baten ama"), Galtzaundi 1995 ("Elduaindarra izaki eskualdea —Tolosaren probintzia— gehixeago mimatzeak ez lioke kalterik egingo aldizkariari"), A. Zuberogoitia ("Guztiek mimatzen zuten oreinkumea"), G. Markuleta ("Ume mimatu baten gisan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

mimatu : DFrec1 (Egin: "herritarren mimatzea") // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

mimatu : ElhHizt (Heg. mimar), HiruMila (1 mimar; 2 tratar con especial cuidado) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal mimar / gâter formen ordainak: HiztHand: mainatu // ElhHizt: 1 tratar con mimo mimatu, mainatu, ondo zaindu, kontuz egin (dagokion aditzaz); 2 consentir mizke hazi, mimatu // HiruMila: 1 tratar con mimos mainak egin, mainatu, xerak egin, mimatu; 2 acariciar losindu, ferekatu, mimatu, eregu egin, mizkez har(tu), maitekiro tratatu, maitasunez hartu, gozoki hartu, bigunki hartu // Lur EG/CE: mainatu, eta EF/FE: 1 hondatu, alferrik galdu; 2 ajetu, gaiztatu; 3 mainatu, opariz bete, goastatu // XarHizt: corrompre gastatu, andeatu, funditu, zirpildu, usaindu; cajoler mainatu // Casve FE: gastatü, galdü; pourrir sokitü, tzüstatü; abîmer andeatü, xeheki // HaizeG FB: quelqu'un guriki-hazi, mainatu, gastatu; abîmer andeatu, funditu; perdre, corrompre galdu, meskabatu; se gâter zirpildu, andeatu, usaindu // T-L LFB: corrompre gastatu, andeatu, funditu, zirpildu, usaindu; cajoler mainatu // PMuj DCV: 1 acariciar, alagar mizke azi, maiñatu, eregatu, loisindu, lausengatu, 'ri maina egin, tatar egin, maite(ak) egin; 2 tratar con mimo, condescender amor egin, amor (abaiña) eman, mizkez artu.

Erdaretako formak

fr (DLLF): dorloter, cajoler (regalar); gâter (a los niños); pourrir (mimar con exceso); mimer (teatro); en (Collins): to spoil, pamper, indulge; it (S. Carbonell): accarezzare, carezzare, vezzeggiare; viziare; de (Langenscheidts): verwöhnen, verhätscheln.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Ez du baldintza minimoa betetzen, baina adierazle bat behar da

gaztelaniaz bakarrik erabiltzen da, eta, onartzekotan, Heg. marka dagokio; lantaldeak ez daki ordain egokia zein den, kontu eginik mainatu, adibidez, Ipar. eta Zah. markatua dela arauan.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Kategoria

izond.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu. Ik. OEH argitaratuan, dagokion azalpenarekin, mimiko [iz.]: It Dial ("[Erleek] lorearen iriñarekin egiten dute argizagia; eta eztia, berriz, loreari mimikotik ateratzen dioten ezadearekin"), EE 1883 ("Erleak lorearen motaixka edo mimikutik ateratzen duen eztia"), mimikotxo : Loram ("Miztu arretaz biotz-lorea, / ozpiña bezin garratza, / mimikotxoan gorderik, leundu / amaren bizitz-arratsa").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

mimiko 3, izond.: Saioka/4 ("Zeuen adierazpide mimikoa batez ere landuko duzue"), L. Oihartzabal 2 ("Asmatutako gertakarien adierazpen mimiko baino ez lirateke horrelakoak [...] ezkutupeko nahimen erreprimituak betetzen dituzten fantasien adierazpen mimiko edo haluzinaziozkoak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

mimiko : AB38 1 (espresio mimiko), HiztEn (mimikari dagokiona) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE, Euskalterm // eta 'mímico' itzuliak Euskaltermen: keinuzko, keinu- : 1 (keinuzko mintzaira — keinu-mintzaira sinonimoarekin).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

mimiko : ElhHizt (mímico, -a), HiruMila (1 mímico, -a; 2 Bot. cáliz de la flor), DRA - PMuj DVC (cáliz de la flor) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal mímico / mimique formen ordainak: imentziozko : HiruMila; keinuzko : HiruMila, PMuj DCV (kiñuzko); mimiko : HiztHand, ElhHizt, HiruMila // eta Casve FE gainera: adj. ihakineko, ihikixtako; qui mime ihakingile; eta PMuj DCV: kiñu-(izketa = lenguaje mímico) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, HaizeG FB, T-L LFB.

Erdaretako formak

fr (DLLF): mimique; en (Collins): mimic; imitative; lenguaje mímico sign language; it (S. Carbonell): mimico, -a; de (Langenscheidts): mimisch, Mimiker.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Kategoria

izond.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "mimo. Imintziolari/imintziolaritza".

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

antzezpen isila; antzezpen isila egiten duena.

Euskaltzaindiaren Arauak

Acacia dealbata.

Landare eta animalien taxonomi izena

Acacia dealbata.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: MIN EDUKI (G-azp). Sentir dolor. "Hoy, desgraciadamente, nos valemos de la locución min euki o iduki" A (s.v. min izan). Maitatu dut, min euki dut bihotzean. Mde Pr 128. Min dauken lekure eramaten da eskue (AN-larr). Inza NaEsZarr 249. Jakiña, min neukan da erren egiten nuan. JAzpiroz 109. (Det., tras -ko). Buruko miña eukan makala! Bilbao IpuiB 221. Agiñako miña daukana goian dago. SM Zirik 69.

min eduki 9: Berria 6 (“Ukondoan min daukat”), EiTB 3 (“Erdilari zuri-gorriak min dauka bizkarrean. Iturraspe eta Toquero dira hemeretzi jokalariko deialdiko nobedadeak“).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

min eduki 3, Berria 2 (“Yestek, berriz, min dauka bizkarrean, baina ez du arazorik izango jokatzeko.”), Jon Alonso (“Bi mintzaldiak alderatu eta gero zuzentzaileak min eduki zuen ikusirik fede egiazkoaren argiak falta zituen mairu xume batek, gobernadore karguaz apaindurik, hori bai, jakin zuela”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke. Azpisarrera horren barruan, eta azpiadiera gisa, mina eduki.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa min sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

min 1 sarrerari dagokion azpisarrera.