goiburua
sense-1
1.
(G-azp-to-bet; Lar, H (+ g-))
Ref.:
A;
Iz To;
Gketx Loiola (igurtzi)
.
(Sust.).
"Hielo"
, "helada" Lar.
v. izotz.
Ur otz edo jela suak baño geiago tormentatzen duenean nago!
Cb Eg II 186.
Eguneko berotasunean eta gaueko jelan.
Ur Ier 36, 30.
Euri, elur, jelakin, / beti bustirikan.
Echag 259.
Jelarekin egiña al da au?
Arr GB 115.
Bedorren esaerak / ematen dit jela.
Sor AKaik 115.
Lurburuko jeletaraño joan ziran.
Anab Don 119.
Seriotasunaren jela.
Arti Tobera 271.
Irrixtatuta jelian.
Auspoa 39, 31.
Zure ta nereak [sardiñak] jeletan gorde.
AGoen Agurea 18.
Zazpi ukaraiko jela lodiz estalita.
Ibiñ Virgil 101.
Tolosako Berazubi ortan zegoan jela edo orma, oso pista txarra.
Albeniz 146.
v. tbn. Izt C 235. Iraola 31. MendaroTx 290. NEtx Antz 102. Berron Kijote 146. Ostolaiz 105.
sense-2
2.
(Adj.).
Helado, muy frío.
Atera zan ibai aldera, ta bertako ur jelatan matazak jo ta garbitzeari eman zion.
NEtx LBB 161.
azpisarrera-1
JELA-BURRUNTZI.
Carámbano de hielo.
Barrungo arkaitzetatik zinzilik zeuden jela-burruntziak.
Arr GB 77.
azpisarrera-2
JELA-DINDIRRI.
"Calamoco" Lar.
azpisarrera-3
JELA EGIN.
Helar.
Euria [...], jela [...] eta tximistak egiñgo ditu.
DicM (ed. 1877) 77.
Elurra ez bada jela / beti egiten duela.
Uzt Sas 90.
An egiten zuan otza. Egunez ere jela egiten zuan.
Albeniz 83.
azpisarrerakoSense-3.1
(Con adj.).
"
Gaur gabian jela earra indu baztarretan
"
ZestErret.
azpisarrera-4
JELA-KAMIOI.
Camión frigorífico.
Arrandegian zai zeuden Habanara salgai eramateko jela-kamioian.
AGoen Agurea 13.
azpisarrera-5
JELA-LEKU.
Región helada.
Munduben akaberaño, naiz izan jela lekura artza tartea.
Sor Gabon 52.
azpisarrera-6
JELAPE
(En casos locales de declinación en sing.).
Elur eta jelapeko biziera ari.
Arr GB 68.
Atzerri-jelapean / asko dira illik.
SMitx Aranz 235.
azpisarrera-7
JELA-TXIRRIO
(-txirri Lar). "Cerrión, hielo pendiente de las canales" Lar.
azpisarrera-8
JELA-ZIRI
(Lar, H (G)). "Calamoco" Lar. "Gela <guela> [sic] ziria (G), bàton de glace qui pend des toits" H s.v. ziri.