(AN-gip, B, BN-arb, S; SP (sin trad.), Urt Gram 364, Lar, Dv, H), loaletu Ref.: Lrq (logaletu); Izeta BHizt; Gte Erd 213 y 25.
(Aux. intrans.) venir el sueño; (aux. trans.) producir sueño. "(Hacérsele, venírsele a uno ganas de) dormir" Lar. "Dormitar" Ib. "Soñoliento, logaletua " Ib. "Dormitaverunt, lo koloskatu, logaletu " (19-9-1857). Ur Carta a Bon BAP 1954, 259. "Être atteint par l'envie de dormir. Logaletzen zarenean, zoazi oherat, quand l'envie de dormir vous prendra, allez vous coucher" Dv. " Guziz logaletua naiz, je suis tout pris d'envie de dormir, de somnolence. [...] Beroak logaletzen nau, la chaleur m'endort. Lobelharrak logaletzen du, le pavot endort" H. " Logale ederra daukat (AN-gip), oso logaletua nago (AN-gip), biziki logaletia niz (BN-arb)" Ib. 25. Tr. Documentado al Norte desde Leiçarraga, aunque en el s. XX únicamente hay un ej. de Leon. Al Sur se emplea a partir de mediados del s. XIX. La forma general es logaletu y hay loaletu en Hiriart-Urruty y Zubiri.
Esposoak ethortera beranzen baitzuen, guziak logale zitezen eta loak har zitzan. Lç Mt 25, 5 (He, Dv, Ip, SalabBN, Ur, Leon, BiblE logaletu; Ur (V) loguratu, Samper lokumatu, Echn asi ziren kuluskan, Ol logale [...] gelditu, Or kuluxkaka asi, Ker lo-zorian). Etzanik bazaudezke zenbait denboraz logaletu gabe eta ongi iratzarririk. SP Phil 509 (He 516 loakhartu gabe). Mandragorari [...] usaiñ egiten diotenak logaletzen, pisatzen eta eritzen [ditu] . He Phil 203 (SP 201 logaletzen). Zoiñeri begira zitho malurusek / aspaldi logaletuek, / ez baitzezaketen lokumarik dasta. Gy 309. Birjiñak logaletu ziran eta geroenean loak bota zituen. Lard 433. Arratseko otoitza elgarrekin egin eta loale arau bagoazi oherat. HU Zez 185. Berant afaldurik, akidurak loaletu zituen eta badoazi oherat. Zub 110. Neskatxa guziak logaletu ta geroenean lokartu egin ziran. Ir YKBiz 417. Ez giñan askoz geiago mintzatu, logaletuta bai-nengoen. Anab Aprika 12. Jean Pierre eta Elizabet oso logaleturik zauden. Izeta DirG 52. Arratsaldera, egun argia / logaletzen zaigunean. NEtx LBB 339. Paulok hitzaldia amaitzen ez zuenez, logaletu egin zen mutila. BiblE Act 20, 9 (He lo, TB lokhartu, Dv logale handiak arthiki, Ol lozorroan zegon, Ker lozorroak artu ).