OEH - Bilaketa

962 emaitza u bilaketarentzat

Sarrera buruan (15)


Sarrera osoan (494)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 hola.
sense-1
(V-gip, G, AN-ulz, L, BN, S; VocBN , Gèze, Dv, H), olan (V; , Dv (s.v. hula), Zam Voc), aulan, oola (V-gip), gola (Ae), kola (Sal, R) Ref.: A (hola, gola, kola); Lrq; ContR 520; Iz ArOñ, Ulz ; Etxba Eib (ola, olan); Holmer ApuntV (olan); Elexp Berg ; Gte Erd 233.
Así, de este modo; así, de ese modo. "(De esta) suerte" , "assí de esa suerte" Añ. "Comme ça, lorsque l'objet de l'atention est près de la personne qui écoute" VocBN . "On dit hunla ou hunela, comme ceci; hola pour signifier comme cela" Ip, carta a Bon, Eusk 1957, 178. "De cette façon-ci; à ta façon. [...] Hola, isto modo. Hula, hoc modo (ce dernier, peu usité, est remplacé par hola, sauf dans l'expr. hula eta hola, comme ceci et comme cela)" Ib. " Ola, oóla, así (de esta manera)" Iz ArOñ. "De esta manera" Etxba Eib. " Hola da! (BN-arb)" Gte Erd 233. v. honela, hula, horrela. Tr. Aparece en textos septentrionales y navarros desde principios del s. XVII; a partir de principios del XIX tbn. se encuentra en textos vizcaínos y en algún bersolari guipuzcoano. En el s. XX su uso crece notablemente: es gral. al Norte y en autores vizcaínos, y bastante usual en los guipuzcoanos. Los vizcaínos utilizan casi exclusivamente olan; cf., sin embargo, algún ej. de ola, por ej. en San Martin (Zirik 50) o Gerrikagoitia (291), y de aulan en Azkue (BGuzur 140), Arriaga (Lekob 30) y Enbeita (37). En textos salacencos y roncaleses hay kola, y en aezcoanos gola . En DFrec hay 106 ejs. de (h)ola, 56 de ellos septenrionales, y 44 de olan.
Eta zuen komisionean ezta deus ola kaso onzaz tratatzen. MRos 10.1v. Hola zure errana da / egietan gerthatu. EZ Noel 113 (único ej. de este autor). Zeiñek, hola egiñez, galtzen baitituzte bere penen eta nekheen fruitu khasik guziak. He Gudu 104. Jauna, zure plazera balin bada, egin bedi hori hola. "Fiat hoc ita" . Mst III 15, 1. Othoi, ez hola mintza. Lg I 359. Eta hola emendatzen dü gure mereximendia. CatLan 123. Hek hola galtzerat uzten ditutzunaz geroz. Brtc 173. Hola etsaia tratatzea. Monho 132. Eztezanadala heraki erazi hola. Xarlem 647. Bijotza biguntzen deust / olan ikusirik. DurPl 68. Hola bizi banaiz. Dh 125. Ez dozu olan aitu biar dotrina au. fB Ic II 179. Kanelak eta balsamoak nola, nik hola barraiatu dut urrin ona. (In Hm 71-72 (tal vez errata; cf. tbn. 71-72 nola [...] hala ) ). Hola da Yainkoaren nahia. Hb Egia IX. Hori hola bada, eztügü khexü izateko gure biziaren llabürtarzünaz. Ip Dial 9 (Dv hola; It orrela, Ur orrelan ). Nor bizi diteke hola? Laph 43. Zerengatik Jangoiko gure Jaunak gola rebelatu beitu. CatAe 20. Etziñake zu ola ibilliko / au pentsatuko bazendu. PE 26. Ez hola utz gizon hori. Arb Igand 70. Hoik oro hola, bizia zail behar du ba mintzai batek, ihardukitzeko. HU Aurp 202. Olan ioezkero. A BeinB 85. Ondo egieban onek olan erantzutea? Ag Kr 120. Kola xarrekitan bada. Mdg 135. Nor zaizte zuek, niri hola biderat atheratzeko? Barb Sup 175. Nihauren hunetan ere behar diat hola mintzatü. Const 37. Etziran ola bizi / zuen gurasuak. Tx B II 106. Zauri au ola egin diñat. Or Mi 70. Iguzkiaren perekak zituen hola ematzen uhinak. JE Ber 79. Gure egijunea ezta ixan olan. Otx 85. Aurrak ola mendiak ikaratzea, ez da gauza zalla. Lek EunD 29. Guk eztugu ola egin bear. Ir YKBiz 128n. Aski hola: ez neri galde bertzerik! Zerb IxtS 89. Olan beintzat ez ebazan alperrik galduak izango. Bilbao IpuiB 258. Ik olan badiñok, olan izangok. SM Zirik 14. Langillerikan bizi ezin da / batzuk ola ibiltzea. Basarri 122. Ontsa ilhunik zagon, halere, libertatea hola galdurik. JEtchep 21. Galdekizun aundi oni ola erantzutea, seriotasunik gabe ibiltzea litzake. Vill Jaink 54. Ez ginen hola hitzartuak. Larz Senper 90. Hola bederen etzela hortik kantitzen ahalko. Ardoy SFran 259. Eta Urola erreka berriz / ola arrotu ez dedin. Uzt Sas 165. Bizkargi mendi ortan kontuak / olan ziran gertatuak. FEtxeb 30. Hola joan zen urtea. Larre ArtzainE 150. Gaur ez dago olako apusturik, ola dirua jokatzen danik. Albeniz 91. Jesüs, ezkitzatzüla hola hilerazi! Casve SGrazi 122. Hori ez da hola. MEIG IX 81.
v. tbn. (Para textos anteriores al s. XX o para guipuzcoanos de dicho siglo): Mih 11. AstLas 27. JesBih 456. CatLuz 41. Jaur 159. Bordel 104. Arch Fab 13. ChantP 24. CatS 105. EusJok II 18. Elzb Po 185. Elsb Fram 103. Jnn SBi 63. Zby RIEV 1908, 86. UNLilia 5. EusJok 79. JanEd II 117. Inza Azalp 25. TP Kattalin 191. Lab EEguna 68. JMB ELG 25. And AUzta 102. Etxde JJ 94. Arti MaldanB 194. Zait Plat 155. Auspoa 39, 41. Ibiñ Virgil 115. BAyerbe 83. Olan: JJMg BasEsc 161. Añ EL2 96. EusJok II 103. Kola: CatR 3. CatSal 21.
azpiadiera-1.1
(H), olan ( (V)).
"Con que, de suerte de que, ergo" , "según eso" Añ. " Hola ezkira antolatzen, ainsi donc nous ne nous arrangeons pas" H.
Hola, gauza guziak ongi bahatzen badira, zenbat gure gogarakoak direnak, Kristoren desgogarako izanen diren! Dv LEd 272. Hola, gizon bakhotxak egiten ditu bere fede, sinheste eta eginbideak, eta bada gizon bezainbat sinheste. Hb Egia 114.
azpisarrera-1
EDO HOLA. O así, más o menos.
Hil-hurran edo hola hirirat ereman dutela dugu azken berria, suprefetaren etxerat. HU Aurp 140. Amabostean bein edo ola etortzen zan. Salav 40. Beti beranta zuen. Menturaz oren laurden bat edo hola. Etchebarne 127. Martxoaren 5-a edo ola zala uste det. AZink 98. Amar bat egun edo olan geroiazan San Luis orretan. Gerrika 81. Hura bi urte edo hola zaharragoa. Larre ArtzainE 14.
v. tbn. BAyerbe 109.
azpisarrera-2
EDO HOLAKO. O similar.
Baziren ere beste lan bereziago batzu: ardien tripa-azpien egitea [...], edo maingu lotze edo holako. Larre ArtzainE 58.
azpisarrera-3
ETA HOLA.
Y así, y similar(es).
Ezpaditio paratzen / tellak eta ola, ez da akabatuko / sekulan eskola. Auspoa 97, 27. Arranondon da beste Bizkaiko erri batzuetan itz baten azkenengo aots edegiak barriro esaten dira, itzaren oiarzunak legez: guk u, nik i, arek e, ta olan. Ag Kr 22n. Erantzun eben, bizi-bizi, eurek ezebela alako asmorik izan, barritxuen gauzak zirala, ta olan. Kk Ab II 79. Baita ere bertsotan, elkarri puntu paratuz ta ola. Auspoa 77-78, 34. Baiña besigua txandan eroaten eben: gaur batek, biar besteak, eta olan. Etxabu Kontu 17. Ba ginuen hiru egunen jatekoa segurik, dela oilasko, xingar, moleta eta hola. Etchebarne 76. Ez dudala aski mintzarazi bere lehenagoko balentriez, Arce baten aintzinean eginez eta hola. Larre AtzainE 243s.
v. tbn. AZink 141.
azpisarrera-4
ETA HOLAKO. Y así, y demás.
Doazin beti aitzina; sari guziak heientzat izanen direla [entzun dute] . Eta holako. HU Aurp 138. Erran nahi du hila, funditua, lehertua, xehatua, herrautsia, galdua eta holako. StPierre 13. Osagarria galduxea zuela diote paperek "santé délabrée" eta holako. Ox 200. Zer nahi puska bazaramatela [...] itze, olio, arno eta holako! Lf Murtuts 1. Hire inguruan izanen dituk [...], pikura emaiten, odol hartzen eta holako. JEtchep 99s. Bidearen gainean baino hobe zuen hor berean egonik... haizeak ere etziren hanbatekoak [...] eta holako. "Et ainsi de suite" . Ardoy SFran 216s. Ar-arazi ginituzten jimnaztika eta martxa eta holako egiten. Etchebarne 81. Dana txapel gorriz [...], pankartaz "Hitler Europaren jabe" eta olakoz. Gerrika 113.
v. tbn. Zerb Azk 17. Larre in Xa Odol 11.
azpisarrera-5
ETA HOLAKOAK. Y así, y demás.
Marotoren saldukeria, Bergarako besarka edo laztana ta olakoak, ezin burutik uxatu. Or SCruz 22. Zuurtasuna, giza-bidea ta olakoak aipatu ta goresten. Ldi IL 49. Edal-ontziak, txantxillak, pertzak, etzanguak ikuzi ta olakoak. Ir YKBiz 223. Bere ondasunak saldu [...] ta olakoak, bai, irakatsi ebazan gure Jaunak. Eguzk GizAuz 12. Izparringiko adixkide aundiak, Mirenek eta olakoak garbi esan zizkaten. JAIraz Bizia 126. Beren istorio, ipui ta olakoak. Vill Jaink 17. Ari zitzaitan ere maiz irakurtzen Victor Hugo, Loti eta holakoak. Iratz ( in Alzola Atalak 121 ). Tellia etxian subertau bazan, ondo; bestelan, oillo-etxiak eta olakuak barik itxi, eta etxia lenengo. Gerrika 119.
v. tbn. SMitx Aranz 81. And AUzta 95.
azpisarrera-6
HOLA-HALAKO. Dudoso, incierto. v. HALA-HOLAKO.
Baina batasun hau, hola-halakoa beti, gero eta puskatzenago dugu berriro. (In MEIG VI 28 ).
azpisarrera-7
HOLA BADA. "Bravo!" Dv.
azpisarrera-8
HOLA EDO HALA. De algún modo. v. NOLA EDO HALA.
Bidian pasau biarrekoei ezin iges, olan edo alan pasau biar dira eta. Gerrika 171. Bereizkuntza hori ez bide da guztiz bidezkoa geroagokoen ustez, baina hola edo hala balio du. MEIG VI 66.
azpisarrera-9
HOLA ERE (H; holere H). "Même ainsi. Holere etzira heltzen" H. Cf. hola ere 'también así, también de ese modo' en Ardoy SFran 234.
Au gizondu baiño lenago, geu umetuko gozak, geu; eta olan bere, gizon eginda banekus! A BeinB 46. Ordutik, jauregiaren jabe ziren. Bainan, hola ere lasterxko unhatu ziren. Barb Leg 132.
azpisarrera-10
HOLA ETA GUZTI ERE. A pesar de todo, aun así.
Ola ta guzti be, ba-ziran umorerik galdu ez ebenetarikuak. SM Zirik 48.
azpisarrera-11
HOLA ETA HOLA.
azpisarrerakoSense-11.1
a) Así y así, tal y tal.
Hola eta hola gabiltza, min batetarik sendatu jaun adineko bat ikusi nahiz. HU Aurp 182. Joan nintzan Santa Kruzengana, ta ola ta ola esan nion. Or SCruz 129. Hola eta hola erran zion, Murtutsik ez zela, eta ordain bat behar zela. Lf Murtuts 24. Ni ola ta ola nator. Iñor ez det ezagutzen, dirurik ez det. JAIraz Bizia 50. Maisuak galde, eta, ola ta ola, arek zintzo erantzun. Or QA 141. Otoruntz bat ona behin bederen egin behar dutala hola eta hola etorria nauk. GH 1959, 286. Parrokua da beste bate, abadiak, biak neskakin olan da alan ebizenak, eurak ondo ekiezela zer egiten daben... Gerrika 232. Nere anai orrekin ola ta ola gatxeudek gu, Abenduaren aurrenean korrika-apustua jokatzeko. Albeniz 70.
azpisarrerakoSense-11.2
b) Así como así.
[Chirac] ez da hola eta hola apailatuko bigarren barreatze bati, lehen hura eginik aski urrikitua baititake. Herr 11-1-2001, 8.
azpisarrera-12
HOLAKO.
azpisarrerakoSense-12.1
a) (V, G, AN, L, B, BN, S; Dv, H; olango V; Añ (V)), OLAO. Ref.: A (olako, olango); Lrq; Etxba Eib (olakua); Holmer ApuntV; Elexp Berg; Gte Erd 53, 57, 131.
"Tal" Añ. "(No hay) tal, ezta [...] olangorik" Ib. "Holakorik izaitekotz nehor eztadila sor, que personne ne naisse, s'il doit être semblable à celui-là" H. "Así, de esa calidad" A. "Olakoren bat, una cosa así, algo así (V, Alt)" A EY III 267. "Zenbat olako orien artean (G-azp, AN-gip), holako ainitz gertatzen da horien artean (BN-arb)" Gte Erd 53.
Tr. Documentado por primera vez en Belapeyre; durante el s. XVIII lo emplean autores septentrionales (con mayor frecuencia los suletinos). Desde principios del XIX tbn. lo usan los vizcaínos, mientras aumenta su uso entre los labortanos; a partir de mediados de dicho siglo tbn. lo emplean bersolaris guipuzcoanos. En el s. XX es de uso general. Algunos autores vizcaínos que emplean olan (como Otxolua, Bilbao o Gerrikagoitia), usan sin embargo olako. Hay olao en EusJok. En DFrec hay 179 ejs. de (h)olako, 54 de ellos septentrionales, y 24 de olango.
Jondane Johaneren sü holakoetan beste ordüz zonbait lekhütan egiten zütien süperstizionen gal eraziteko. Bp II 115. Bat bederak holako eginbidetan ezarri nahi tuen izenak. ES 159. Holako zundatze suertean. He Gudu 158. Emadazü grazia holako beharrünetzaz ahülki eta doiaz zerbütxatzekua. " Talibus" . Mst III 26, 4. Ez da holakorik ikhusiren. Lg I 270. Bekatienzat satisfatzeko eta berze holako zerbaitendako. CatLan 108. Holako elhetara nor laite fida? Egiat 172. Olango gogoraziño tristeak. LoraS 133. Holakoa izan da Jesus adoragarriaren egiteko moldea. Dh 258. Olako berbak eztaukaguz pekatutzat. Astar II 146. Holako erregelarik ezta jüstizietan. Etch 552. Holakoak dire gure erregelak. Jaur 132. Gohenüzürrak, txoriak eta holako beste hankürak. Ip Dial 79 (It onelako, Dv hunelako ). Guraso batek umiarentzat / izan olako biotza! Xe 339. Yainkoak holakoa egin nindian. Elzb PAd 12. Hortarik has, holako zer nahi bazuen Hazparnen entzunik. HU Aurp 163. Goierritarrak olao gauzetan / Basañez deude burua. EusJok II 108 (110 olaorik ). Olango autuetan joan ziran nasaruntz lagun biak. Ag Kr 52. Batzuen ustea da ez litzatekela batere holako beharrik. JE Bur 52. Nork egundaino izan du holako galtzarik? Barb Sup 42. Etxe batean iru olako / nun-nai billatzen eztia. Tx B 173. Bertoldineri be olako bat egin gurarik. Otx 124. Ez orixe, etzaitzu olakorik gertatuko. Ir YKBiz 240. Ez al-dek ikusi olakorik Libegan? TAg Uzt 287. Olakoz betea da nere bizia. " Talibus" . Or Aitork 290. Txarrikumen bat ostu edo beste olakoren bat egitera noanean. Bilbao IpuiB 254. Menturaz nihaur niz holakoa, ez dezaket bakartasuna jasan. JEtchep 77. Bost inporta zaie olakoei arrazoiari eta jakintzari irain egitea. Vill Jaink 61. Egun eskolierrak ez litazke egun bat egon holako eskolan. Ardoy SFran 87. Holako aberatstarzünak / ez titzagün ütz besteren. Casve SGrazi 54. Orregatik pasatzen dira olako gauz negargarri eta samiñak munduan. BAyerbe 60. Etzuen holakorik eginen ene aitak. Etchebarne 37. Gure lagun artian, zenbat olako! Gerrika 24. Holako zerbait entzuten dut behintzat. MEIG VII 171. Burulana izan da Txillidarena, holakorik baldin bada. MEIG VIII 58.
v. tbn. (Para autores anteriores al s. XX): Mih 69. Mercy 15. Monho 32. Xarlem 362. fB Ic III 317. JJMg BasEsc 135. Bordel 68. Arch Fab 237. Gy 249. Dv Lab 350. Afrika 88. Laph 149. Legaz 35. Oxald in AstLas 74. Ud 50. Jnn SBi 28. Elsb Fram 154. Zby RIEV 1908, 83. Arb Igand 17. AzPr 42. Ag Ioan 181. Olango: EusJok II 97.
azpiadiera-1.1
"Au zer da olakoa (V-gip, AN-gip) [= '¡qué calamidad de persona!']" Gte Erd 189 (tbn. en G-azp).
azpiadiera-1.2
( Holakorik, precedido de negación). Nada de eso.
Eztu horrek erran nahi [...] Andre dena Maria Jainkoa bera baino lehenagokoa edo handiagoa dela: ez holakorik. Dh 260. Ez Jauna olakorik. Ezteutsagu oraindio alkarri ukututxu bat bere egin. Astar II 138. Ez olangorik, --ziñoan alargun gazteak. Ag AL 165. Kirten osua ixango nintzake [...] bide artez ori ausiko baneutso. Ez olakorik! Kk Ab I 112. Idiak ere bai al dik nigar-bide [...] agotza yan bear dulako? Ez olakorik, seme. Or Mi 85. Zer diñozu, Nikasi? / zoratu al zara? / Ez olakorik! Berton / atonduko gara. Enb 166. --Guztia da, ba? Ala, nire esan au uste al dozu egoki-eza dala? --Ez olakorik. Erkiag Arran 48. Ez olakorik, aitakide jauna. Berron Kijote 80.
azpiadiera-1.3
"Olakorik! exclamación de sorpresa" Ort Voc.
Egundo olangorik! --entzuten zan edonun-- Riktrudis orrek esne epela zirudian baiña, berotu zan esnea. Ag AL 125. Orratiño, baña, eurija eztok, ba! Olakorik! Altuna 12. Ondiño olakorik! Kk Ab II 69. --Emen ere badagola [ipernua] esan zezakenagu. --Olakorik! Or QA 55. --Etxearen oiñordekotza Mattini eskuratzea zemai egin zidan. --Olakorik! Etxde JJ 58. Tira ba, urretxindor-eme kantaria orduan... Olakorik! Erkiag Arran 148. Demoniñoak eroan azkenez!. Olakorik! Bilbao IpuiB 233. Baiña, ez dautse ba, oillaskoa dana kobrau? Olangorik! EgutAr 5-6-1960 (ap. DRA ). Erriko semeen diru ta lanarekin egindako kuartela. Olakorik! Ugalde Iltz 57. Holakorik! esan zuan irakurri zuanean. Osk Kurl 23. Aiek zakur-zaunkak eta eupatekoak! Olakorik! TxGarm BordaB 108.
v. tbn. Etxabu Kontu 211. JAzpiroz 159.
azpiadiera-1.3.1
(Con sust.).
Kontxo! Olako arrain ederrik orraitiño! Bilbao IpuiB 120. Alkarregazko azkatasuna! Olako zorionik! Ib. 146. Olako suerterik, orraitiño! Ib. 142. Olako mutillik! Erkiag BatB 91. Olako zorionik: aspaldiko partez danak etxean! TxGarm BordaB 95.
azpiadiera-1.4
"Zer da gero holakorik! (G-azp, BN-ciz)" Gte Erd 189.
azpisarrerakoSense-12.2
b) (G-bet, AN, Lc, BNc, S ap. A; H). (Det. o indet.). "Fulano. Holakoak erran zion halakoari" A.
Holakok ez haintzurrei gustu atzematen. Hb Esk 182. Zoazte hirira, holakoaren gana. HeH Mt 26, 18 (Echn olako, Dv, SalabBN, Ip, Leon hulako (en todos ellos det.); Lç edozein, He hunelako, TB, Or, IBe halako, Ur, Ur (V), Ol, Ker urlia, Hual y Samper kalako, IBk horrelako ). Holakoaren edo halakoaren enganatzeaz. Elsb Fram 170. Hi, holakoa, jeiki hadi, eta athor gurekin mainhu baten hartzera. Jnn SBi 66. Gizon zuzena dela holakoa, salbu, horra... politikazko zer hoitan. HU Zez 194. Holakoarekin eta halakoarekin ethorria naiz, eta gero oraino baditut nerekin holakoa eta halakoa. Prop 1893, 159. Zuek, Katero eta Hamala, holako eta halakoari, holako eta halako gaitza [egin] . Barb Leg 134. Egiñalak arren, nik ezin olakok ala alakok ainbat. Ldi IL 98. Holakoak behar luke [...] itzuli eta etxeari beha erran. Zerb Azk 79. Olakoren ala alakoren landa ebatsi. Or Aitork 204. Erriko gizon jatorrenetako bati eszkeñi diot [botoa]: Olakori. Ataño TxanKan 213. Iritzi hori, ordea, ez da oraingo Euskaltzaindian, holakoren edo halakoren kontra, sortua eta hazia. MEIG VII 88.
azpiadiera-2.1
(Ref. a cosas). /def>
Olako berela [burura] datorkit, beste olako berantago, gordagu izkutuagotik letozen gisan. " Quaedam [...] quaedam" . Or Aitork 253.
azpiadiera-2.2
(Con sust.). Tal.
Holako egun eta holako bazterrean, bertze halako bekhatua egin zuen. Dv LEd 196. Gure Yainkosa hura holako etxeko alaba zen. Elsb Fram 129. Holako yaun aberats horrek ez du Phazkorik egiten. Ib. 184. Badoazi holako tenorean halako tokirat, zoin bere aldeko lagunekin. HU Zez 21. Olango erritakoak zoruak dira, edo beste atakoak zentzudunak. Ag Kr 56. Holako eta halako etxean holako eta halako jendea suntsi. Barb Leg 134. Olako ta alako lagun urkoetan. Or QA 53. Olako lekutan familiko danak zeudek eta joan adi. Alkain 83. Olako baserritako neska. BBarand 82. Ez zuen holako egun jakinean halako huri jakina erre. MEIG IV 102.
azpiadiera-2.3
Cierto, (un) cierto.
Ez dakit zerentzat, bainan holako beldur bat bezala sumatzen dut hor. Barb Sup 57. Neska gazteak holako behako goxo bat egin zion. JEtchep 106.
azpisarrerakoSense-12.3
c) "Como yo, tú, él, (V) ni, zu, a, lango, olango" Añ. v. BEZALAKO.
Sermoitxoren bat [...] entzute utsak poz ta atsegiñ emateko olakoa. Berron Kijote 18.
azpisarrerakoSense-12.4
d) (Precediendo a un adj.). Así de.
Ni olako txikia izan naizelako. Albeniz 139.
azpisarrera-13
HOLAKO BATEAN. En cierto momento, en una de esas.
Olako batean, itzaia yeiki da langillezaia bailitz. Or Mi 108. Olako baten joten dau gogor / erlauntza beren buruaz. Enb 166. Olango baten [...] lege-gixon bategana yoan zan. Akes Ipiñ 33. Olako baten, Manolo txistulari lagunarengandik jakin neban zer jazoten zan. Etxabu Kontu 41. Olako baten agertzen da bat, elixie be osorik eruateko moduko grua aundi bategaz. Gerrika 166.
azpisarrerakoSense-13.1
Olakoren baten ipiñi eban martxan erlojuori. SM Zirik 65s.
azpisarrera-14
HOLAKO ETA HALAKO. Tal y tal.
Bizkaitar gorri oien alde al dago bedorri ere? Oiek olako ta alako dira! Oiek olako ta alako asmotan dabiltz! Ataño TxanKan 213.
azpisarrera-15
HOLAKO ETA HALAKOKERIAK. "(BN-mix), propósitos insignificantes" A. Cf. holakokeria.
azpisarrera-16
HOLAKOETAN. En tales situaciones.
Lan horietan ez da beraz nola-nahika hari behar; [...] ez dira holakoetan langileak beren burutara utzi behar. Dv Lab 333. Olakoetan uts egitea, nolako bekatua da? Legaz 28. Nola frantsesa holakoetan ahanzkor baita, iduri zuen kasik ez zela gehiago nehor gehiago hortaz orroit. HU Zez 47. Hemengo gure oihuek, bizkitartean, ez dakarkete holakoetan gibelondo handirik. JE Bur 178. Gure aitaxok, holakoetan, ez zakien ezetzik erraiten. Barb Sup 172. Gitxi lakoxe bijozduna da / nire anaia olakoetan. Enb 201. Olakoetan ez daiteke lan xuxenik egin. FIr 185. Ez dira olakoetan agoak oparo mintzatzen. TAg Uzt 7. Dezagun gibel olakoetan. Or QA 144. Eta olakoetan, jakiña da, ez dala izaten ez Printzerik ez Erregerik. Lek SClar 140. Olakoetan gertatzen den bezala, musuak, irriak eta yostetak izan zituzten elkarren artean. Izeta DirG 112. Oso egoki izan oi don olakoetan, umeagan ezer zerik ez ikustean, gurasoak eurak [...] erdi-eskuratutea [laguntxu bat] . Erkiag Arran 108s. Jendea utzi behar da, holakoetan, bere alegrantziaren gisa guziez agertzerat. Ardoy SFran 271. Banekian, entzunda, olakoetan zer egiten zuan [medikuak] . JAzpiroz 211. Etxeko eta kanpoko ainbat egozan, olakuetan oi dan legez. Gerrika 143. Bazituen semenarioko kontseiluak holakoetan bere buru-hausteak. Larre ArtzainE 194. Ea gu, bizkaitar ez garenok, nola moldatzen garen holakoetan, haien modura ez baitakigu jokatzen. MEIG VI 160.
v. tbn. StPierre 38. Ir YKBiz 197. Zerb Azk 96. JEtchep 90. Vill Jaink 52. Larz Iru 50. Salav 29. Etxabu Kontu 56. Ataño TxanKan 226. Onaind STeresa 63. BBarand 163.
azpisarrera-17
HOLAKO ETA HOLAKO. Tal o tal.
Olako ta olako Ormaetxea bat bazala, liburu idazlea. Or QA 82. Zertako eskatzen diegu olako ta olako gauza. Ib. 112. Olako ta olako, goizean seiretan pusillatu dituzte. Ataño TxanKan 233.
azpisarrera-18
HOLAKO HOLAKORIK (Expr. que denota extrañeza). "--Berriz be potzura jausi da mutikua. --Jesus, olako olakoik" Elexp Berg.
azpisarrera-19
HOLAKORIK. v. HOLAKO (a).
azpisarrera-20
HOLAKOTAN (Dv, H). En tal caso; en tales casos. v. HOLAKOETAN.
Behinere izatekotz, holakotan behar dute [...] beren burua irakutsi. Zby Pel 10. Horra zerk zion gogoratu holakotan beren burua hobekienik agertzen zuteneri prima edo ohorezko garhait sarien ematea. Zby RIEV 1908, 89. Aundi da baña olakotan gerta zaidana. EA OlBe 5. Sarritan, lan gaiaz mintzatzen asita beren jarduna beste gaietara labantzen zen eta olakotan beren mingañak suge pozoituen eztenak ziruditen. Etxde JJ 12. Ez da olakotan nolanaiko itxaropena bear! Ugalde Iltz 22. Oi! Frantsesen bihotzmina, holakotan, asmatzen dugu. "En pareil cas" . Ardoy SFran 303. Nahiago dute holakotan ixilik egon. "Dans ces cas-là" . Ib. 107.
azpisarrera-21
HOLAKOXE, OLANGOXE.
azpisarrerakoSense-21.1
a) (Dv s.v. hulakoxe). De este, ese mismo tipo.
Guraso antxinakuen batzuk izan zirian olakoxiak. Astar II 99. Olangoxe autua egoan Arranondoko sukalde bazterretan. Ag Kr 23. Iltzaleak eta lapur deungeak, olakoxe atzena dabe geienean. Echta Jos 142. Olakoxe gixonak gura ñeukezak. Kk Ab I 63. Ixakeraz ixan neu olakoxia. Otx 15. Olakoxe bat ba zen / aren kutxa-baztarrên. Or Eus 159. Gipuzkoako nekazariak olakoxe Bazkun edo Alkartasuna egin dabe. Eguzk GizAuz 128. Olakoxea da gizonaren bizitza. TAg Uzt 313. Jainkoak urte askotan olakotxe osasun eta umorea eman dezaikala! NEtx Nola 25. Olakoxe Eliz-gizonen kontrako gauzetan. Lek SClar 135. Olangoxeak dira aintzakotzat doguzan beste iñondikotasun asko be. Larrak EG 1959 (3-6), 196. Kuadru onak olakotxiak izatetxuk. SM Zirik 17. Olakoxea zan gure Txinpas. Bilbao IpuiB 80. Esan edo egiten zuan guzi-guzia olakoxe gauzetarako oi zuan. Berron Kijote 195. Olakoxe bat jazo jakun. Etxabu Kontu 37. Oiek olakoxe zeremoniak dituzte. Insausti 42.
v. tbn. Enb 177. Alzola Atalak 142. Uzt Sas 262. Ataño TxanKan 114. Onaind STeresa 116. TxGarm BordaB 125. Zendoia 95.
azpisarrerakoSense-21.2
b) "(S; Foix), à peu près semblable" Lh.
azpisarrera-22
HOLAKOXEKO. De este, ese mismo tipo.
Xolomu ta txorixoak [...] olakoxeko batzuetarako gordetzen ziran. JAzpiroz 136.
azpisarrera-23
HOLAKOZKO. "Qui est de chose semblable à ceci, à cela" Dv s.v. hulakozko.
azpisarrera-24
HOLA MODUKO. No muy bueno.
Geiagori ere entzun dizkatet olamoduko kontuak, ta pena izugarria ematen didate neri biotz barrenean. BAyerbe 174.
azpisarrera-25
HOLA MODUZ. Así así, no muy bien.
Bertsoak ere euskera ontantxe dauzkat egiñak, edo olamoduz. Insausti 13. Olamoduz kantatu nituan. Ib. 345.
azpisarrera-26
HOLA MODUZKO. No muy bueno. "Ola moduzko zurrumurruak daude (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 205.
Ola moduzko sermoia pranko / entzun degu aspaldian. Olea Auspoa 39, 140. Len ere olamoduzko bertsoa geiegi zegok. Insausti 15.
azpisarrera-27
HOLA-HOLA.
azpisarrerakoSense-27.1
a) (Dv, H). "Exactement ainsi" Dv.
Anitzek hola hola medithatuz, heldu tuzu othoitzaren gradorik gorenera. AR 142. Hola hola hanitz alditan / txipienak besterenzat lanetan / ari gira. Arch Fab 225. Orai lur andana bat ezartzen dute, gero gisu andana bat gainean, eta hola-hola azkeneraino. Dv Lab 148s. Lurpean ola-ola utzak eltze ori / Eta emok barnean bortz edo sei arri. Dib EE 1892b, 171. Ni beldur naiz hola-hola gerta dakion Eskual-herriari. Arb Igand 28. Marseillen egun hautarik batez hola hola mintzatzekoa baita gure prefet guzien buruzagia. HU Aurp 140. Hola hola ari behar dute bertzalde bururaino. Barb Sup 119. Duela hogoi ta hamalau urtheren ingurua, hola-hola Frantzian mediku jakintsu batek eri batzuei erretzen ohi zuen sudur-barnea. JE Ber 87. Hastean erran baitzuen solas ederrenek ez zutela salbatuko, hola-hola gerthatu zitzain. Lf Murtuts 51. Urte bat segurik iragan zen hol-hola. JEtchep 21 (27 hola hola ). Ni ere zuen adinian, hol'hola ninduan. Larz Iru 18. Segituko dugu beraz hola hola, ahal duguno. Larre ArtzainE 184.
v. tbn. Lap 332 (V 152). Etcham 78. Zerb Azk 90. Mattin 105.
azpisarrerakoSense-27.2
b) "Tellement quellement" Dv. "--Nola zare? --Hola hola, [...] --comme ci comme ça" H.
azpisarrera-28
HOLA-HOLAKO (Dv, H). "Absolument semblable à celui-ci, à celui-là" Dv s.v. hula-hulako. "Hola-holakoa da, il est tout pareil à cela" H.
Hola-holako da treiña / munduan ikhusten dena. Gy 290. Zenbat hola-holako ixtorio ezkinuke kontatzen ahal. Prop 1905, 213. Azkeneko aldian hola-holako galde batekin mintzo nitzaitzuen. Eskual 13-11-1908, 1. Badira andre batzu begi-niniko argia hola-holakoa dutenak. JE Ber 79. Hire bilho beltzetan hol-holako usain bat ezartzen huen. JEtchep 64.
azpisarrera-29
HOLA HOR. "À la bonne heure!" Dv.
hola
<< hitzaldiatu 0 / 0 hona >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper