Harremana

    OEH - Bilaketa

    964 emaitza u bilaketarentzat

    Sarrera buruan (15)


    Sarrera osoan (494)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    hutsegin.
    sense-1
    I. (Sust.).
    azpiadiera-1.1
    (c. sg. A; Dv, H; u- Lar, Añ, Izt, H (V, G)); utseiñ (V-gip ap. Etxba Eib ); utsin; utzegin Error, fallo; falta, pecado. "Errata" Lar. "Error" Ib. "(Caer de su) asno, desengañarse, [...] utsegiña ezagutu" Añ. "Defecto, utsegina" Izt 34r. "Utseginen zuzenbidea, fe de erratas" Ib. 50r. "Barkha othoi ene hutseginak, pardonnez je vous prie mes manquements" Dv. "1. faute, manquement, péché. Negarrez xautuko bide dituzu zere utsegiñak, il faut espérer que vous laverez vos fautes avec vos larmes; 2. faute contre les règles du langage, de l'orthographie, etc... Libru onetako utsegiñak bakarrak daitezke, les fautes en ce livre [...]" H. "Yerro, falta" A, que cita a Moguel. "Danok dittugu geure utseiñak. Geure uts-eiñak daroyaguz atzeko zorruan; iñonak aurrekuan" Etxba Eib. Cf. HUTS EGIN. Tr. Documentado desde Dechepare, siendo su uso bastante mayor en los textos meridionales. La forma general es (h)utsegin, con aspiración inicial en los textos septentrionales. Hay utsin en ErroSerm y en F. Irigaray. Hay también un único ej. de utz-egin en Enbeita, junto al general utsegin. En DFrec hay 8 ejs. de (h)utsegin.
    Zuganako hutseginez nahi banuzu punitu, / errege eta berze oro ene kontra armatu. E 237. Bere huts eginak ezaguturik eta utzirik, zure gana itzul badadi. Mat 228. Azken iuiamendurako denbora anartean / huts egiñen rekonpensa alegia finean. EZ Man I 73. Zahartasuneko faltak eta huts eginak. Ax 188 (V 127). Huts-eginean tink egoitea, da berritan huts egitea. O Pr 628. Enseia zaite zure huts egin haren erremediatzera barazkal ondoan. SP Phil 94 (He 97 huts egiñ). Itxutu ta erori ez zan Manikeo zitalen utsegin likitsetan. Lar SAgust 6. Behar duzu [...] fermuki siñhetsi huts-egiñaz batzuetan sentitzen den khexaguneak, ez duela bere xede eta objetzat Jainko ofensatua. He Gudu 159. Ikusten edo ezagutzen etzituela utsegiñ edo kulpak irudituta, txit kezka andia artzen zuen. Cb Josefa 217s. Jangoikoan grazien argitasune dela mediante, gizonak zautzentutelaik beren utsiñok . ErroSerm 273. Orretako jakin bear da ziurki bekatu beniala baño ezdala batek egin duen utsegiña, edo falta. Mg CC 104. Parkatu deiguzan eleisiak Kristoren ordez geure utsegin edo pekatubak. CrIc 48. Uts egiñeen zuzen bidia. JJMg BasEsc 286. Uts egina erremedijetan gatx da. fB Ic III 365. Eskribiduko dozuz egun atako zeure uts eginak guztiak. Añ EL2 84. Baldin nork bere-anaiari utsegiñak biotz-biotzetik barkatzen ez badiozka. Lard 411. Kondeak bere utsegiña aitortu zuen. Arr GB 91. Dotriña garbi ta erakutsi fede-osokoa dana utsegiñez zikindua balego bezela agertzen, ez degu iñolaz utzi bear. Aran SIgn 102. Jaunak presente dauzki / gure utsegiñak. Ud 106. Bear bezela pensatutzeko / utsegiñaren damua, / dolorea ta propositua / ori da bide sanua. PE 21. Zenbat utsegin egiten ditugu morrontza santu onetan? Bv AsL 196. Txarrik uste ez izatea eta bere utseginik ez esan ez entzutea. Itz Azald 110. Egizu alegiña / erremediatzeko / nere utsegiña. Balad 222. Utsegiñak zuzendu, Jainkoaz gogoratu, alkar ondo maitatu. JanEd II 27. Ez da erraz oiei guziei beren utsegiña biotzez barkatzea. Inza Azalp 146. Beren uts-egiña zuzentzeko ustean, / trabestatu uragaz beia busti eban. Enb 163 (79 utz-egin). An emenka itzuri diren utsegiñak, irakurle zurrak zuzen bitza. Or Mi 155. Hutsegin hori zela zio, hainbateko etsiak hartu zituen guziak. Mde Pr 139. Leengo bizierako zeaztasunak? Onak baldin ba lira, beti litzakez utsegiñaren aringarri. Erkiag BatB 198. Utsegiñek, apezaentzat. (AN-ulz). Inza EsZarr 159. Utsegin aundiak ari zera garbitzen. Ibiñ Virgil 116. Sarritan, sarritan / eroriaz lengo / utsegiñetan. NEtx LBB 321. Barka zazute irakurleak, / nere gaurko utsegiña. Uzt Sas 76. Asi zan aruntz ta onuntz ukabilka ta uts-egiñak uts, nik ez dakit zenbatekin arrapatu zuan Maritornes. Berron Kijote 180. Ondarroako udalari [...] ez jakon bururatu iñor eskertu bear ebanik [...]. Gerora, bere uts egiñaz konturaturik, Arrateko a asmau eban. Etxabu Kontu 48. Bere pekatuak, bere utsegiñak eta bere gorroto-aldiak izanga zitun. Ataño TxanKan 271. Baña ez niñuten ezagutzen, eta or izaten dira ankasartzeak eta utsegiñak. Albeniz 91. Horretan pentsatu behar genduke aitzitik gau eta egun, aspaldiko eta oraintsuko hutseginez funtseraino jabetu arte. MIH 280.
    v. tbn. Dv Lab 390. Arb Igand 226. Utsegin: Aran SIgn 222. Legaz 68. AB AmaE 497. A BeinB 85. EusJok 159. Ir YKBiz 130. ArgEgut 1934, 127. Auspoa 107, 87 (ap. ELok 143). Ayesta 36.
    sense-2
    II. (Adj.).
    azpiadiera-2.1
    1. "Errado, utsegiña" Lar.
    azpiadiera-2.2
    2. "Mendoso, utsegina, gezurduna" Lar.
    azpiadiera-2.3
    3. Culpable de una falta.
    Gizon atsegiñak / daude utsegiñak, / gaizki itzegiñak, / obra txarra egiñak. AzpPr 83. Aspaldi ontan arkitzen zera / nitzaz gaizki itzegiña, / konsideratu ondo oraiñ zuk / nola zauden utsegiña. Tx B I 62. Oraindik juan etzaizu / gaztetako griña, / zaude utsegiña, / gaizki itzegiña, / txarrakin jakiña. Imaz Auspoa 24, 144.
    azpiadiera-2.4
    4. Fracasado, fallido.
    Bere burua errekara botatzera dijoana, zer da, izan ere, bere zorion-gosean ondatua ta utsegiña baizik? Vill Jaink 136. O Birjiña, zuk gallenduz, / gal izanaz, betiko gaitzaz, asmo utsegiñaz / sugetzarra alaraoka ari duzuna. "Burlado intento". Gazt MusIx 135.
    azpiadiera-2.4.1
    utsain (G-azp).
    "Urtabe txarra oso (G-azp), urte utsaina eman (G-azp), sagarrak urte utsaina eman debe (G-azp)" Gte Erd 51.
    azpisarrera-1
    HUTSEGINEKO (Añ). "Pecado [...] de omisión [...], utsegiñekoa" Añ (s.v. comisión).
    azpisarrera-2
    HUTSEGINEZKO (Añ). "Pecado de omisión, utsegiñezko pekatua" Añ.
    Zer da utseginezko edo omisinoezko pekatuba? CrIc 109. Zenbat utsegiñezko, edo omisiozko pekatu larri ezkutatzen zaie errietako agintari, edo kargudunai, gurasoai, nagusi etxekoandrai, eskandaloak eragotzi gabez? Gco I 434. Beste pekatu asko dira utsegiñezkoak edo omisiozkoak. Gco II 4.

    hutsegin

    hutsegin
    << hutsegile 0 / 0 hutsegite >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper