OEH - Bilaketa

962 emaitza u bilaketarentzat

Sarrera buruan (15)


Sarrera osoan (494)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
hutsarte.
tradizioa
Tr. Documentado al Norte en Etcheberri de Ziburu, Duvoisin y Joannateguy, así como en textos suletinos desde finales del s. XVII. Al Sur se encuentra en Lizarraga de Elcano (utserte ), JBDei, Inza, GH, Orixe y Zaitegi. En DFrec hay 3 ejs.
sense-1
1. (u- A).
Fallo, error; falta, pecado. "Defecto, culpa" A, que cita el voc. de HeH, pero cf. infra (2).
Iphizpikuari goititu hutsarteak / lekhu batzuetan diren batzuk, berzean berzeak. EZ Man I 21. Berzeri eztiozogun eragin hutsartea, / baiñan gibela dezagun ahalegin guztiaz. Ib. 13s (Harriet traduce inexactamente "occassion de péché"). Barkha dietzakidatzu konfesatu gabeak, / bañan guztiz iaikiz gero hunako huts-arteak. EZ Man II 35. Arritzekoa, gizonak, izkuntza txukun eder ori, atealdetik ugarii ta barrendik bakana, utsarte askoduna da. Or LEItz 33. Utsarte asko arrapatuko dizkiotzu nere lan oni. Inza Azalp 5. Beste zenbait hutsarte nabari dira, baita oihal zaharrari ez dagozkion adabakiak ere. MIH 323.
sense-2
2. (HeH Voc, Dv, H; u- BN, S, R ap. A; SP, H) Ocio, tiempo libre. "Loisir" SP, que cita a Oihenart. "Hatsedena, hatsa hartzea, thaia, hutsartia" HeH Voc. "Interruption momentanée au milieu du travail" Dv. "Répit, relâche, loisir" H, que cita a Maister. "1.º ocio, tiempo libre; [...] 3.º interrupción" A.
Ütsartiak korphitzaren eta espiritiaren desakitzen sori diren gaizetan. Bp I 92. Hel baledi aldiz lanen hanitxtarzünak eliroien ütsarterik eman, egün oroz egin bide horren konplitzeko. Mst XXI. Handitarzünak dereie lanak haiñ üsü emaiten non berzentzat ütsartia beitie nekez edireiten. Egiat 212. Ezpalie ütsarterik horien egiteko. Sacram 6. Hebeti jalkiteko / orai ütsartia badügü / okasioniaz arren prebalitü behar dügü. Mustafa. (ap. DRA) Hola egiten zen hutsarterik gabe. Dv Num 9, 16 (Ol, Ker, BiblE beti). Edirenen düzü ütsartia gogozka hunetan egoiteko. Ip Imit I 20, 1. Bere egitekoek zerbeit hutsarte uzten ziotela iduritzen zitzaionean. Jnn SBi 69. Zien lan arrenküretan, / hütsarte bat hartüko. Casve SGrazi 26. Egin didan eskabideari erantzun nahi nioke hutsarte batez baliaturik. MEIG VIII 39.
sense-3
3. (V-ple-m, Sal, S, R ap. A).Oportunidad, ocasión.
Ordütik ütsartiaren guaita zabilan, haien eskietan haren ezarteko. Ip Mt 26, 16 (Lç aizina, He atiza, TB, Leon p(h)arada, Samper, Echn okasio, Hual okasione, EvL estakuru, Dv paradaketa, Ur mugon, Ol abagune, Or, BiblE egokiera, Ker aukera).
sense-4
4. (gral.; Sb-Urq, Dv, H; u- SP, Lar, Añ, H), utserte. Ref: A (utsarte); Lrq (huts). Espacio vacío, hueco, vacío. "Espace" SP, que cita a Oihenart. "Intervallum" Sb-Urq. "Intervalo" Lar. "Mediación, distancia entre dos cosas" Lar y Añ. "Espace vide entre deux pleins, par ext. dans une allée où la place d'un arbre est inoccupée. Intervalle entre deux averses" Dv. "Intervalle entre deux vides, non occupé. Huts-arteak bethetzea, remplir les intervalles restés vides" H. "Espacio vacío" A.
(Meatzari batzuk) eroririk oiana, gelditu zire an ortzirik ta ilik guziak; solamente bat, Jangoikoak ala nai ta, gelditu ze libre eriotzetik alako utserte batean . (243). LE-Ir. LE-Ir. Batetik bertzera uzten da hiru urhatsetako huts-arte bat. Dv Lab 295. Orduan huts-arteak hor-hemenka gelditzen dira xaretan. Ib. 366. An ez dago utsarterik, an daude beste ainbeste ta ainbeste oien antzeko, iñon dan etxerik ederrena apaintzen. JBDei 1919, 366. Aingeruak erortzean uts asko utzi zuten zeruan eta aien utsarteak gizonez bete nai izan zittuan Jaungoikoak. Inza Azalp 44. Ikertu al dituzu aparrak dituan utsarte ta sagiñoak? Zait RIEV 1933, 65. Ilun, utsarte, zulo, / ezer ez guzia. "Vacío" . Or BM 68. Esia gainbiurrituz utsartez-utsarte, / sugea belar-tartean bezala ari dire. "Entre los huecos" . Or Eus 67. Sudur-zuloak zorrozten ditu / utsarte dagon lekura. "Hueco" . Ib. 329. Eta Andra Mariari eskatzen dautso bete dagiola Berak ama illak itxi dautson utsartea. Onaind STeresa 28. Mahi guzien erdirat lerrarazteko meta batean eta horra hutsarte inguru haundi bat libratua dantzako. Larre ArtzainE 192. Bizpahiru esku-liburu irakurtzeak, berri baino berriagoak badira ere, ez du hutsarte hori beteko. MIH 383. Paper, liburu, edozein hutsarte zuri arrastoz betetzen bainituen. MEIG I 65. Utzi ditudan hutsarteak zalantzen lekuko dira. MEIG V 72. Juntagailu hau sar dezakegu ebakidurak uzten duen hutsartean. MEIG VI 154. Historia luze batek bete dezake zertxobait hutsarte hori. MEIG VII 94. Forma bera, hutsarte zabalez, bat-batetako kantoiz eta hitz-jate gogorrez jantzia dago. MEIG IX 119s (en colab. con NEtx).
azpiadiera-4.1
Azkuek ederki ikusi zituen -ko-ren paradigman ageri diren hutsarteak. MEIG VII 106.
azpiadiera-4.2
Gure sailak kondatu gintuelarik, zer hutsarteak! Sei aintzindari eta lauetan hogoi hamar bat soldado hilak. Zerb Gerlan 22.
azpiadiera-4.3
Claro de bosque.
Aria hortaz, ongi heldu da oihanetako huts-arteetan. Dv Lab 320.
azpiadiera-4.4
(El) vacío.
Argiak ere nai du / non koka, bitarte; / utsartea du muga, / ni utsa azkengabe. Or BM 70.
azpiadiera-4.5
Interrupción.
Lerroan berean dagon utsarte edo etenak egiten du neurtitza. "Interrupción" . Or Poem 518.
azpiadiera-4.6
Diferencia.
Adin hutsarte horretaz gainera, gogoan eduki behar genituzke urte hauetan gertatu eta gertatzen ari direnak. MEIG IX 63.
azpiadiera-4.7
Zimurdura edo huts-arte hori balin badu esku-gibelean [espartin-egilea da].GH 1927, 339.
sense-5
5. (H (+ u-)).
"Terme de tisserands. Clair, jour resté dans un tissu. Oihal hutsarte duna, drap dont le tissu lâche offre des jours" H.
sense-6
6. ( u- L-côte ap. A). "Carencia" A.
Laikoen hutsartean, beraz, eta hutsarte horren argira agertzen da betetasun osoan elizgizonen euskal lana. MEIG IV 116.
hutsarte
<< hutsarazi 0 / 0 hutsarteztu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper