Harremana

    OEH - Bilaketa

    964 emaitza u bilaketarentzat

    Sarrera buruan (15)


    Sarrera osoan (494)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    igual.
    tradizioa
    Tr. Documentado en todos los dialectos. Parece que las formas con -u- y -o- se reparten por todo el territorio, predominando igual, sobre todo en textos modernos. En DFrec hay 10 ejs. de igual y derivados.
    sense-1
    I. (Adj.).
    azpiadiera-1.1
    (V, AN-ilzarb, L, BN; SP, VP 84v, VocBN, H; h- L-sar-arcang; Chaho, Dv, H); igoal (Urt I 82, Lar, Añ, H; h- H); egoal; egual (BN-mix); egal (S) Ref.: Bon-Ond 155; Etxba Eib; Holmer ApuntV; AtBou I 369; Elexp Berg.
     Igual. v. berdin.
    Ez iaio da ez iaioko ior onen igoala. 3. Zegaiti orain zu ta ni gara / biok igual geratu. Lazarraga (B), 1180rb. Ala dirade gauza guzietan igoal. Ber Doc 103v. Guztian igo[a]lak. Cap 27. Ienko bezala bardin zen eta egoal bere aita Ienkoari. Tt Onsa 119. Daukala gloria iguala da bat Aiteagaz. Zubia 152. Guzian igoalak eta berdinak. OA 20. Guziak igual, guziak sabio. SermAN 1r. Horla guziak egin daitezen igoal, eskribatua den bezala: "Hainitz zuenak ez zuen izan bertzeek baiño gehiago eta guti zuenak ez zuen izan gutiago". He 2 Cor 8, 14s. Izpiritua bethi higoala eta orobata konzerbatzen duzula. He Gudu 152. Estimazio igoalaz ezagutuak. Cb Eg II 164. Igual eta berdin dira. CatLan 26. Pena eternalak, / ordean ez igualak. Monho 124. Gure buruzagien, gure azpikoen, gure higualen alderat. Jaur 378. Ez apaiz jaun guziak / igualak diralako. Bil 125. Lau alde igualetakoa da gaztelua. Aran SIgn 2. Kara iguala du / aurrian ta atzian. Xe 297. Gizon guziak bere naturalezaz igualak dire. Lap 67 (V 34). Beti ez da iguala / gorputz-aldartia. AzpPr 120. Zergatik kontu iguala ditan. Iraola 118. Atzo saldu niyozkala onen igualak. Ib. 77. Adan da Ebaren Kain da Abel / igualak izan eztia. Tx B I 204. Traiñeruak igualak / ez badira neurriz. MendaroTx 437. An aritu itunan alako indarketan "jan igualian" nor baño nor geiago izan. Anab Usauri 87s (cf. infra IGUALEAN). Ori ta bapez, igualak. SM Zirik 40. Nik korritu nuanetik oiek korritu zutenerako, kamio igoala etzala. Albeniz 181.
    v. tbn. Cap 33. El 33. Oe 26. FrantzesB I 93. Ud 75. JanEd I 54. Noe 27. EusJok 93. Gerrika 96. Albeniz 53. Igoal: Etchart 7.1r. VJ 5. CatAnz 3. Iguel: Auspoa 39, 132.
    azpiadiera-1.1.1
    (Precediendo al sust.).
    Igual gloria duela Aitareki. El 40.
    azpiadiera-1.1.2
    (Con reduplicación intensiva).
    Guk ere badegu etxian orlako igual-iguala. Moc Damu 14.
    azpiadiera-1.1.3
    igoel. Equitativo.
    Zeren bakea nai duenak igoel bear du izan. MRos 10.1v (ib. 16.1v igual).
    azpiadiera-1.1.4
    igoal. "Igual, sin cuestas" Lar, Añ.
    sense-2
    II. (Adv.).
    azpiadiera-2.1
    1. (Lar), igoal. Igualmente. "Acoplar, unir tablas con igualdad, ol bat besteari eransi, eratxi berdin, igual" Lar.
    Zuen herrian trato eta komerzio dabilan igoal. MRos 10.1v. Guztiakin igoal gozatsua. Cb Just 91. Higual gabetuak dire hala sokorri izpiritualez nola tenporalez. Jaur 397. Zedrata higual egiten da. ECocin 52. Zarrak igual ikusten dira / kriantza txarrak banatzen. Xe 343. Igual ere omen dago [infernuan] / errege Alejandro. Ud 112. Jainkoaren justiziak eta amodioak higual galdegiten dute. Lap 390 (V 177). Gazeta-n ere baita / igual La Voz-ian. AzpPr 37. Bethi igual handi eta gora gelditu zelakotz. Barb Sup 41. Bati ta biri bezela igual / aditzen diyot iruri. Tx B I 61.
    v. tbn. JanEd I 100. PE 56. EusJok II 66. Arrantz 154. Igoal: Albeniz 127.
    azpiadiera-2.1.1
    (Con reduplicación intensiva).
    Nik bezelaxe igual-igual / maiteko dute bestiak. Tx B II 168.
    azpiadiera-2.1.2
    "No sino, no sino no, [...] igoal ez" Lar (parece tratarse de una expresión que reafirma una aseveración).
    azpiadiera-2.2
    2. (V-gip, G-azp); ibal (G-azp) Ref.: Elexp Berg; ZestErret .
     Posiblemente; no sería (es, era, etc.) extraño que. "A lo mejor, igual, quizás" Elexp Berg . "Jakiña, ni etortze nitzanian gehitu inberrian ibal gutxitu ingo zan haien jua" ZestErret (s.v. jua). "Ez, keba! Hamabosten behin, ta hillen behin igual" Ib. (s.v. keba).
    Galernazo bat igual / ekarri akaso. Arrantz 101. Igual sartuko da / sukaldeko sura. JanEd I 38. Igual salduko nuke / soñeko armilla, / erositziagatik / zure pantorrilla. Xe 187. Eltzian sartu biarrian, igual sartzen ziyozkan [barbantzuak] kofrian koronelari. Iraola 16. Segan puntakin leio bakar oi / igual aterako diyo. Tx B I 233. --Zer ipiñi ete yok barruan... --Azeri-zeporen bat, iguel. Kk Ab II 119. "Igual" ara, onera bearrez. Anab Poli 7. Batenbatzutan igual / jarritako dana / gertatuko zitzaion / ezin eramana. Uzt Sas 101. Jateko sobrantea bota igual kanpoko aldera, ta alakoren usaira-edo etortzen ziran. BasoM 84. Igoal goizean azkartxeago, Mendiolatik koartelera aldapa bera neukalako. Albeniz 62.
    v. tbn. Noe 125. Azpillaga in Uzt Noiz 44. Albeniz 41. Igoal: JAzpiroz 122. BBarand 54.
    sense-3
    III. (Sust.).
    azpiadiera-3.1
    1. (H), igoal (H), iguala. Trato. "Convention, marché, accord, alliance" H. Cf. igualatu.
    Multaturik gelditzen da alabaña multapean egin zen iguala austen ta urratzen duena. Mb IArg I 71. Ardura andiarekin egin bear dira igoalak Juduakin. AA II 187. Jaunarekin egin zuen igoala. Ib. 7. Egiten due erdirako igoal au, erdiratzen dituela irabaziak. Ib. 191. Ez du balio igual onek. Ib. 184. Ezkontza, alkartasun bat da, iguala edo tratu bat. Vill Jaink 156. Iguala onetako eskubideak. Ib. 156.
    azpiadiera-3.2
    2. (R-uzt ap. A ); egoal (S ap. A ; Foix).
    "Suerte, felicidad. Egoal dük, ihardetsi zion ütsü batek adiskide bati, hunek erran zionean: zer nahi ikusten diat [" sufro"] begietatik: egoal dük, nik eztiat batere ikusten (Sc)" A. "Il a de la chance, egoal dizü" Foix. Sg. Lander (ap. DRA) significa 'es igual'.
    azpisarrera-1
    IGUALAZ. En igualdad.
    Garia pagatzen da diruagaz, / dirua bere bai beste gauzakin; / badabere, ezta amoreakin / amorez baize jarri igoalaz. Lazarraga (B) 1194vb.
    azpisarrera-2
    IGUAL BEREAN. Igualmente.
    Auldu zaizkigu ankak eta igual berian besuak. Auspoa 139, 66. (ap. ELok 426)
    azpisarrera-3
    IGUALEAN. En igualdad.
    Eta berarekin igualean adiskiderik kutunenaren eran tratatzen zuela. Aran SIgn 23. Igualian etzala / konformatutzen. AzpPr 125. Ez jan "hotelian", / segi jornalian, / era apalian, / obe igualian. Uzt Sas 50.
    azpisarrerakoSense-3.1
    En caso de igualdad de condiciones.
    [Kukusuak] emakumia naiago igualin / gizasemia utzita. Noe 125.
    azpisarrera-4
    IGUALEKO.
    a) Mucho mejor, cuánto mejor (usado en frases exclamativas, con sdo. irónico). "Igualeko kontua!" (G-azp).
    Gu baño okerrago bizi da. Diru-gose zurkeriyak! Igualekua da gure umiltasuna. Sor Gabon 64. --Bai, erri barrenian ez dira emen bezalako kontubak. --Ez; igoalekua da emengo lasaitasuna! Sor Bar 25. Igualeko eldu-aldia egingo ziotek eguneroko lanari. Ataño TxanKan 211. Baiña gero, oia jantzitakoan, igoaleko usaia iza ten zuten lixuaz garbitutako trapuak. JAzpiroz 115.
    b) Igual.
    Jaiki, jantzi, gosaldu, joan, etorri eta beti bat. Igualekua da! Iraola 115. Jan eta edan ondo egiñaz / eztegu igualekua. Uzt LEG I 190.
    c) (egoaleko S ap. A; Foix). "Dichoso, afortunado" A. "Chanceux, egualekua" Foix.
    azpisarrera-5
    IGUALEKOXE. "Igualito, parecidito (irónico) [...] Leengo automobilla ona? Igualekoxea dek orain ekarri duana!" Gketx Loiola .
    azpisarrera-6
    IGUALIK GABEKO. Sin igual, sin par.
    Gure probintzi Gipuzkoakuan / igualik gabeko dama. Bil 35. Igualik gabekuak / iruzki azpiyan. JanEd II 76.
    azpisarrera-7
    IGUAL IZAN. (AN-gip-5vill). Ref.: Gte Erd 155, 161.
    a) (Aux. intrans. unipersonal, en 3.a pers. sing.). Da igual, es indiferente.
    Halako orduz igoal duk ez etxetik illkhia. EZ Man I 26. Igual da ematia / kartaz errespuesta. Bil 102. Igual da. Etzait inportik bezindadien gatik. Sor Gabon 53. Igual da --diyo loriak--, nola altxatzeko asmorik ez detan... Iraola 22. Forma batean esan edo bestean igoal da. Albeniz 178.
    (Aux. trans.).
    Ez duzue ezagutzen Pettan? Igual du. Barb Sup 65.
    (Con vb. elidido).
    Bo! Ez bauzu bertzerik atxematen, igual! Barb Leg 142.
    b) (Aux. trans. bipersonal). Dar igual (a).
    Ez al dezu igual bultzatzia beste erozein? Iraola 20.
    (Aux. intras. bipersonal). "Alde batera egin edo bertzera egin igual zait (AN-5vill)" Gte Erd 155.

    igual

    igual
    << 1 ibi 0 / 0 ihardetsi >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper