Harremana

    OEH - Bilaketa

    965 emaitza u bilaketarentzat

    Sarrera buruan (15)


    Sarrera osoan (494)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ezkur.
    tradizioa
    Tr. La forma eskur se documenta en Capanaga, Echeita (Jos 9), Otxolua (117) y Munita. Con aspiración inicial se encuentra en Duvoisin, Hiribarren y Zalduby.
    sense-1
    1. (V arc. ap. A; Lar DVC 222), eskur (V arc. ap. A).
    Árbol.
    Ezkur berereango ziya. "Del mismo árbol la cuña". RS 182. Belorita ezkur ona, eskeki asko baleuko. "El rollo buen frutal". Ib. 197. Oba txori bat eskuan ze ez bost ezkurrean. Ib. 432. Zozpalak dirudi bere egurra ta egurrak bere ezkurra. Ib. 483 (cf. Zait Plat 81 ezpalak bere egurra dirudi ta egurrak bere ezkurra). Nolan direan eskurrean frutuak gozoenak eta preziaduenak, alan dira gugan espiritu santuen frutuak. Cap 82.
    azpiadiera-1.1
    (Lar, H).
    "Roble" Lar.
    sense-2
    2. (V, G, AN, BN, Ae, Sal, S, R; Urt I 125, Lar, Añ, VocBN, Gèze, H; h- L; -kh- Ht VocGr, Lecl), eskur (V-gip; Mic, SP), ixkur (V-gip). Ref.: VocPir 658; Bon-Ond 149; A; Lrq; Iz ArOñ, UrrAnz (eskúrra), Als, ArOñ, Ulz; Etxba Eib; Echaide Nav 98s.
     ; Elexp Berg (ixkur). Bellota (aplicado tbn. a los frutos de otros árboles com el haya). "Bellota" Lar. "Fabuco, fruto del haya, pago ezkurra" Ib. "Cedris, el fruto del cedro, zedro-ezkurra" Ib. "Faine" Gèze. "1. gland de chêne. 2. gland du hêtre, faîne (mais avec acompagnement du nom de l'arbre). 3. (S) gland du hêtre, faîne, sans adjonction du nom de l'arbre" H. "1.º algunos en S lo concretan a la bellota del haya. [...] 4.º (R), todo alimento de ganado lanar y vacuno" A. v. 2 artazi. Tr. Atestiguado ya en Etcheberri de Ziburu; hay ejs. prácticamente en todos los dialectos.
    Ezkurretik ezagun da haritz larraiñekoa, / Bere fruitutik sagarra, bai beretik fikoa. EZ Man I 43. Urde goseak ezkur amets. "Songe au gland". O Pr 456 (tbn. en Saug 51). Jaten zuen ezkurra etzen ari zegokan janaria. Mb IArg I 162. Aretx ganetik botetan dituezan ezkurrak. Añ MisE 79. Kakauari botatzen zaiola urra, artearen ezkurra eta kakau txikia. AA II 184. Arte-ezkur ta lur-arbietan. Zav Fab, RIEV 1909, 30. Ezkurrean ametsa / du txerri goseak. Echag 162. Anziñako denporan gizakiak ezkurra jan oi zutela. Izt C 153. Ezkur bat haritz gainetik / Erortzen zaio gaiñera. Gy 13. Non txerriai emandako ezkurrak ere pozik jango zitukean. Lard 417. Eni Orhiko ezkurra janhari bat zait hobia. Michel LPB 294. Fago hezkurraren olioa hainitz ona da gordinik yateko. Dv Dial 106 (It, Ur pago ezkurraren, Ip ezkürraren). Hezkurra haitzetik dilindan. Hb Egia 30. Aretx ezkurrok foru maiteak esan nai dabez. AB AmaE 65. Khuia eta hezkurra. Zby RIEV 1908, 761. Bein batean ezkurra biltzen ari zela. Goñi 70. Zer? Donostira etorri ta ezkurra jatera? Urruz Zer 113. Ezkurrak onthu haitz abarretan. Ox 115. Haritz ondoen ezkurretarik / beti sortzen da landare. Etcham 236. Pago eta aritz ezkurrez beterik beren papoa nasaiki ase ondoan. Zub 101. Ezkur batzu baditu zintzilik. Ldi IL 111. Larre-zerri naiz ezkur-basurdek / ez dezaten muturkatu. "Jabalíes que pastan en la bellota". Or Eus 87. Ezkurrak mokokatzen ari dan uso-aldrak. TAg Uzt 249. Aritz ezkurra, landarea artzeko nola erabilli bear dan. Munita 40 (39 eskur). Lo-zurrungan eta --nahiz ez goseak-- / ezkur-amets bat dutela. Mde Po 92. Eskeko edo erromes ibilli naiz zakur gosea lez, ezkurra dutalarik amets. Etxde JJ 246. Tximiñueri abillanak, urrak, ezkurrak, naranja azalak eta orretariko zaburrikeriak emon ezkero. SM Zirik 112. Asi zizuzan ezkurrak jaten. And AUzta 93. Ezta ainbeste ezkur erortzen arte-ondoa iñarrosten denean. Ibiñ Virgil 109. Ezkurrarekin mantendutzen or / ardiak eta txerriak. Uzt Sas 285. Amorratua da ardia naiz gaztaiña edo ezkurrera. AZink 36. Pagatxa edo beure ezkurra jateko oso ona da. Ostolaiz 30. Baroja goseak amets duen amets-ezkurra. MIH 272.
    v. tbn. It Fab 76. Mdg 130. Ag G 211. Bera EEs 1915, 215. MendaroTx 360. Akes Ipiñ 33. Balad 210. Berron Kijote 126. Ataño TxanKan 157.
    azpiadiera-2.1
    "Ezkurrak daukaz orrek txikiak, es mezquino (V-ger)" A Apend. "Badakik bai zein aritzei darion ezkurre (AN-erro). Laguntzaile onari lotzen zaionaz esaten da ori" Inza NaEsZarr 2276.
    azpiadiera-2.2
    "Azúcar de pila, azukre ezkurra, lat. Saccharea glans" Lar.
    sense-3
    3. eskur (SP). Cosecha de bellota. "Glandage" SP.
    azpiadiera-3.1
    Ezkur-aurretik ezkur gorria / jaten asi da basurde. "Antes de la época de la bellota." Or Eus 279.
    sense-4
    4. "(V-arr-och-ple-m-gip, Gc, pop.), dinero" A.
    Patxi guztiz nagia zan, baña nola zeguan ezkurran zurru murrua, berantzat ere zerbait izango zan ametsetan, lau brinkoan eldu zan Don Josen etxera. Apaol 38. Iragintza kontratakin ezkurra polito baturik. Kk Ab II 186. Ain errez irabazten al dira ezkur banakak, keia ta besterik ez dan tabakuaren su-garretan ondatuteko? Erkiag BatB 125. Ezkurra bear, ostera, esku-artekoa, ene seme ori. Ib. 79. Gu bezelakuentzat / ez baita samurra, / bai iduki ezkero / naikua ezkurra. Uzt Sas 256.
    azpisarrera-1
    BERUN-EZKUR. Bala.
    Berun-ezkurra (bala) sar diot bi biriketatik. Or Eus 48.
    azpisarrera-2
    EZKUR-ALE. Bellota. "Ezkur alea: un gland" H.
    Badirudite ezkur-aleak / orduan oso-osoak. It Fab 162. Kapulearen barrenen dauden arrak oso osoro ezkur alea dirudite. It Dial 7 (Ur, Dv ezkurra, Ip zia). Arunzko muturrera iritxi zanean ortziko argiari ezkur-alea zitzaion. (Interpr?). Anab Poli 13.
    azpisarrera-3
    EZKUR-AZAL. "(B), cúpula de la bellota" A.
    Ezkur-azal baltzak / t'orbelak lurrean. Gand Elorri 193.
    azpisarrera-4
    EZKUR-DEBEKU. Prohibición de que pasten los animales de cerda (litm. 'prohibición de (comer) bellota').
    Aziendarik sar ez dadin herri huntako oihan barnetan, ezkur debekua emana dugu. SaraGut 136.
    azpisarrera-5
    EZKUR-JALE. Comedor de bellotas.
    Zeina baita seinale bat yauregi hori egin zutenean lekhu hortan bazirela eskualdunak; bertzenaz nola izanen zen yauregi hori deithua Ezkurjalen egoitza? Elzb PAd 57s (se refiere al palacio del Escorial). Etzan orduko, arima salbu, / ezkur jaleen zurrunga badu. Ox 116.
    azpisarrera-6
    EZKUR-LEKU. Lugar abundante en bellotas.
    Besteren ezkur lekutan ezin sar dezakela iñork ere abererik bazkatzera. Izt C 153.
    azpisarrera-7
    EZKUR-ONDO. Roble.
    Kaoniko iaunaren ezkur-ondoa (aritza). Ibiñ Virgil 83.
    azpisarrera-8
    EZKUR-PIKOR. "Ezkurbikorra, la bellota de roble" Iz Als .
    Khuiak beharko zuen / haitz adar hoietan; / Hezkur pikorrak aldiz / lurrean herrestan. Zby RIEV 1908, 761.
    azpisarrera-9
    EZKURRA DEBEKATU. Prohibir que pasten los animales de cerda. Cf. EZKUR-DEBEKU.
    Aditzerat emaiteko nola ezkurra debekatu dugun, eta hortarakotz zuen aziendak izanen duzu borondatea erretiratzeko. (Sara, 1769). RIEV 1934, 694.
    azpisarrera-10
    EZKURREAN. "Ezkúrrian dabitz, comiendo bellotas" Iz ArOñ.
    Ganadu beltzen eran bazka loietan, ozalean ta ezkurrean bizitzea. AA III 303. Urde bat ederra [...], gaztainetan, ezkurrean edo pagotxan ibilia. Larre ArtzainE 100.
    azpisarrera-11
    EZKURRETAN. Comiendo bellotas.
    Azkonarra basuan / ari tz-ezkurretan. MendaroTx 212.
    azpisarrera-12
    EZKUR-SALTZAILE. "Bellotero, ezkur saltzallea" Lar.
    azpisarrera-13
    EZKUR-TXORI. "Ezkur-xoria, gros bec (le)" Dass-Eliss GH 1923, 758. "Picogordo" SM EiP a j .
    azpisarrera-14
    EZKUR-URTE (V-gip ap. Iz UrrAnz; ixkur-u. V-gip ap. Elexp Berg). Año de abundancia de bellotas. "Ezkúrrúrte, edúrrúrte" Iz UrrAnz. "Ixkur urte, edur urte (esaera)" Elexp Berg.
    Ezkur urte onean, Aboztuko illaren erdi-alderontz bost edo sei zerri-ama beren umeakin erosi. Izt C 154. Ezkur-urte, sagu-urte. (AN) "Año de bellota, año de alimañas". Inza Eusk 1927, 154. [Ametzak] ezkur urthe duken ala ez jakiteko, hurbilik so egin behar litzaio. GH 1934, 6. Ezkur-urte da, baita arto-urte. Or Eus 78. Elur-urte, ezkur-urte. EZBB I 93.
    azpisarrera-15
    ITSAS-EZKUR (FauMar 139). Balano, crustáceo que se fija a las rocas.

    ezkur

    ezkur
    << ezkero 0 / 0 ezproi >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper