Harremana

    OEH - Bilaketa

    964 emaitza u bilaketarentzat

    Sarrera buruan (15)


    Sarrera osoan (494)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ezkero.
    tradizioa
    Tr. Documentado, ya desde Miserere y Lazarraga, en textos meridionales, algo más entre los vizcaínos. La forma azkero es más frecuente en los textos más antiguos: Lazarraga, Refranes y Sentencias, Micoleta, VJ (donde tbn. aparece askero ) y CatAnz; a partir del s. XVIII se encuentra en Ochoa de Arin (junto a ezk- ), GavS, unos versos de principios del s. XIX,CatLlo y, ya en el XX, en Labayen y Barandiaran. Eskero se encuentra (dejando aparte algunos textos de menor seguridad en las sibilantes) en el catecismo vizcaíno de Cardaberaz, fray Bartolome, Enbeita, Zaitegi y Alzola. Hay además ezkerok en San Martin y T. Etxebarria. En DFrec hay 68 ejs. de ezkero.
    sense-1
    1. (V, G, AN; Lcc, Lar, Añ, Hb, H); ezkerio (V-gip); ezkerok; eskero; azkero (V-oroz-arr; Lcc); askero Ref.: A (ezkero, azkero); Elexp Berg (ezkero, ezkerio) v. ezkeroz. Para -(e)z gero , etc., v. gero.
     (Precedido de part.). Después de que. "(A) vista de ésto, au ikusi ta, au ikusi ezkero, onen aurrean, aldean" Lar. "En [...], en haciendo, en viendo ésto, au egin ezkero, au ikusi ezkero" Ib. "Quando yo satisfice tus deudas, después de haberme hecho tú una ruindad [...] zuk niri laburtasun bat egin ezkero" Añ. "Es partícula compuesta de az gero (galduaz gero), pero ya se considera como partícula simple y más bien que galduaz-kero se pronuncia galdu-azkero, lo cual se conoce en el tono de la pronunciación" A.
    Jaio azkero serbidu deut. Lazarraga 1190r. Etxea erre azkero, uretan. RS 441. Ondasunak galdu azkero dira ezaun. Ib. 433. Ontzia galdu ezkero, guztiok pillotu. RIs 70. Idoro azkero <-s-> oi dauela damu. "Cuando las ha hallado". Mic 12v. Gero au egin ezkero esan begi. Cap 118. Gera zidin birjine Iesu Kristo gure Iaune egin azkero? VJ 6. Bateatu azkero eginiko bekatuak. CatAnz 6. Jaio azkero ere. OA 67 (26 ezk-). Zeu il ezkero, nork ni zaituko nau? Lar SermAzc 53. Erdi baño len, erditzean ta erdi ezkero. CatBurg 8. Gaurko eguna joan ezkero. Mb IArg I 214. Jaio baño lenago, jaiaketan eta jaio eskero. Cb CatV 11. Babiloniatik irten ezkero. Ub 55. Komulgatu ezkero. Añ LoraS 61. Zer eskatu bear degun erakutsi ezkero. Gco II 1. Alan kanta dezagun / ondotxu eda-azkero, / aurkietan gariela / pozik ta txit ondo. Ulib (in FrantzesB II 35). Bizitzau akabau azkero. CatLlo 28. Ordotsak bost urte egin ezkero irantzitzen oi dira. It Dial 97 (Ur ezkero; Dv e Ip bethez geroz). Bere seme maitea bein ezkondu ezkero, biotz guzitik ondorengo bat opa zuen. Lard 29. Ez diralako jaio ezkero / Iñoz aurkitu añ gaizki. AB AmaE 36. Iru minuto igaroezkero. Azc PB 168. Bein gu biok joan-ezkero. Mok 21. Ezkondu ezkero / ondo izatia espero. Yanzi 216. Amabi urte bete ezkero. Ir YKBiz 33. Gazte dala, bai; zartu ezkero biurtzen dun deabru itsusi. Or QA 75. Lenen elurtea bota ezkero eztago artzaiarentzat mendian egonaldi lasairik. Etxde JJ 25. Gaillurra edo muga jo ezkero, ordea, beerantza asten da. Vill Jaink 57. Etxekoandrea il ezkero. NEtx LBB 70. Zer eman oi duten makilka jo ezkero. "Tras". Berron Kijote 227s. Nola atrebidu zure langoa / artzen, au jakin ezkero? Ayesta 123. Bein diana jo ezkero, etzuten erroak jazteko denborarik ematen. Albeniz 59.
    v. tbn. Oe 157. DurPl 48. Mg CO 287. AA I 601. FrantzesB I 126. fB Olg 146. JJMg BasEsc 281. Astar II 122. Zav Fab RIEV 1907, 91. Izt C 150. CatBus 45. Ur MarIl 75. Bil 144. Legaz 4. PE 56. Ud 30. Sor Bar 16. Urruz Urz 45. Alz STFer 120. AzpPr 31. Ag AL 139. Itz Azald 35. ArgiDL 123. Enb 151. Kk Ab II 25. Laux BBa 20. Otx 80. Ldi BB 156. Eguzk GizAuz 41. TAg Uzt 135. Zait Sof 14. SMitx Aranz 152. Munita 111. Mde HaurB 26. Txill Let 63. Erkiag Arran 117. Arti Ipuin 38. Zait Plat 123. Osk Kurl 213. Uzt Noiz 43. Etxabu Kontu 105. Ataño TxanKan 36.
    azpiadiera-1.1
    (V-arr-gip; Lar, Añ). Ref.: A; Etxba Eib. (Precedido de sintagma nominal en caso absoluto, gralmente. con artículo u otro determinante). Después de, desde. "(A) cabo, al cabo de [...] ezkero, con nominativo precedente, egun bi ezkero" Lar. Cf. ORDU EZKERO. Tr. Sin determinante se encuentra en Lazarraga (en un ej. no del todo seguro), Cardaberaz, Orixe y N. Etxaniz.
    Tenpora baten Amoreorrek, / batzugaz konsultadurik, / bere korteti ni baninduan / ezarri desterradurik; / ala ni, bada, egun azkero / nengoan despedidurik. Lazarraga (B), 1197v (Interpr?; podría tratarse de egun (=gaur) ezkero, pero dado el tiempo vbal. en que aparece, es más probable que egun sea sust.). Zure sabeleko frutua guri desterru au ezkero erakuskuzu. Is Salve 164. Zerren eriotzea ezkero iatorkan bakotxari iudizioko eguna. Cap 122. Bataioa ezkero egindako bekatuak. CatBurg 35. Jesus berarekin egondu zen aldi bat ezkero. Mb IArg I 364. Errebelazio ori ezkero. Cb Just 58. Arrazoiaren uso ezkero. Cb Eg II 96. Erresurrezio edo biztea ezkero. Ub 59. Trentoko Konzilioa ezkero. AA I 561. Ainbeste berba eder ezkero. Añ EL2 84. Azote gogorrak ezkero. Ib. 219. Bi urte ezkero Belen eta ingurumai guzian jaiotako aur seme guziak. Lard 369. Ogetalau ordu ezkero. Ur Dial 87 (It igaro ondorean, Dv buruan, Ip bürian). Suerte añ oneko ikuskari hura ezkero. Arr May 116. Arratseko zortzirak ezkero. Apaol 69. Azkenengo konfesinoa ezkero. Itz Azald 154. Apostoluen egunak ezkero. Inza Azalp 89. Ez zaituztet ikusi osteguna ezkero. Lab EEguna 89. Gaur goiza ezkero falta dira. Lek EunD 36. Eneolitos-aldia ezkero. JMB ELG 95. Irugarren umea ezkero, ama asko [...] etxean gelditu oi dira. Eguzk GizAuz 185. Bigarren errealdia ezkero. SMitx Aranz 79. Illunabarra ezkero. JAIraz Bizia 86. Urte batzuek ezkero, bakantzen asi bear da. Munita 61. Bigarren agertaldi ezkero. NEtx Antz 119. Azken-auzi ezkero bere toki bakarra izango dun arren. Or QA 55. Agindurik zegonan San Paul ezkero Elizan. Ib. 77. Isabela joan zen eguna ezkero. Mde HaurB 82. Askoz obeto nagoalako / gaba ezkero etxean. BEnb NereA 105. 18 urte ezkero. Zait Plat 16. Orrenbeste ezkero. Erkiag BatB 40. Beiñ illuntzia ezkero. Etxba Ibilt 464. Amezketan, gerra ezkero, galdezka izana naiz. Alkain 106.
    v. tbn. Zav Fab RIEV 1907, 91. Muj PAm 53. ABar Goi 68. TAg Uzt 271. Etxabu Kontu 84. Ataño TxanKan 87.
    azpiadiera-1.2
    (V-gip ap. Elexp Berg ).
    (Precedido de part. o frase relativa). Después de que; desde que. Tr. Documentado sobre todo en textos guipuzcoanos.
    Berau ikusi nuen ezkero da ene pensamentua. Acto 317. Relijione santak Elizan agertu ziran ezkero. Mb IArg I 325. Bere aioak abisatu zuen ezkero, sekulako utzi zituen. Cb Just 24. Jesu-Kristo, bataiatu zan ezkero, nora joan zan? Ub 78. Ikusi zenduen ezkero bada aurreko erakusaldian zer dan soberbia [...] gaur txit kontuz aditu bear duzue 1.a zer dan abarizia. Gco II 31. Espiritu Santuaren doaiak artu zituan ezkero. AA I 614. Faltatu zan ezkero / Fernando kortian, / ez da kontsuelorik / kristauben artian. FrantzesB I 138. Alargundu zan ezkero, Elizatik aldegin gabe bizi zan. Lard 369. Adanek egunak, Set izan zuen ezkero, izan ziran zortzireun urte. Ur Gen 5, 4 (Urt enjendratu ondoan, Dv aitatuz geroztik, Ol y Ker sortu ondoren, Bibl ukan zuenetik). Erromulo etxeratu zan ezkero. Echta Jos 356. Sartu naizen ezkero, ezta nere oñai muin egitetik gelditu. Ir YKBiz 159. Etxetik uxatu zuten ezkero. Etxde JJ 232. Aur ziran ezkero an dira zango-lepoak burdinetan uzkalduta. Zait Plat 48. Mundua mundu dan ezkero. MAtx Gazt 23. Iñudeagandik kendu zuten ezkero Basaburun zeukaten. NEtx LBB 34. Izen ori, erritik alde neban ezkero ikusi enebana zan. Gerrika 102. Jaio nintzan ezkero, bera [Aitzgorri] ikusten ari naiz. Insausti 163.
    v. tbn. Apaol 54. Iraola 45. Ag G 32. A Ardi 125. Tx B II 43. Lab EEguna 105. JMB ELG 99. ABar Goi 63. Zait Sof 24. SMitx Aranz 155. Munita 142. Or QA 156. Mde HaurB 46. Basarri 58. And AUzta 44. Gazt MusIx 156. Berron Kijote 180. Ataño TxanKan 130.
    azpiadiera-1.3
    (V).
    (Precedido de alativo). "Bein araezkero, una vez de (llegar) allá (Vc) [...]. Itxasora ezkero beti bero gitxiago (V)" A Morf 568. "Ogei urtera ezkero, andra-geixan billa ekiñ zaikezu" Etxba Eib.
    Urrikaltia zen Santua ta ill ta zerura ezkero agitz urrikaltiagoa da. Mb IArg II 341. Pekatura ezkero ezin itzuli ditezke graziazko estadura. Gco I 389. Ez gera adiñ batera ezkero egunetik egunera desegiten, aultzen, usteltzen? AA III 568. Amabosteetara ezkero irabazten da parkamen osoa. Añ EL2 229 (EL1 215 amabostera eldurik). Iru illabetera ezkero ill leitekez. Ur Dial 98 (It dituztenean, Dv hiru ilhabethetan, Ip hirur hilabetetan). Eskeñitako lur eder aren ateetara ezkero, sartu gabe itzuli bearra. Lard 93. Lurrera ezkero neure Maria / Iauna, zetako dot nik bizia? Azc PB 32. Gogamen bat zerabillen elizara ezkero. Ag G 344. Mezerdira-ezkero. KIkV 90. Andik onera ezkero, aitzurrean, lurra iraultzen ginduan gizonkiro. 'Au retour de ces guerres'. Or Mi 94. Bein artara-ezkero ni ere enengoan ixiltzeko. Ldi IL 49. Bein ara ezkero bai, beti zurekin idukiko nauzu. Ir YKBiz 521. Ugazabaren eskuetara ezkero. Eguzk GizAuz 59. Bela-Beltzek etzittun ontara ezkero bi bide besterik. Etxde AlosT 63. Honera ezkero eztut hori jakin. Arti MaldanB 230. Eskolara aurretik ta eskolara ezkero. Gand Elorri 209. Bein ortara ezkero, betetzen dute nola edo ala beren eginbidea. Vill Jaink 167. Bein konbentura ezkero. Gazt MusIx 164. Edade batera ezkero, disgusto gutxi, lana neurriz eta mokadu goxo-goxoa sarri-sarri. EZBB I 83.
    v. tbn. Cb Eg III 339. TAg Uzt 75. SMitx Aranz 152. Or QA 143. Bilbao IpuiB 222. Berron Kijote 140.
    azpiadiera-1.4
    (Precedido de adverbio o interrogativo). "Depuis quand? noiz ezkeroz" Volt 6. "Rato ha, ya ha rato [...] aresti ezkero" Lar, Añ. "¿(De cuando) acá? [...] noiz ezkero" Lar, Añ. "Nozezkero? ¿desde cuándo? (Añ EL)" A.
    Noiz ezkero egiñ aiz / i neretzat gorra? It Fab 64. Orrela noiz ezkero dago? Lard 407. Aresti-ezkero esaten gatozen lanbide oietan. Ib. 465. Noiz ezkero gertatzen zaio ori? Ir YKBiz 247. Noiz ezkero sartu zaizkik ezpa oiek? ABar Goi 57. Batak, aurtemein-ezkero, onela azaldu du bere burua. Zait Sof 177. Aspaldi ezkero gogoak ematen dit. Ib. 169. Noiz ezkero dakizute. Lab SuEm 202. Eta noiz ezkero ito dezake inor burni edo tupiki zorrotzak? MEIG II 69.
    azpiadiera-1.5
    (Precedido de instrumental).
    Astiarte iñauteriz ezkero. Iraola 54.
    sense-2
    2. (Precedido de part.). Si, en caso de que. "Eramaittu ezkero, si se prolonga (?) la lluvia" Iz ArOñ. Tr. Su uso crece a partir del s. XIX (especialmente desde su segunda mitad), y llega a hacerse en el XX más frecuente que en la acepción temporal.
    Doktrinea iakin askero esan dana legez. VJ 16. Ark artako bidea eman ezkero. Mb IArg I 144. Zure Semeagatik eskatu ezkero, zer egingo ez dezu Zuk? Cb Eg II 77. Pekatuba aztutzat, lotsaz gordeta euki ezkero. Mg CO 199. Egia au gogora ekarrita sinistu ezkero. AA III 327. Ondo neritxon egitiari, al izan eskero. fB Ic I VI. Norberen erruz izan azkero. CatLlo 57. Izan ezkero jana, / edana, jantzia. It Fab 168. Marijak nai izan ezkero. Ur MarIl 62. Besteak ere egin zezaketela, pakean utzi ezkero. Lard 115. Ala egin ezkero / zeñek gu bildurtu? Afrika 42. Ez dezu ezer arrapatuko / asi ezkero izketan. Xe 168. Osasunak lagundu ezkero, ez da faltako ogi puska bat. Apaol 110. Astertu ta ezagutu gura izan-ezkero. A BeinB 66. Berba egin ezkero / Ezkontza ganean, / Mari Jesus egoan / Beti ezetzean. Echta Jos 135. Mitin zaleak kendu ezkero, denak maitatzen dute. Ag G 359. Ludiko jazoera guztijetan, ondo begiratu ezkero, ikusi daikeguz gure Jaunaren irakaspen ederrak. Kk Ab I 41. Ni zuzen ibilli ezkero. Or SCruz 73. Au eiñ eskero, baretuko da / Jainkoaren asarria. Enb 174. Ori bai, euskera garbiz egin ezkero, bestela alperrik ari dira. Lab EEguna 96. Yan-ezkero, gañerakoak gutxi axola. Ldi IL 45. Iñoiz-edo Piarresen gorputza arkitu ezkero, errua Xalbati egingo zioten. Etxde JJ 146. Umetxoak, eskutik eroan ezkero, iru-lau oinkada emongo ebazan. Bilbao IpuiB 61. Ondo pentsau ezkerok. SM Zirik 126. Baiña gizadiaren onari begiratu ezkero, ezta dudarik. Vill Jaink 160. Ondo samar kantatu ezkero beintzat, gauza atsegiña baita saio eder bat entzutea. Salav 106. Danak aitatzen asi eskero noz amaitu? Alzola Atalak 71. Osasun ona izan ezkero / Jaunari emon eskerrik. Ayesta 27. Saiatu ezkero, billatu liteke ogia beintzat. BBarand 35.
    v. tbn. Gco I 423. JJMg BasEsc 249. Astar II 247. Zav Fab RIEV 1909, 38. Bil 95. Aran SIgn 202. EusJok II 19. Zab Gabon 65. PE 55. Ud 18. Sor Bar 21. AB AmaE 249. Arr May 168. Alz STFer 144. Azc PB 219. Moc Damu 13. Itz Azald 136. Iraola 118. JanEd II 24. Arrantz 143. KIkV 57. ArgiDL 28. Inza Azalp 29. Muj PAm 64. Altuna 39. Tx B 230. Otx 131. Lek EunD 41. Ir YKBiz 359. JMB ELG 49. Eguzk GizAuz 39. ABar Goi 68. TAg Uzt 173. Munita 21. JAIraz Bizia 113. Erkiag Arran 140. Txill Let 83. BEnb NereA 94. Akes Ipiñ 24. Zait Plat 97. Basarri 165. And AUzta 85. Osk Kurl 39. MAtx Gazt 52. Ibiñ Virgil 41. Etxba Ibilt 472. NEtx LBB 319. Uzt Sas 169. Berron Kijote 19. Etxabu Kontu 89. Ataño TxanKan 79. Onaind STeresa 12.
    azpiadiera-2.1
    (Precedido de demostrativo en alativo). En tal caso. "Conforme a eso [...] orretara ezkero" Añ.
    Ondasun-billa abil Katalin? Orretara-ezkero ez beste baten zain egon. A BeinB 64. Zigarrotxu bat edo beste erreteko astiya ixan zenduan orretara-ezkero. A BGuzur 135. Onetara ezkero, nor dago ostiyan, donekida edo konsagrazino ostean? Itz Azald 163. Artara ezkero gauzak / formal bear dira. EusJok II 23. Orretara ezkero, mundu gustiya egingo da tramankuluaren yabe. Kk Ab II 135. Yar zazu ongi ba-derizkiozu, dirutza ori, artara-ezkero, Euskadiko Erruki-Etxeetarako izatea. Ldi IL 100. Yo genezake [...] urritasunik gorrienean daudela; ortara-ezkero [...] aien artean bana dezagun. Ib. 106s. Ortara ezkero [...] orixe izan bear litzake mundu onetako gure eginkizunik nausiena. Ir YKBiz V. Gizarajoak, estutasuna bere erabilli dau, orretara ezkero. Erkiag BatB 101.
    azpiadiera-2.1.1
    Puestos (a ello).
    Liburutxo oni bizpairu sarrera-itz ipintzeko ez nedukan adiskide galdurik, artara ezkero. Or BM 6.
    azpiadiera-2.2
    (Precedido de sust. en alativo). En caso de llegar a.
    Txanponak izanta ere, berreunera ezkero, zerbait izango da. Urruz Zer 124. Asarrera ezkero, burrukazale ziranekin alkar-joten eta muturka ibiltea, aren gogoko ez zan-ta. Erkiag BatB 24.
    azpiadiera-2.3
    (V-gip ap. Elexp Berg ).
    (Precedido de sust. vbal.). Si, en caso de. "Zinera joate ezkero goiz afaldu bihakou" Elexp Berg.
    Justiziyari parte emate ezkero, / ain erraz libratzekorik enuan espero. Xe 175. Orrela segitze ezkero, ez da Iñaxio etorriko. Ill Testim 18. Lenbizikoz Yauna artze ezkero. Or Mi 36. Izen jatorragoak nai izate ezkero. SMitx Aranz 42. Astean bein bestetan elkar ez ikuste ezkero, alperrik egotea yunat emen. Or QA 54. Itzaldi aula ta kaxkarra egite ezkero. Vill Jaink 103.
    azpiadiera-2.4
    (Precedido de sust. vbal. en alativo). Si, en caso de.
    Nekazari batek alferkeriari eder-etsitzera ezkero zer uste izan diteke, ezpada emaztearen da umearen negarra. AA III 375. Aiek ezkontzera ezkero, ortikan Zeraiña jungo dirala. Sor Bar 65. Ondasun-billa abiatera-ezkero, ez kanpora ioan. A BeinB 65. Iturrixan irakortzera ezkerok. Etxba Ibilt 454. Kulpagarri agertzera ezkero, biarrezko neurrixan bere bekatua ordaintzeko. Ib. 480. Bertsoak jartzera ezkero, asi egin bear. Uzt Sas 21.
    azpiadiera-2.5
    (Con izan elidido). En caso de (ser).
    Jorra bat arbi bat, bi jorra ezkero bi arbi, iru ezkero iru arbi. Sor Bar 100.
    sense-3
    3. (V, G, AN ap. A ; Añ).
    (Precedido de frase relativa). Ya que, puesto que. "Ia que eso harás, egingo dozun ezkero" Añ. "Supuesto que [= 'puesto que'] nos dice, dirauskun ezkero" Añ.
    Jauna, miserikordia eduki nizaz, / asko dezun ezkero miserikordiaz. Miserere 332. Orrela dan azkero, goazen guztiok batera. Lazarraga 1147v. Oneinbat gatx ire kausaz etorri dan azkero, zegaiti ezton lotsarik berba oriek esaten gure aurrean? Ib. 1152v. Dozun ezkero an da emen / zeure senipartea <ze->. BBizk 35. Artara datorren ezkero. Mb IArg I 190. Baña, Jainkoak denbora eman didan ezkero, ondo da. Cb Eg II 96. Bialtzen dizkuen azkero beren ongiteak. GavS 4. Etxako ukatuko / sari au Jesusi, / jaio jakun ezkero / Belenen gugaiti. Iraultza 167. Asmo galdurik ez dodan ezkero. Mg PAb 211. Ori guzia dakizuen ezkero. Gco I 395. Meza ongi enzuteko naiez zauden ezkero, atoz Elizara mugonean. AA I 519. Olgau biar dabeen ezkero, ez da pekatu izango. fB Olg 192. Aitatu dozun ezkero Infernuba. JJMg BasEsc 91. Zereginik ez daukagun ezkero. Ur MarIl 24. Madarikatzeko eskurik izan etzuen ezkero, eragi zion beste gauza bat. Lard 102. Gaur eskolatik libre geran ezkero. Arr May 34. Ikusi daigun, al daigun giñoan, Batxin barrua, azala ikusi dogunezkero. A BGuzur 116. Jaungoikoagandik guztia artu dogun ezkero, Beragana guztia zuzendutea. Itz Azald 27. Bigungarriak diran ezkero. Ag Kr 7. Orrenbeste gurari adierazoten dokan ezkero. Kk Ab I 10. Seme autatutako artu gaittuan ezkero. Inza Azalp 130. Errira datozen azkero. Lab EEguna 65. Ordutikakoa dan azkero. JMB ELG 77. Berriz-piztearen umeak diran ezkero. Ir YKBiz 394. Oien irizkide ez aizen ezkero. Zait Sof 175. Yainkoarentzat balio izan ez dun ezkero, balio beza deabruarentzat. Or QA 79. Jakingo duzu, ala nai duzun ezkero. Etxde JJ 22. Gu gure naikundeekin gauden ezkero, Jainkoa ere ba-dago. Vill Jaink 151. Sarri askotan kanpoan ibilten dan ezkero. Erkiag BatB 131. Erdi-illuntzia zan ezkero. Alzola Atalak 47. Orren jakintsua zeran ezkero. NEtx LBB 183. Zabaltzea nai duzun ezkero. Berron Kijote 153. Itxi daigun gauzea Gotzaiñaren eskuetan, eliz-auzia dan ezkero,. Onaind STeresa 72. Egun guztia libre zuan ezkero, Bilbao ikusi bear zuala bururatu zitzaion. TxGarm BordaB 141. Aldatu daigun gaia, eragiñago eta mingarriago baño eztan ezkero. Gerrika 282. Adieraz-ezina den ezkero. MEIG IX 133. (en colab. con NEtx)
    v. tbn. Acto 491. Zav Fab RIEV 1907, 91. Aran SIgn 26. Xe 190. Urruz Urz 14. Goñi 103. JanEd II 26. Alz Ram 43. ArgiDL 12. Altuna 101. Enb 55. Laux BBa 32. Otx 78. Ldi IL 105. Eguzk GizAuz 64. TAg Uzt 10. EA OlBe 92. JAIraz Bizia 74. Mde HaurB 32. Basarri 169. Osk Kurl 23. Erkiag BatB 174. MAtx Gazt 99. Ibiñ Virgil 38. Lab SuEm 212. Ataño TxanKan 144.
    sense-4
    4. azkero (Lar, Añ). Desde entonces. "Después acá" Lar. "Desde entonces" Lar y Añ.
    Eurak biak oi ebilzen / bapere baga lagunik; / gazte zirean artean, baña / azkero beti loturik. Lazarraga 1179r. Erraz daoke azkero geldi / oi ene errodelea; / arkaan barriz erraz dafinket / malla finezko kotea. / Oi eztot zerren azkero janzi / seda finozko kalzea. Ib. 1195v.
    sense-5
    5. Así pues, por consiguiente.
    Zu zara ene begioen espilua; / azkero zeure eskuogaz il nagizu. Lazarraga 1186r.
    azpisarrera-1
    EZKEROAN.
    (Precedido de part. o frase relativa).
    azpisarrerakoSense-1.1
    a) Después de.
    An billatu eban gizonagaz itz egin ezkeroan, pekuan gelditu zan. Ag AL 84. Malentxok, zerbait igarri ditan ezkeroan, iges egiten du nigandik. Ag G 146.
    azpisarrerakoSense-1.2
    b) Si, en caso de.
    Ejiptoko Musaga bete beterik dago gauza onkarrizkoz eta aberatsez [...] kondaira ikasi izan nai ezkeroan. Ag Ioan 204. Ori egin ezkeroan. Erkiag BatB 25. Auteskundeetan garai urten ezkeroan. Ib. 104.
    azpisarrerakoSense-1.3
    c) Ya que.
    Gaistoen irribarre burlazkoari beste irribarre errukior bategaz eranzun geuntsan ezkeroan. Ag Ioan 212.
    azpisarrera-2
    EZKEROKO.
    (Precedido de part., frase relativa o sintagma nominal en caso absoluto o alativo).
    Biatikoa artu ezkeroko afektoa. Cb Eg III 277. Mundua asi ezkeroko denbora. Ub 147. Irurogei urte ezkeroko atso guziak. AA II 222. Bataiatu ezkeroko bekatuak. AA III 589. Gertatu omen zan Gipuzkoatarrak irabaztea; bañan txit estutik eta etsi ezkerokoa. Izt C 244. --Noxkoa da Jesukristo? --[...] gizona dan aldeti, Ama Birjinea ezkerokua. CatBus 44. Atzena ikusi ziran ezkeroko berriak elkarri eman ziozkaten. Lard 77. Ezkontza, Sakramentu izatera altxatu ezkerokoari zor zaiona. Ib. 22. Sinisturik oi zeuden Aingerua ikusi ezkerokoa bereala il bear zala. Ib. 127. Ameriketara aldegin-ezkeroko bi gerrateak. Mok 14. Ikusi dedan ezkerokua / desio antza egin zat. (In Tx B 120). Bein irurogetamar urtera ezkeroko gixona. Otx 96. Batiatu azkeroko pekatuak. CatLlo 60. Noiztikakoa det, gero, nere gainbera au? Oraintxe ogei bat urte ezkerokoa. NEtx Antz 107. Kaos ezkeroko iankoen maitakeri zenbakaitzak. Ibiñ Virgil 114. [Kofradiak] banatu ziran ezkerokoa izango dala uste dot. Etxabu Kontu 105.
    v. tbn. Ir YKBiz 527.
    azpisarrera-3
    EZKEROKOAN (V, G ap. A).
    (Precedido de part., frase relativa o sust. vbal. en alativo). Después de.
    Ezen bein bat atzeratutera azkerokoan guztiak geratuko yatzuz parka-tzagarik. Añ EL2 48. Erdalzaletua dago aberastu zan ezkerokoan. Urruz Zer 100. Ortik aldegin ezkerokoan nere otoitzetan gogan iduki ditudala. Or SCruz 76.
    azpisarrera-4
    EZKEROKOZ. Ya que.
    Jaungoiko-argiz zareen / ezkerokoz eder, / Jaunagan nai zaituet. Gand Elorri 94.
    azpisarrera-5
    EZKEROTAN (Precedido de -t(z)en). En caso de.
    Bañan gaizki iruditzen ezkerotan beste batera joango zala. JAIraz Bizia 54.
    azpisarrera-6
    ORDU EZKERO. v. ordu.

    ezkero

    ezkero
    << ezaupide 0 / 0 ezkur >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper