Etim. Palabra formada con los mismos componentes que etxajaun, con pérdida de -j- entre vocales, reducción de -au- a -u- y aparición de -g- anti-hiática que conserva el antiguo corte silábico.
sense-1
1.
(Vc ap. A; Aq 77 (<-guria>, por -guna det.), Añ y H (V));
etxaun;
etzagunPropietario de un caserío o hacienda rural; cabeza de familia. "Casero que habita su propia casa [...] (V)" Aq. "Los que quedan en las haciendas son llamados etxagunak, que quiere decir 'caseros'". "Casero, dueño" Añ. "Maître de maison, chef de famille" H, que cita a Astar. "Parece alteración de etxajaun, etxejaun" A. v. etxejaun. Tr. Propio de la tradición vizcaína desde finales del s. XIX.
Alan egiten dabe etxaun honrau batek baño geiagok. CrIc 118.
(ib. 87 etxagun)Ez jakolako etxagun begiratu bati ondo egiten buruba bat egitia gizon [...] alper ta baldanakaz. MgPAb 43.
Zenbat etxagun eta euren familija euren etxetatik kanpora burubako fijanza onelakuak gaitik?Astar II 128.
[Bautismoak] egiten gaitu Jangoikuaren seme, [...] ta Zeruko etxagun. fBIc III 23 (cf. AA I 609: Zeruaren jabegai).
Markinako zaldun bat / etxagun andia. AzcPB 81.
Barrinkuko etxagunak nai dau nigaz ezkondu. EchtaJos 331.
Orretara aitzen da errenterutik etxaun izatera eltzia.KkAb II 81.
Etxagunik iñor bez, guztiak maizter. EguzkGizAuz 107.
[Errentadoreak] euren lanagaz laguntzen baeudien, etxagunek iminiko eudien dirue eskolagintzerako. AkesIpiñ 10 (que emplea gralmte. etzagun: 19, 24, 25).
sense-2
2.(Empleado como adj.). Ezkonduten azanean izango az gu baño aberatsago, oso etxaguna. EchtaJos 134.
Kulak edo baserritar etxagunok. Eguzk GizAuz 132.