OEH - Bilaketa

962 emaitza u bilaketarentzat

Sarrera buruan (15)


Sarrera osoan (494)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
etsenplu.
tradizioa
Tr. Gral. en los textos hasta mediados del s. XIX. Al Norte se sigue encontrando con cierta regularidad. Al Sur, su uso se limita por lo general a autores populares o poco cuidados (parece faltar totalmente ya en Mendiburu, Iztueta y Lardizabal, y Añibarro sustituye en la 2.a ed. el único ej. de EL 1), si bien es recuperado en la 2.a mitad del s. XX por autores de cierto nivel, sobre todo en la 2.a acepción. Aparece con frecuencia, principalmente en autores meridionales del s. XIX, junto a otras palabras: adibide (Añ EL 1 133; EL 2 141 txarrerako bide ), bizimodu (Gco I 466), elhe (Axular), erakutsi on (Aran SIgn 33), esagei (Astar II 9), gertaera (Mg CC 137), gertakari (Arr May 164), ikasbide (Añ LoraS 126, Arr May 121 y 168, Munita 30), ikhusbide (Arbelbide), jarraigarri (Mg CC 244 y PAb 194), jazoera (Mg CO 189 y 202) y onbide (Ur MarIl 99); aparece además como explicación de eredu en Altuna (81). Por regla general, las variantes en -u son propias de los autores septentrionales y vizcaínos, y las en -o de los guipuzcoanos y alto-navarros ya desde los primeros textos. Exenplu es mayoritario en los autores septentrionales hasta el s. XIX; los primeros ejs. de etsenplu son de Prot (no parece cambio del ed., dado que mantiene <x> en AstLas 15), JesBih y Archu (que usa exenplo en Fab (107), pero etsenplo y etsenplu en Gram ); en Monho, que emplea gralmte. <x> para /ć/, etsenplu es sin duda trasliteración moderna. En la 2.a mitad del s. XIX hay <x> todavía en Goyhetche, Duvoisin, CatS e Inchauspe, pero etsenplu es gral. en el resto, así como en los autores del s. XX. Usan esenplu Bordel (junto a etsenplu ) y una versión de Luzaide de Judu herratua . En Tartas (Arima 33), hay un exenpla, seguramente errata en un texto donde exenplu es abundante. Materre, Axular y los más antiguos textos alto-navarros (Beirayn, SermAN, F. Elizalde) emplean exenplo, forma que aparece tbn. en Viva Jesús, Ochoa de Arin y el dicc. de Larramendi, mientras que Lazarraga, Capanaga, Olaechea y Lizarraga de Elcano emplean exenplu, así como M. Portal. Los primeros ecos del cambio fonético del cast. llegan al Sur en el s. XVIII: Cardaberaz recomienda sustituir <x> por <g> (EBO 23), pero ya antes Urquizu había empleado <g> y <j> en ejenplu . La innovación da lugar a una etapa de vacilación gráfica que dura hasta mediados del s. XIX: ejenplo (<x>, <g> y <j> en Cardaberaz y Guerrico, <g> en Moguel, <j> (y una vez al menos <x>) en Aguirre de Asteasu) es la variante preferida por los autores guipuzcoanos, apareciendo tbn. en catecismos navarros (CatAe, CatSal, CatR, CatUlz ); en el s. XX la emplean N. Etxaniz, Munita, Bilbao, Anduaga y Aresti. Los autores vizcaínos usan sobre todo ejenplu (<x> en J.A. Moguel (CO ; rara vez ejenplo <g>, como en CC ), J.J. Moguel (<g> en la ed. de 1845) y f. Bartolomé; <x> y <j> en Astarloa; <g> en Añibarro y CatLlo, <j> en Uriarte e Iturzaeta), que aparece tbn. en Beovide, S. Mitxelena, Basarri y Villasante. Parece decisiva la influencia de Bonaparte en la adopción definitiva de <j> (además de los textos editados por él citados supra, cf. el cambio <x> <j> en su Lizarraga (v. LE Io 13, 15)), que desplaza totalmente a las otras variantes gráficas desde Uriarte por lo menos. Con todo, hay que señalar que en los últimos años la grafía <x> ha vuelto a tener algún eco en autores de cierto nivel. En DFrec hay 20 ejs. (11 sept.) de etsenplu, 23 (1 sept.) de exenplu, 2 de exenplo, y uno de esenplu y etxenplo , respectivamente.
sense-1
1. (L, BN, S ap. Lrq ; Chaho, Dv, H, Lh, T-L), exenplu (Ht VocGr, VocBN , Gèze), etsenplo (Chaho), exenplo, esenplu, ejenplu, ejenplo, exenpla (?).
Ejemplo, modelo. v. eredu; jarraibide. Tr. Se emplea con especial frecuencia con los adjetivos on, eder y gaizto (o deunga) y con el verbo eman (cf. infra ETSENPLU EMAN). En expresiones similares, se encuentra tanto en sing. como, algo menos frec. tal vez, en plural (bere etsenpluaz / etsenpluez konbertitu, etsenplu ona / onak eman, etc.).
Aizen fidelén exenplu hitzean, konbersazionean, karitatean, spirituan, fedean. 1 Tim 4, 12 (He exenplua, Bibl etsenplu; TB modela, Dv ikhuskari, Ol, Ker, IBk, IBe eredu ). Kristek ere sufritu ukhan du guregatik, guri exenplu utzitzen draukula, haren oin hatzei iarreiki zakiztenzat. 1 Petr 2, 21 (IBe etsenplua; Dv irakhasbide ). Oenzat kastigua dan eta / besteoenzat exenplu. Lazarraga A, 1154r. Elkharrekin solhasean, [...] eta bisitaketan hasiz gero, peril handia da arimako eta exenplo gaixtoa munduko. Ax 404 (V 263). Umeai exenplu deungea emaiten deusteela. Cap 98 (exenplu gaixtoa en Lg I 195). Harturik haren [Dabiden] exenplia zure gida eta zure mirail [...]. Tt Onsa 48s. Oxala hanbat sainduren exenpluek bitx balezate gure baithan ere saindutzeko gutizia. Ch I 18, 6 (SP, Mst, Ip exenplu, Echve 55 ejenplo). Mirakuillu hark ez du, iskribu sainduaren arabera, exenplurik aitzinagoko denboretan, ez eta gerokoetan. Lg I 197 (cf. infra ETSENPLU GABE). Dohatsuak dire haren exenpluaren arabera mundu huntako ontasunez billusten diren pobre borondatezkoak. Mih 81 (cf. infra ETSENPLURA). [Kargüdünek] behar düie izan exenplia berthüten pratikez. Mercy 37. Etxean ejenplo ona balekuste. Mg CC 215. Zenbatentzat munduaren esanak eta exenploak lege orde eztira? Gco I 445. Eztauku horietan deusere [...] bere exenpluaz erakhutsi eztaukunik. Dh 255. Berbia exenplu baga otza da ta nekez iraatsiko da. JJMg BasEsc 79. Bere karitate amultsuaz, bere hitzez eta etsenplu onez. JesBih 419. Birjina saindua Elizaren exenplua zen. Jaur 365. Etxeko exenpluak ahal handia du. Gy 271. [Gizon oneen irudijak] geroko denporetakuen akordagarrijak eta ejenpluak izan zitezen. (1866). BBatzarN 219s. Predikatzen itzez ta ejenpluz. Bv AsL 59. Zer miraila, zer etsenplua guzientzat! Lap 195 (V 87). Holako gertakari bat ororentzat etsenplu delakotz. HU Aurp 126. Etsenpulu [sic] bat eman baitu, ez ahanztekoa! HU Zez 136. S. Migelek ematen digun ejenploa da esker onezko ta leialtasunezkoa. Ag Serm 278 (ib. 146 ejenplu). Etsenplu ona eman. CatJauf 81. Zuri nai genikizu / lurrean obeitu / eta zure ejenplo / ederrak jarraitu. Urruz Zer 119. Bestela banaiz ejenplo onez / ero [= edo] doaiaz betia. Tx B I 36. Amaren sabeletik / zenduan grazia / munduan izateko / ejenplu bizia. (In Lek SClar 104 ). Aitamen irakatsiak baiño ejenploak (egiñenak) izan, ziur, indartsuago. Bilbao IpuiB 61. Au ejenplo ona al da / gaztediarentzat? Olea 241. Ikas ene etsenplutik leial egoiten. Lf CEEN 1973, 130. Al nuan ejenplotik onena ematen, alegiñak egin nizkin. Ataño TxanKan 203. Ez dut ezagutu ene buru-berotzailerik nehor [...], salburik [...] amatxi baten hitz goxo zenbait eta denen etsenpluak. Larre ArtzainE 107s.
v. tbn. Prot 68. Jnn SBi 147. Arb Igand 115. Etcham 62. Zerb IxtS 104. JEtchep 14. Ardoy SFran 159. Exenplu: Harb 276. Hm 189. SP Imit IV 11, 3. Gç 47. ES 125. Oe 123. CatLan 126. Brtc 60. AstLas 15. Xarlem 722. Mg CO 219. fB Olg 39. Astar II 117. CatB 45. CatLlo 44. UskLiB 62. MarIl 1. Etch 112. Dv LEd 229. CatS 111. Ejenplu:EL1 133. Astar II 95. Ur MarIl 49. Itz Azald 60. MendaroTx 313. SMitx Aranz 76. Basarri 181. BEnb NereA 206. Exenplo: Mat 304. VJ 2. Cb CatV 25. AA III 266. Ejenplo: Cb Just 91. Gco II 2. AA III 379. It Fab 104. Aran SIgn 94. CatUlz 31. JanEd II 107. MendaroTx 319. Munita 30. And AUzta 78. Esenplu: Bordel 83.
azpiadiera-1.1
(Precedido de sintagma nominal con sufijo -(z)ko ). Ejemplo de.
azpiadiera-1.1.1
Berzéi karitatezko eta eginbidezko exenplu erakusten drauelarik [Ministreak] . Ins B, 7v. Zer umildade, pazienzia, debozio ta amorezko exenplo ederrak eman zituen? Cb Just 57. Berak eman dion humiltasunezko eta pazienziako ejenplo miragarriai jarraio nai izan eztio. Gco II 53. Arthoski beha ziezezu utzi dauzkitzun prestugunezko exenplu ederrei. Dh 270. Ze sendotasuneko exenplu obarik zuben santeenak baño? JJMg BasEsc 227. [Jose,] gizon justu, ejenplo / kastidadekoa. Echag 244. Salbatzaileak eman darozkigu berthute guzietako exenpluak. Jaur 141.
v. tbn. Urqz 57. He Iac 5, 10. Lg II 159. CatLan 113. MarIl 79. Jaur 356.
azpiadiera-1.1.2
(Con sust. verbal + -ko ).
Ethorri izan da mundu hunetara Iesus Krist, [...] ungi egiteko exenplu hura baithan har genezanzat. Adv *** 3r. Ona zeruagatik gurasoak ta lurreko gauzak utzitzeko ejenplo ederra. Cb Just 131s. Oh, ze exenplubak oneek, arerijuari parkatuten ikasteko! fB Ic I 102. Lanian aritzeko, pietateko, doian jan-edateko etsenploa eman deitazu. Arch Gram 45. Guri bizitzeko ejenploren ematea gatik. CatSal 27 (CatAe 26, CatUlz 18, CatR 27 ejenplo). Amaren erraietan / zenduan grazia / munduan ibilteko / ejenplu andia. Balad 192.
azpiadiera-1.1.3
(Tras gen.).
[Birjina,] berthute guztien / miraill eta exenplua. EZ Eliç 406. Eta ni miseriaren / exenplutzat iaioa. Arg DevB 58. [Sodoma eta Gomorra] egin izan baidire su eternalaren exenplu bat jasan izan duten gastiguez. He Iudae 7. Eman behar zioela mundu guziari obedientzia itsu baten exenplua. Lg II 128. Amar urte zitubaneko zan birtuteen exenplurik argijeena. JJMg BasEsc 228. Bizi zan alargunik garbijeenaren ejenplubak emoten. JJMg BasEsc (ed. 1845) 280. Salbatzaileak berak eman derauku pobrezia horren exenplua. Jaur 377. Abereak ematen digute garbitasunaren ejenploa. "Ejemplo de limpieza" . It Dial 34 (Ur -ren ejenplua, Dv -ren exenplua, Ip -ren exenplia). Ardi galdu direnen / artzain bilharia, / guziz berthutearen / etsenplu garbia. Zby RIEV 1908, 609.
v. tbn. Tt Onsa 53. CatLav 150 (V 76). Gco I 440.
azpiadiera-1.1.4
(Otros).
Exenplua begietan dakusagu argia, / zeren hanbat aldiz duzun begiratu untzia. EZ Man II 135. Errege obek eman digute / ejenplo ona gaur bertan, / nola agertu, zer moduz egon / Jesus onaren oñetan. Echag 246.
sense-2
2. + exenplu (Urt), exenplo (Lar), ixenplu (Urt), ejenplu (Añ (V)), ejenplo. Ejemplo, ilustración; relato ejemplar. "Afferre argumentum, rationem, exemplum, ekhartzea, ematea froga, arrazoña, exenplua <-x-> vel ixenplua <-ch->" Urt I 382. "Exemplo, gertaldia, exenploa " Lar. "Exemplo, enseñando, (c.) jarraigarria; egemplo, (c.) gertaldia; (V) jazoera, ejenplua " . v. adibide.
Kontatzen da exenplo bat konsiderazio anditakoa. Ber Trat 110r. Iesus Kristoren arrosarioaren exenplua. EZ Man II 183. [Falta gabeak] desondratzea da mortal. Biz exenplu: Nihor ohoin dela [...] publikatzea da mortal. Harb 172. Egia hunen frogatzeko, anhitz exenplo ediren ahal diteke. Ax 221 (V 147). Bada exenplo bat edo elhe bat, elkhar hil nahi zuten batzuen artean gerthatua. Ib. 467 (V 303). Nahi nuke konsidera zenezan orai aiphatzera nohan exenplua: Baldin norbaitek lituelarik bi ezpata [...]. ES 102. Jaunak dio, Jaunak erran du, etc. Horra nominatibo singularreko exenpluak. Ib. 88. Explikatzen naiz klarezia geiagorako exenplo onekin: Suponitu dagigun [...]. OA 137. Imin zazu exenplo bat. El 37. Infernuko penen gañeko ejenploak. Cb Eg II 204. Nai nuke enzun ejenplo bat edo beste ezagutzeko bekatu onen anditasuna. Mg CC 252. Esango dizuet Eskritura Santak dakarren exenplo bat guztiz egokia. Gco I 452. Hemen ezartzen dut orai exenplu bat, guziek hobeki adi dezatentzat meditazione egiteko molde hori. Dh 105. Ara Juan Abatak dirauskun beste exenplu bat: Mutill gazte bat [...]. JJMg BasEsc 186 (cf. tbn. con esan en 106 y 282). Ekarten ditu exenplutzat San Karlos Milangua [...] ta Santa Isabel Ungaijako Erregina. fB Olg 18. Exenplu bategaz au argijago ifiniko deutsubet. Astar II 34. Ori da etsenplu baten / zer segida deramaten. Bordel 61. Erakhusten derauku exenplu eder batez nola behar dugun bethe haren borondate saindua. Jaur 189. Ihizi txipiagoetarik / da beste exenploa idokirik. Arch Fab 105s. Bigarrena, aldiz, izenen tokhian yarten da, nula etsenplu horietan: [...]. Arch Gram 150. Etsenplurik ikharagarrienak erakhartzen zituzten errankizun horren alde. Laph 207. Emazü bekhatiaren suertia khanbiatzen dian zirkunstanziaren exenplü bat. CatS 87 (v. infra ETSENPLU EMAN). Orra ogei ta lau bertso berriyak / ejenplo eder batian, / oroipengarri kanta ditzaten / pekatarien artian. Xe 376 (v. tbn. expresión similar en Tx B I 67). Egunoro irakurten zizten ejenploak. Arr May 146. Ez baita irakurtze salbagarriagorik [...], nola Sainduen exenplu ederren ikhustea eta hekien gogoan atxikitzea. Ip ( in Jnn SBi II ). Au gauza argi ta garbiya da, bañan garbiago oraindik ikusiko dezue ejenplu batzuekin. Ag Serm 289. Bertso berriak ipiñirikan / eman nai det despedida, / ejenpluari egin nai diot / tokatzen zakon segida. Noe 77. Orain Plazentziako / emakumiari / ejenplu txiki bana / nai nioke jarri. Tx B III 65. Huna etsenplu bat: [...]. Mde Pr 231. Bein, ona ta txarraren ejenpluak ipintzen asi zanian [abadia], esan eban: [...]. SM Zirik 44. Etsenplu asko emaiten ahal nituzke hortaz. Xa Odol 59. Orra or ejenplo ederra, iñori on egiteak [...], zer ondoren ekartzen duan. BAyerbe 121. Uste dut bi etsenplu hauk aski izanen ditudala irakurlearen argitzeko. Larre ArtzainE 22. Azaldu berri ditudanek exenplutzat balio dute direlako "gure legeak" ez zirela askitan gu guztionak izaten adierazteko, nor berarenak baizik. MEIG V 90. Aspaldiko predikarien taxuko exenplua aterako dizuet adierazi nahi nukeena hobeki azaltzeko. MEIG VII 185. Saia gaitezela bestetango berriak diren bezalatsu azaltzen, eta ez ipuin edo exenplu gisa. MEIG VIII 119.
v. tbn. Exenplu: Tt Onsa 91. Lg II 239. Mg CO 205. LE Ong 66r. MarIl 23s. y 88. Ejenplo: PE 19. AB AmaE 211. Auspoa 97, 52. Insausti 17. Ejenplu: Urqz 23. Ur MarIl 9. Vill Jaink 17. Gerrika 88. Exenplo: SermAN 242.
azpisarrera-1
ETSENPLU HARTU. Tomar ejemplo; escarmentar. Suele ir acompañado de un sintagma en caso inesivo; hay instrumental con el mismo valor en Oxobi, y genitivo en el ej. de EusJok II. Tr. Propio sobre todo de la tradición septentrional. Bien documentado hasta fines del s. XVII; no encontramos ejs. en el s. XVIII; en el s. XIX es muy frecuente en poesías populares y bersolaris.
Exenplu Profetetan hartzeko. Iac 5, tí. Eta hek hala ikhusi nituenean, egin nuen gogoeta, hartu nuen exenplo, ikhasi nuen zer egin behar nuen. Ax 40 (V 25). Exenplu har ezazue / hekiñ zorthe tristean. Arg DevB 20. Hetaz oroiturik, / gauden doluturik, / umiliaturik, / etsenplu arturik. Bordel 189. Nitan etsenplü / nahi dianak hartü. ChantP 56. Hetaz [aitamez] etsenplu hartzeko. Ox 190. Pasatu izan nintzan hiri erietan / kausitzen ahal nituen gerla guzietan / esenplu hartu izan aisa horietan / eriuak ez duela indarrik ni baitan. (BN-baig). Balad 118. Etsenplu har dezagun zu baitan, Baigorri. Xa Odol 153. Bertsu hok eman ditut / orok kantatzeko, / eta gazte zonbaitek / etsenplu hartzeko. Mattin 87. Uste dut bazutela gazteagoek gutan etsenplu hartzeko, hortan bederen. Larre ArtzainE 280.
v. tbn. Harb 212. Michel LPB 345. Etch 664. CatS 103. Esenplu artu: LuzKant 142.
azpisarrerakoSense-1.1
( Etsenplua hartu ).
Haren ganik behar dugu hartu exenplua barkhatzekotzat. Jaur 193. Askok artu biar dau / zeure ejenplua. (1857). EusJok II 81. Ni baitan etsenpluia / errex duk hartzeko. Balad 216.
azpisarrera-2
ETSENPLU EGIN. v. ETSENPLU(A) EMAN.
Mundu orori exenplu eta lekzione egiteko, noiz ere orazione bat edo sakrifizio bat nahi baitugu Iinkoari rendatu [...]. Tt Arima 34s.
azpisarrera-3
ETSENPLU-EMAILE (El) que da ejemplo.
Ezpeletarrentzat da tona bat handia / odol katolikoa nahastekatzia. / Etsenplu emailia la Belle Marie. Prot 68.
azpisarrerakoSense-3.1
(Con modificadores).
Esenplu gaisto emaile dira / gehienik dakitenak. Bordel 84. Bertze gizon etsenplu gaixto emaile direlako hek osoki erlisionearen etsai bilaka diten. HU Zez 199. Etsenplu on emaile / etxean daudenak, / geroko haurrendako / behar diren amak. Etcham 183.
azpisarrera-4
ETSENPLU EMAN, ETSENPLUA EMAN. Dar ejemplo. Tr. Los autores meridionales lo emplean con art. det., mientras que entre los septentrionales predomina la forma indet.
Ezen exenplu eman ukhan drauzuet, nik zuei egin drauzuedan bezala zuek ere dagizuen. Io 13, 15 (He exenplua; HeH bidea erakutsi, IBk jarraibide, IBe ikaspide). Munduari emaiteko / agerriki exenplu, / karguari etzaiola / nihor behar handitu. EZ Noel 150. Aitzinetik exenplia eman eta erakutsi ezpazeneizü, nurk lüke zuri jarraikiteko arranküra? Mst III 18, 3. Nazarethen zaraman bizitze gordeaz etsenplua ematen zaroen. Mih 127. Etzigun bakarrik exenploa eman, baizik gogotik eskatu nai badiogu, bere grazia eta indarra ematen digu. Gco I 438. Sofritzen zuen guri exenplua emateiko. Jaur 150. Emak ejenploa, nai badek segitzea ire lezioa. It Fab 104. Zein dire hartako exenplua emaitera gehienik obligatuak? Arb Igand 165. Dama oriyen onduan / badauka errekista, / ejenplua emazu, / Don Juan Bautista. Yanzi 44. Erderatiko itzak botatzeko lotsa erriari galdu arazteko, aurrena geuk ejenploa eman bear diogu. NEtx Nola 8. Errexago baita ordea kontseilu emaitea, etsenplu emaitea baino. Xa Odol 38.
v. tbn. (indet.): SP Imit IV 5, 3. Tt Arima 39. Xarlem 940. LE Ong 50v. (Det.): Cb CatV 25. CatLan 80. Dh 253.
azpisarrerakoSense-4.1
(Con modificadores, indet.; cf. supra (1) ejs. de etsenplu ona eman, etc.).
Guztiz kexatu ziñen / obran atheratzera, / exenplu on emateko / infidelen artera. EZ Noel 148. Noizetare eskandalizatzen baitügü proximua eta emaiten baitakogü exenplü gaixto. CatLan 92.
azpisarrera-5
ETSENPLU GABEKO. Sin par. v. etsenplugabe.
Haren karitatea mugarririk gabekoa izan da, haren garbitasuna exenplu gabekoa. MarIl 118.
azpisarrera-6
ETSENPLU ONEKO. Ejemplar.
Bautismorako billaturik exenplu ta doktriña oneko aita-besuetakuak. JJMg BasEsc 22 (ed. 1845, 21: ejenplu oneko). Erriko arima-zain edo kuria, ejenplu oneko gizona, guztijak sazerdote onzat daukena eta inoz zer esanik emon eztabena. Astar II 178.
azpisarrerakoSense-6.1
( e. onezko ).
Ikusten edo aditzen baduzu exenplu onezko gauzarik, pitz zaite haren imitatzera. "Si bona exempla videas" . SP Imit I 25, 5.
azpisarrera-7
ETSENPLURA (Tras gen.). A ejemplo de. v. ETSENPLUTAN (b), ETSENPLUZ.
Moisesen eta Profetén exenplura predikatzen zuten doktrinaren memorioa. Adv ** 3v. Mündü huntako miseriek, behar diela pazentzia ezti bateki soferitü, Jesü Kristen exenpliala. Mst III 18 (SP exenpluz, Ch, Leon bezala, Echve imitaziora, Ip arabera, Ol eduz). S. Luis bere karidadeaz gaxo apestatu edo izurrizkoak serbitzera bereala ofrezitu zan, ta besteak onen ejenplora. Cb Just 53s. Mariaren exenplura, ez gaiten bizi baizik ere Jainkoarentzat. MarIl 117. Haren exenplura fite / aditu ziren marrumaz / batbedera bere erdaraz / yaun gorthesanoak oro. Gy 212. Gu baño lenagoko Erromako Aita Santuen ejenplura. Ur BulaAl 17.
v. tbn. SP Gudu 7. LE Prog 100. Jaur 186.
azpisarrera-8
ETSENPLURAKO (Tras gen.). Para ejemplo de.
Kantetan dodala beste guztien ejenplurako. Urqz 29. Ara emen zuen ejenplurako langille pobretxo bat Jaungoikoaren guraso egiñik. Ag Serm 125. Estalpe pobre orretan zeuden / Jesus, Maria ta Jose; / gure munduaren ejenplorako / berak nai zuten alaxe. (In BBarand 67 ).
azpisarrera-9
ETSENPLUTAKO.
azpisarrerakoSense-9.1
a) Por ejemplo.
Azkén fina deitzendá gauza deseatugúra, zein logratuasgéros eztuén yágo deseátzen bátek. Exenplutako: Nekazáriak zer fines lantzen ta moldatzendú lúrra? LE Doc 44s.
azpisarrerakoSense-9.2
b) Como ejemplo.
Zuei gure buruen emaitekotzat exenplutako. TB 2 Thess 3, 9. Gauza horiek etsenplutako gertatu ziren guretzat. Bibl 1 Cor 10, 6.
azpisarrera-10
ETSENPLUTAN.
azpisarrerakoSense-10.1
a) Como ejemplo.
Exenplutan frangoki alega ahal dezaket zure Bearnoko herria. Dedic * 5v. Gauza hauk gure exenplutan izan dirade, guthizia eztitzagunzat gauza gaixtoak. " Ces choses ont été exemples pour nous" . 1 Cor 10, 6 (Bibl etsenplutako, He figura, TB, Dv iduripen, Ol irudi, IBk, IBe aurre-irudi ). Har itzazue aflikzionetako eta pazienziatako exenplutan Profeták. Iac 5, 10 (He exenplutzat, Dv irakhaskari, IBk ikasbide, IBe ispilu ). Gure buruén zuei exenplutan emaiteagatik, imita gaitzazuenzat. 2 Thess 3, 9 (TB exenplutako, Bibl etsenplu imitagarritzat ).
azpisarrerakoSense-10.2
b) A ejemplo de. v. ETSENPLURA.
Jesus humiliatuaren eta zauriztatuaren exenplutan, kreatura guzien azpian bere buruak ematea. He Gudu 35 (SP Gudu 7 exenplura ).
azpisarrera-11
ETSENPLUTZAT. Por ejemplo, como ejemplo.
Exenplutzat, Santa Paulak, Sain Hieronimok eskiribatu duen bezala, [...]. SP Phil 87 (He 88 konparazionerat). Exenplutzat, aitzinetik ikusten badut [...]. Ib. 117 (v. tbn. 102, 109, 156, etc.). Etsenplutzat, huna "adci" (dakusa) aditzaren paradigma orainaldian: [...]. Mde Pr 219.
azpisarrera-12
ETSENPLUTZAT HARTU. Tomar como ejemplo. "Aren euskara ejenplotzat artu liteke (G-azp, AN-gip-5vill, BN-arb)" Gte Erd 59 (las refs. dialectales no se refieren, obviamente, a la forma, sino a la expresión).
Exenplutzat arturika / Bautista bedeinkatua. MPortal 71s. Har zatzitzue, ene anaiak, pazientziazko exenplutzat atsekabeetan eta nekheetan profetak. He Iac 5, 10 (TB exenplutzat har;exenplutan). Gizonaren semea hartu behar duzue exenplutzat. Lg II 213. Jesus etsenplutzat harturik. Monho 134. Batak emakumia ta bestiak gizonezkua exenplutzat artuta. fB Olg 127. Hau har zazue etsenplutzat... Sei urthe sakrifikatu ditik han, bainan orai, bere bizia deskantsuan iragaiten ahalko dik. Larz Iru 126.
azpisarrera-13
ETSENPLUZ (Acompañado de genit.). A ejemplo de. v. ETSENPLURA.
Gizon saindu guziak othoiztuko zaitu ene exenpluz nik bezalako garazia behar orduan ardiestea gatik. Harb 323s. Denborak dakazken miseriak, Iesusen exenpluz, gogo berdinez jasan behar direla. SP Imit III 18 (tít.; Mst exenpliala).
azpisarrera-14
ETSENPLUZ ERAKUTSI. Ejemplificar, dar ejemplo.
Hau hala dela, exenpluz erakusten daroku Etxeberri Ziburuko Jaun aphezak egin zuen liburu koplazkoan. ES 192. Egia hau exenpluz hala erakutsi izatu dute Eskual-herritik herri arrotzetarat ilkhi diren bakotxetarik hainitzek. Ib. 121 (v. tbn. 165).
azpisarrera-15
ETSENPLUZKO. Ejemplar.
Punimendu exenpluzko bat. Lg I 240. Elizako ministroen armarik puxantenak / etsenpluzko predikuak. Monho 48. Ejenplozko justizia partitzera etorri gara. Arti Tobera 264.
etsenplu
<< ets 0 / 0 etxagun >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper