Harremana

    OEH - Bilaketa

    964 emaitza u bilaketarentzat

    Sarrera buruan (15)


    Sarrera osoan (494)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    errekaitu.
    tradizioa
    Tr. Documentado desde Leiçarraga en textos septentrionales, aparece tbn. en Samper y (con el sdo. de 'recado') AltsAuz y Lizarraga de Elcano. Emplean errekaitu Etcheberry de Ziburu, Haramburu, Pouvreau, Lizarraga, Samper, Zubiri y Gatxitegi; errekeitu los autores suletinos (salvo Etchahun; erreketu en AstLas 20), Leiçarraga, Goyhetche y un ej. en Prop ; errekitu Etchahun, Duvoisin, Oxobi, J. Etchepare y Etchepare de Jaxu. En Haraneder se encuentran tanto errekaitu como errekeitu.
    etimologikoa
    Etim. Préstamo románico (cf. reca(u)do ); v. FHV 489.
    sense-1
    1. (AN-araq, L, BN; SP, H); errekeitu (B, S; H, Foix ap. Lh.); errekitu (BN-baig, S; Ht VocGr 384, VocBN , Dv, H); arrakaitu (R-uzt); arrakeitu (R-is); arrakeite (R-is); erreikitu (Foix ap. Lh.) Ref.: A (errekaitu, errekeitu, errekitu, arrakaitu); Lrq (errekeitu); Iz R 400; Satr VocP.
     Cuidado, atención; remedio, medicina; provisión. "Gouvernement, traitement" SP. "Ménage" Ht VocGr 384. "Errekitu, objet propre à nourrir ou à soulager les malades" VocBN . "Errekitu, nom générique signifiant provision de toute espèce" Ib. "Alimentation de choix, aliment de choix, matières spéciales qui entrent dans certaines compositions. Eri horrek behar du errekitu ona, ce malade doit être bien alimenté. Aratxekia ez da errekitu ona, le veau n'est pas un réconfortant. Asko errekitu sartzen da erremedio hortan, ce remède est composé de diverses matières" Dv. "Ezta hil zahartuz, baizik errekituak eman gabez. [...] Eritasuneko errekituak, les soins, assistance, remèdes" H. "Les choses nécessaires à la vie, à son entretien. Iaio berriarentzat errekaitu bilhatu zuen: elle chercha ce qui était nécessaire au nouveau-né" Ib. "1.º vianda muy frugal. 2.º provisión" A. "Errekeitu, alimentación escogida, nutritiva y reconfortante" Ib. "Errekitu, alimento" Ib. "Elemento (BN-baig)" Satr VocP. "Arrakeitu, provisión. Ermáitan diegun arrakéitea bizpor egunén, llevamos el recado (sic) para unos días" Iz R 400.
    Bi dinero eman zietzón ostatuari, eta erran ziezón errekeitu emók huni. "Pense-le". Lç Lc 10, 35 (He, TB, Dv artha izan). [Burasoek] zuten / errekaitu billhatu, / haurtxo iaio berriari / egiteko zerbitzu. EZ Noel 58. Aski du hon eta errekeitu, etxean deus eztenak peitu. "Provision". O Pr 45. Pobreak serbitzatzea, eriak bisitatzea, etxeko errekaituaz eta ukitzen zaizkon lanez artha idukitea. SP Phil 381 (He 385 famillako gauzez). [Gertatzen gara zenbait herri xumetan] non ezpaita oherik, gelarik, mahainik, zerbitzurik, errekaiturik. Ib. 276 (He 277 errekaiturik). Eman dezazun zure etxeari, zure familliari [....] behar den ordria eta errekeitia. Tt Onsa 49. Eritasuneko errekeituak bere buruei egiteko dirurik ez. He Phil 193. Arimak behar lütian errekeitiak. Mst I 25, 9 (SP othuruntzatze, Ch bazka). Sü hau ezta errekeitüz arrapitz daitekiana. Egiat 189. Gazteroan errekeitü handian zereien aita amak oikatü [Raimond Lulle] . Ib. 218. Ezar itzatzu errekeitu idor eta gazi-batera. "Un régime". Arch Gram 123. Ikhusten du haraneko phentze gizen batean / emana zaldi gazte bat errekeitu hezean. Gy 72. Aireak badagoka berekin errekitu asko [...] Airean kausitzen da gatzua edo nitre-gatza. Dv Lab 73s. Eta edegik beren errekaituak ofrezitu ziazkozien goraintzi urrearna, intsentsuarna eta mirrarna. "Thesauris suis". Samper Mt 2, 11. Jan edanaren eta bertze errekeitu behar diren guzien galdez. Prop 1898, 37. [Eskola handiek] ez dezaten ukan deus eskas: lantegi mota, liburu, tresna eta behar diren errekitu guziez jabetzen direlarik. JE Bur 48. Errekitu edo erremedio boteretsu eta har-errexak. Herr 20-10-1958 (ap. DRA , pero la ref. es incorrecta). Donibane-Ziburuko auzotegi batean atxeman zuten alkool-gordegailu bat eta frogatu Marseilleko erratzaile delakoarentzat atxikia zela horko errekitua. Herr 3-11-1960, 2. Beltzen hiri partea: lurrezko eta lastozko etxolak, ahuntz errekaitu batzu, karriketan berde-keta. Gatxitegi Othoizlari 1963, 496. Bakotxak guaure alforjara aste guziko errekaituekin. ZMoso 34.
    v. tbn. Errekitu: Etch 178. Ox 124.
    azpiadiera-1.1
    [Non da zuen speranzá] baldin Ebanjelio saindu hunen enzuteaz, ikhusteaz [...] eta [...] obratan ezarteaz errekeiturik ez konturik egiten ezpaduzue? Lç Adv ** 6r.
    azpiadiera-1.2
    (errekaitu gaizto).
    Ene falta da eta ene hobena ni hunelako errekaitu gaixtotan erortea. Harb 376. Midiku Sainduaren probedimenduak konserba ezpaleza, pontuan errekaitu gaixto hunek honda lezake. Ib. 254. Gero zuzaz / zeinen luzaz / ukaturik nagoan, / eta alas, / hanbat alas! / errekeitu gaxtoan. 'Si méchamment traité'. O Po 7.
    sense-2
    2. Aviso, requerimiento; recado.
    Eman duzu herrekaitu ura. "Aquel recado". AltsAuz 315. Bi aizpek bializióte errekaitugáu, "Jauna, orrék maite duéna heri dago". LE JMSB 223. Kanpotik norbáit eldubáze, atelzáiak ártu errekaitua, ta ematenzué errespuésta. Ib. 423.
    sense-3
    3. Herramienta, utensilio. "Errekitu, signifie aussi par extension des affaires (vêtements, gants, instruments, etc.) pour jouer à la paume" StJayme AnV 8.
    Han husten zituen zakuko tresna bitxienak. Kobre puskak, itziak, haixturrak [...]. Nik dakita zonbat errekaitu! Zub 25. Ikusiko die adixkideek ez nizala pikaren azken umia, ez eta ere irri egiteko errekaitu bat. Ib. 69.
    sense-4
    4. (Aplicado a personas con el significado de 'tipo, elemento, granuja').
    Berak ere bere denborako ixtorio batzu erran zaizkitan. Errekitu pollita ibilia omen zen, berak zionaz. Ohointza ttipi bat kondatu zautan. JEtchep 110.
    sense-5
    5. Denbora hartan odol sobranioaz hobeki errekeitzen baitira eta hala odola atheratu ondoan zenbait pasaia eraginen diozue [idiari] ungi estalirik errefria ez dadin. Mong 587 (es posible que se trate de errekeitatze-).

    errekaitu

    errekaitu
    << 1 erregu 0 / 0 errendatu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper