OEH - Bilaketa

962 emaitza u bilaketarentzat

Sarrera buruan (15)


Sarrera osoan (494)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
elkor.
etimologikoa
Etim. Puede proceder en parte de *erd(i)-gor 'medio sordo', con disimilación, y acaso también de *eld(u)-gor 'difícil (duro) de madurar'.
sense-1
1. (BN (-kh-) ap. A; O-SPAd 882, SP, H; -kh- SP, Ht VocGr 427, Arch VocGr, VocBN , HeH Voc , Dv (BN), H), helgor (SP), erkor (-kh- Gèze, H).
Sordo (sentidos prop. y fig.). "Sourd" O-SPAd 882. "Dur d'ouïe" SP, que cita a O. v. gor.
Elkoit dakit elkorra, / esker gabe, gotorra, / del'enetzat bait'are / harri bezain gogorra. 'Je sais seulement qu'elle est vis-à-vis de moi sourde'. O Po 28. Elkhorrek intzuten dute, hilak phizten dira. SalabBN Mt 11, 5 (Ip gor, Echn, Samper sor). Itsu bat non etzuen argitzen, elkhor bat non etzuen ernatzen. Hb Egia 53. Haren othoitz guzier elkhorrarena egiten zuten. Laph 119. Gorrek, elkorrek entzuten dute (Lc 7, 22). Lap 212 (V 95; HeH, Leon elk(h)or; Lç, He, TB, Dv gor). Izpirituaren deiik gorener elkor egonez. JE Bur 96s. Beharriak andeatu zeiezte gaixoer, hauien xiloetarik baitariote zorna [...]. Horra nun erdi elkor geldituak diren. JE Med 13. Pekadak bezenbat gorra, elkorra. Barb Sup 137s. Jainkoaren hitzaren entzuteko hain elkor. Leon Imit IV 7, 2 (SP, Ch, Mst, Echve, Ol, Pi gor). Adi elkor, lurreko lizunkeri aientzat, moteldu ditezen (Col 3, 5). Or Aitork 206. Bestela zeru-lurrak elkorrentzat mintzo dira. "Surdis". Ib. 249. Itsu, elkor, zango-makur, erhigabe [...]. Herr 21-6-1962, 1. Nork egiten du [gizona] mutu edo elkor, ikustun edo itsu? Bibl Ex 4, 11 (Urt, Ur, Dv, Ol, Ker gor). Elkor izaitea ere ahal dena baita. Larre ArtzainE 95. En DFrec hay 2 ejs., septentrionales.
sense-2
2. (G-nav ap. Iz Als; O-SPAd 882, Lar, HeH Voc; -kh- Dv (BN), H), erkor (-kh- H (S)), elkar (V-gip ap. Iz ArOñ ) Cf. infra las ref. dialectales de su uso como sust. (Sentidos prop. y fig.). Seco, duro; árido, estéril. "Seco" Lar. "Idorra, gogorra" HeH Voc. "Au fig. infécond" Dv. "Ogi elkhorra, pain séché et dur" H. "Elkar, leku elkárra, paraje seco y estéril, menos malo que malkarra. Selai, soo elkárra, de poca tierra, estéril" Iz ArOñ. "En agricultura, gozorik ez duna; elduko eztana; gogorra, legorra" SMuj. "Toaja au elkorra dago, latz-latza, ta suabizantearekin goxatu bear da" (G-azp). Tr. La única forma atestiguada en los textos es elkor; aparece desde el s. XIX en autores guipuzcoanos, y fuera de éstos en el vizcaíno Kirikiño y en los septentrionales HeH y Mirande; en el s. XX es propio sobre todo de autores de cierto nivel. Los ejs. del s. XIX atestiguan casi siempre el sentido no fig. (lur elkorra, etc.). Sólo en HeH aparece referido a la mano (esku elkorduna ). En Izt C 25 aparece opuesto a ezadetsu .
Euri gozoak gozatzen ez duen lur elkor bat bezala. AA III 492. Bekatuaren oitura zarrean bizi dana geroago eta elkorrago egiten da, ala Jaunaren Itzarekin eta Sakramentuakin nola emengo neke eta gurutzeakin. Ib. 127. Izan arren bere lurra berez gogorra, giro bagakoa eta elkorra. (1864). BBatzarN 203. [Ogi zatia] zakarra da guziz eta ezin geiagoraño elkorra. Arr GB 24. Ire [Gernikako Zugatzaren] adarretan zear ibilli dabillen guna antzua, elkorra da, alperrekoa dogu. A Ezale 1897, 238a. Noiz edo noiz etorri oi zan eskutitz bat edo beste [...] baño beti elkor ta laburra. Ag G 120. Poesi zelaiak zeken eta elkor dakuskigu. Aitzol ( in Laux BBa IV ). Zer dala-ta Zu, Jainko-Gizona, / gure-baita elkorrera? SMitx Aranz 176. Adimen elkor alferraren urguiluak ez baitio hari ber-jaiozko ezagutza lausotu. Mde HaurB 93. Idoi lokaztuetan altzak sortzen dira ta mendi arrizuetan zumar elkorrak. Ibiñ Virgil 84. Nere buru au elkor samar arkitzen diat gai polit bat sortzeko. NEtx LBB 114. Fellinik gizartearen bazter elkorretara eta zoko ilunetara du joera. MEIG I 182. Ternuako lur elkorrak lehenbiziko aldiz ikusi zituzten europarrak. MEIG III 57. Hemingwayren kontatzeko modu soila, elkorra itxuraz. Ib. 113. Logikaria zen eta ez du oraindik, dakidanez, lanbide elkor aski hori utzi. MEIG VII 185. Sintasi kontuan aski elkorra izan da, Europan behintzat, joera hau [estrukturalista] . MEIG VIII 109.
v. tbn. Izt C 172. Lard 10. Mok 22. Eguzk GizAuz 52. Zait Sof 168. Or Poem 541. Munita 20. Etxde JJ 220. Arti MaldanB 216. Gand Elorri 74.
azpiadiera-2.1
Ondartza aren inguru guztijetako lurrak elkor-elkorrak ziran.Kk Ab I 81.
azpiadiera-2.2
Eta erraiten dio esku elkhordunari: [...]. HeH Mc 3, 3 (He elkortu).
azpiadiera-2.3
"(V, Gc), fruto que no madura" A.
azpiadiera-2.4
Escaso, pequeño. Cf. elkortxo.
Esker onaren esku-erakutsi elkor hau. MEIG VII 110.
azpiadiera-2.5
(V-ger-m, G, L), elkar (G; Aq 821, Izt C 234 (sin trad.)) Ref.: A (elkor, elkar); Iz ArOñ (elkárra) .
(Uso sust.). "Tierra estéril y desigual" Aq 821. "Tierra estéril, costanera" A. "La tierra costanera y poco fértil; la parte alta del campo labrado que queda pobre por haber corrido hacia abajo la tierra mejor; la tierra pedregosa que queda sin cultivar al lado de un campo labrado" Iz ArOñ.
Badakusa lurra negu-nagiak ateratzen, elkor itxuragaitzak azalduki. 'En mottes difformes' . Or Mi 109. Beroak ni itotzen; elkorren suak erretzen. 'Le feu des glèbes' . Ib. 148.
sense-3
3. (Gc, ANc, L, BN ap. A; -kh- Dv (BN)).Mezquino, avaro.
Sakela ez ustutzeagatik-edo, or zeudek legortea baiño elkorrago porru-landare bat bera ere beren bizitzan emateke. NEtx LBB 119s. Gure nagusi elkor ori. TxGarm BordaB 10.
sense-4
4. " Elkarra da (G-azp), gizon elkorra (G-goi)" Gte Erd 212 (junto a odol txarreko, egoskor, erre, erretxin, etc. de otras zonas).
sense-5
5. " Elkorra " Izt C 224 (en una lista de instrumentos pastoriles).
elkor
<< elkarte 0 / 0 elokai >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper