1.
(
V, G, AN, L, S; Lar,
Aq 993,
Añ,
Hb;
-rz- VP
)
Ref.:
A; Iz Als , ArOñ; Elexp Berg
.
Arado de cinco dientes.
"Arado de muchos dientes"
Lar,
Añ.
"Terciar en la agricultura, irugarren goldea, aitzurra, bostortza ematea
"
Lar.
"
Bostorza, arado"
VP
8r.
"El apero de cinco dientes tirado con vacas"
Iz
ArOñ
.
"Apero de labranza de cinco púas"
Elexp Berg
.
Cf. LzG: "Bostor. Arado de cinco dientes (Ant. Salvatierra)". Cf. Ensayo 89: "Segado el trigo se labra el terreno con un instrumento de cinco dientes llamabo bostorza o burdinaria, que tirado por bueyes abre la tierra a profundidad de seis u ocho pulgadas". v. Lar Cor 56, donde se describe el instrumento como un arado de 4 dientes muy largos y gruesos, y que "antes era de cinco dientes", y Garm EskL II 126 (con ilustración al final del libro). v. BOST-HORTZEKO, besabe.
Nork sortuak dirade / aitzurra, goldea, / laiak eta bostortza, / eta besabea?
It Fab 101.
Ezpageneuzka arean, bostortzean... egiteko idiak [...].
Arr GB 146.
Nolako lurrak ta ganaduak dituan, ala nekazariak premiazkoak ditu erremientak: laia, atxur, jorrai, arre, igitai, aizkora ta beste asko: golde, bostortz, nabar, etc.
NecCart 6.
Zure bostortzari etzaio juten aspaldi ontan erdoirik / debalde ere ez nuke artuko asko moduzko pioirik.
Auspoa 92, 91.
Bost-ortza, karramarru, / golde eta are.
Zendoia 17.
"
Bostorza, rastro"
VP
12r.
"(c.) arado (azada, rastra) de cinco púas" PMuj. "Bostortza edo sardatxurra. Au baserritarrak aberetegi edo kortako (okulluko) lanetan bear dau. Batzuetan beiai azpiak atarateko, beste batzuetan simaurrez zaranak (saski) betetako" (V-m) Onaind EEs 1930, 199.
"Bost hortzeko sarde edo eskuarea"
ZestErret
.
"Hitzak hala esaten ez badu ere, lau hagin dituen lan-tresna; lurra harrotzeko edo prestatzeko lanabesa"
ZestErret
.