bilkuia.
Tr. Documentado desde principios del s. XVII, es usado por autores septentrionales y por algunos guipuzcoanos como Ubillos, V. Moguel, Aguirre de Asteasu o J. I. Arana; tbn. lo hallamos en algún texto alto-navarro. Es muy escaso a partir de principios del s. XX. Bilk(h)u es la forma más antigua en los textos, si bien ya desde el s. XVIII va haciéndose más frecuente bik(h)uia;
bilkhua aparece en JesBih,
MarIl y Jauretche; bilkui es, desde Ubillos, la forma que emplean los guipuzcoanos. Hay además bilkia en A. Rodriguez,
bilkuida en sermones de un sacerdote navarro del s. XIX, y billkoi en Haraneder.
1.
(
Sb-Urq),
bilkua,
bilku,
bilkia.
Unión, congregación, asociación, grupo organizado de personas.
"Unio, societas"
Sb-Urq.
v. bilkura.
Aphez gobernatzailleen egia duk, bilkhua / Deitzen dugula Eliza batzuetan Saindua.
EZ Man I 31.
Zeruetako titxoso guztien bilkhuak <billhuac>.
EZ Man II 172.
Zuk berriz santifikatu / gaitutzu, Espiritua, / zordun gare laudatzera / zuen bilkhu saindua.
EZ Noel 140 (tbn. en Eliç 356).
Eliza da fedea dutenen bilkuia.
CatLav 54.
(V 35)
Zeruan diren sainduen sozietatea edo bilkuia.
Ib. 94 (V 55).
Konsidera zazu [...] eta bertze hanbat Saindu eta Saiñden eziñ kondatuzko aralde hura. O bilkuiaren edo konpañiaren doatsua!
He Phil 61 (SP 59 konpainiaren dohatsua).
Fededunen batasuna ta bilkuia.
Ub 145.
Nazioneko bilkuiaren dekret ungi-egile eta samurren ezagutzea.
Iraultza 102.
Bi sozietate edo bilkhua.
JesBih 404.
Haurretarik eta langile nekhatzaletarik direnean bilkhuako jendeak.
MarIl 15.
Heiekin egitea batasun eta bilkhua saindu bat.
Ib. 112.
Ezagutzeko sainduen bilkhuia, munduko bilkhuia guzien artean.
Hb Egia 104.
Eta ez dire hala [juduak], bainan satanen bilkhua dire.
Dv Apoc 2, 9 (Lç, He, TB, Echn, Ol, IBk sinagoga, Ip biltzar, Ur (V) batzar).
Maldatu nauzu gaixtaginen bilkhutik, tzarkeria-egileen ostetik.
Dv Ps 63, 3 (Ker alkartzetik, Or baltsatik).
Ahal baduzu eginen duzu [othoitz berezia] elizan, hortakotzat egiten den bilkhuian.
Etcheberry Maiatceco 5.
Fidelen bilkhuian.
Arb Igand 175.
Arthalde bat bezala gizon bilku hura zaint dezakenik eta mana.
JE Bur 202.
Edozoin hirik baluke horrela bilku andana, mota guzietarik, eta bilku bezenbat lagungo.
Ib. 202.
Urrungo bilku horiek baluketelarik bizkitartean hemen, sor-herrian, ahalaz sor-herriaren erdian, bilku nausi bat.
Ib. 213.
(
Ht VocGr, Hb; -kh- Hb),
bilkui (
Mg Nom (G), Añ (G)),
bilku (
H;
-kh- Dv,
H),
bilgui (
Añ (G)),
bilkuida.
Reunión.
"Il faut éviter la mauvaise compagnie, urrundu behar da bilkuia gaiztoetarik
"
Ht VocGr 357.
"Junta. Bilkui zarrena (G), batzaarra (V), junta de ancianos"
Mg Nom 66.
"Junta, congreso de personas, ([...] (G) bilguma, bilguia, bilkuia
"
Añ.
"Assemblée, réunion"
Dv.
Hala nola [...] gure asken bilkhüian, bortüietan, orok botz batez [...] erran ükhen baikünien.
Etchart 5.1r.
Israel guzia bildua zen lekhu hartarat haren erregetzat ezagutzeko. Jeroboam ere ethorria zen bilkhu hartarat Ejipto bere ihes-lekhutik.
Lg I 339.
Etzen gehiago bera gai heltzekotzat elizarat eta giriztinoen bilkhuetarat: bere dizipuluek zarabillaten.
Lg II 96.
Munduko egiteko eta bilkuietarik urrunduak.
Mih 20.
Tridentineko Konzilio, Eliza guziko Apezpikien bilkia hark.
AR 193.
Mundutarren bilkhuetarik ihes eginez.
Brtc 15.
Departimenduko Elektur edo Hautatzailen Bilkhuia.
Revol 125.
Egin zuten bein Erbiak beren artean batzar edo bilkuia.
VMg 30.
Hereje ta fedegabeen bilkui, batzarre edo Elizetan.
AA I 570.
Lagun dongeen bilkui edo batzarreak.
Ib. 454.
Munduko bilkhuia ta dosteta harroetan zabilanak.
Dh 451.
Arrazoin lejitimorik gabe huts egitea bilkhuak.
JesBih 427.
Zerbeit atsegin jastatzen ohi da munduko bilkhuetan.
Jaur 169.
Izpiritu Saindua agertu zen suzko mihien idurian, zeinak pausatu baitziren bilkhua zori onezko hartan aurkhitzen ziren presuna bakhotxaren buruaren gainean.
Ib. 198.
Billkuia guzia zagon harritua, / Eziñ sumatuz asmua.
Gy 156.
Biltzarretan emaztek lanak erakusten; / Urthe guziz hortako bilkhuiak egiten.
Hb Esk 14.
Iduri kasik dela senador bilkhuia [pilota segitzailena]
.
Ib. 216.
Ez nuen uste, izpiritudun bilkhuia batean, bakharra nintzela Yainkoa baithan sinheste gabea.
Ib. 3.
Bilkhuia handi hoik [konzilioak] bildu izan dire, egun gaxtotan, Elizaren etsaien hobeki ukitzeko.
Ib. 115.
Ezen bilkhu nahasia zen, eta gehienek zertaz bilduak ziren etzakiten.
Dv Act 19, 32 (Lç konpainia, He, Ol, Ker batzar, TB bilzarre, IBe biltzar, IBk batzarre).
Arako danza eta bilkuida nasiyen itxia ura.
LesakSerm
251.
Danzak, bilkuida nasiyak eta yosteta gizaseme eta emakumien artekubak.
ZugSerm 294.
Oietako bat litzake Lagundi Erreal orren beraren 1785-garren urteko bilkui edo batueran.
Aran SIgn 209n.
Zaudezte urrun bi sentsutako presunen dantza eta bilkhuia bihotz phozoatzaille hetarik.
Arb Igand 188.
Urepeldar zonbait bilku baten egitera doatzi, oihanen mozteko.
Eskual 14-8-1908 (ap. DRA
).
Sorginek egin bilkuez orhoit naizela.
Ox 30.
Compañía.
Ah! nere oldez duda gabe / Bizia nik neramake / Billkuia hobe batean.
"Compagnie"
.
Gy 280.
Asamblea, etc. (como institución).
Nazioneko bilkuiaren dekret ungigarrien ezagutzea.
"De la Convention nationale"
.
Revol 145.
Bilkui edo batzarre bat Senadua izendatzen zana.
AA II 226.
2.
"
Bilkua, amas"
SP.
bilkoi (Lecl, Dv, H).
Provisión, acopio.
"
Bilkoiegin, s'approvisionner"
Lecl.
"
Bilkoiegin, bilkoiegite, bilkoiegin (Abb), s'approvisionner"
Dv.
Has zaite lau gauzez, arma batzuez bezala, probisione edo billkoi egiten.
He Gudu 38.
"
Bilkui [...], colecta, recolección (Darric)"
DRA
.
3.
bilku
(-kh- A). "(He, L), lugar de reunión" A. v. 1 bilgu.