Harremana

    OEH - Bilaketa

    965 emaitza u bilaketarentzat

    Sarrera buruan (15)


    Sarrera osoan (494)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    2 autu.
    tradizioa
    Tr. Documentado, desde finales del s. XIX, casi exclusivamente en autores vizcaínos (cf. autulari ya en Iztueta). En DFrec hay 10 ejs., 6 de ellos vizcaínos.
    sense-1
    1. (V, G ap. A ).
    Conversación, diálogo. "Conversación" A. v. autueta, solas.
    Mandazaiña, onetariko autua gizonen aotik entzunak asko arritu eban. A BeinB 59. Autuak azatz okerra eroala ikusi ebenean. Ib. 54. Asarrezko autu labur au entzun ebanean. Ib. 88. Ona emen berak entzuniko esataldia edo autua. A BGuzur 119. Lenengo autua, Maisu Juan bizargin-osagille euskaldun lantzaka ta Peru baserritar landuaren artean. "Diálogo primero". A (in Mg PAb (ed. 1899) 15). Gau atako autu ta jardunak [...] Sardinzar da bere lagunen gañean ziran ardantegietan. Ag Kr 20. Entzungor eginda beste gauza batera birau eban autua. Ib. 83. [Artobero] sartu zan autuan. Ib. 192. Arrantzalien estualdia baizen beste auturik etzan ibilli Arranondon. Ib. 17. Abadeak entzun ebazan Masima-ren autu guztiak. Echta Jos 173. Juana Mari egoan gogo-illunaz, guztiz motel, autuen da auzien adi. Ib. 36. Orrelako autuetan joan zitzaizten orduak Jose ta Pilliperi goizalderarte. Ag G 158. Berak galdetu, berak erantzun, ta ezer sakondu gabe, gogora zetortzkion autu guztiak lardaskatuaz, asi zan nere gizona. Ib. 92. Beste autu bat gertatu zan. "Se presentó, ocurriose otra conversación". Ayerb EEs 1914, 161. Apalaurrean Arizpe bereterrak eta aita San Franziskoaren bi semeok autu bat izan genduen. A Ardi 109. Ekin eutson orraitiño autubari. Kk Ab I 37. Egun batzutan, izparringijak esaten ebana irakurritta, elaia egon zan urittar gustijen autubetan. Altuna 18. Beren artean ezertxo ere eztute autuan erabilli ta erabakitzen San Pedroetako pozaldi ta jaietzaz. Eguzk RIEV 1927, 432. Asto-jaubiak eskatzen eutson / Erledunari astua: / Erle-jabiak barriz erliak, / Orra zelako autua! Enb 167. Etorri zan bakalduna, ta Bertoldin-egaz erabillen autuben barri entzunda, ekin eutsan ak be barriari. Otx 170. Untzi-buru gizonen autu, esames ta iritziak iñoiz ez bestean zituan buru ta biotzean. Erkiag Arran 113. Emakumerik bakar bat bere an agiri ez zan arren, itza ta pitza, autua ta barriketea, eztula ta berbaroa ez zan falta. Erkiag BatB 100. Aundia da, domekan, gabeko orduetan, euren etxean iñor erbestekorik egotea, eta autu gogorrez ta erremuskada antzean! Ib. 141. Umeak ez dabe nagusien autuetan zetan sarturik. Ib. 15. Etxian be ez eban beste auturik ataratzen zorioneko sermoilarixori baño. Etxba Ibilt 463. Onek bildurra ausirik, atara zetsan zer ixilleko aututan ziarduan emaztian kontura, eta laga zetsan berari ixilleko kartiori. Ib. 463. Ori berriatuarrak iñundik iñora ez eben ontzat artu nai izan, eta autua ta eztabaidea naikoa izan zan. Etxabu Kontu 221. Ogera orduko batu-batu egiñik daukazu Jainkozko autu gozotan. Onaind STeresa 30. Zein Pernando arraioz dugun autua. MEIG VI 146.
    azpiadiera-1.1
    (Como segundo miembro de comp.).
    Nik eztot iñoiz Josetxogaz euki ezkontza auturik. Echta Jos 288.
    sense-2
    2. (V-gip).
    Cuestión, incidente. "(Con acento prosódico en la segunda u), asunto, suceso, incidente. Autua zan, batak zor zetsala bestiari... El asunto era que el uno debía al otro... [...] Euren artian sortu zan autu bat, burrukarakua. Surgió entre ellos una cuestión violenta" Etxba Eib.
    Puntzio au izan da / osoro luzia, / baña gure autua / dago ikusia, / nola nik irabazi / dizudan auzia. Urruz Zer 107. Beti gara galtzeko gizonok, autu oneitan. Erkiag Arran 100. Edurra eta zozoaren autua txepetxak erabagi. BEnb NereA 112. Poztu zan bere biziko orduen, autu onetan senarrari ziri on bat zartzeko aukeria ikusirik. Etxba Ibilt 457. Eskatu zetsan luzetu zeilla apur bat autu onen gañian, argitturik oso gauzia. Ib. 469.
    sense-3
    3. (V, G, L), auto (V-gip). Ref.: A; A Apend; Iz ArOñ.
     "Fábula" A. "Cuento. Autuetan derautsa, está contando cuentos" A Apend. "Autua: ipuiña. Autuak esaten, los chistes de Fernando. Auto batzuk. Áutuak: ipuiñak. Autu batzuk, áutuak; los cuentos" Iz ArOñ.
    sense-4
    4. (Con verbos como batu, eroan, zabaldu...)Chisme. Cf. autubatzaile.
    Sarri paseatzeko jazten da eta askotan paseatzea atxikiatzat artuaz autua batzeko ta orregaitik, adarjote alde deitzen jako Eibar-en "ibil gonia". SM Zirik 28n. Biamonian, Gautxorixezia an juan zan auzoko andra guztieri autua eruatera. Ib. 27. Egoera a ikusita plaentxiatarren batek laster zabaldu eban autua. Ib. 110.
    azpisarrera-1
    AUTUAN. a) Conversando; discutiendo. v. autuka.
    Bost gizon egozan, alkarregaz autuan, eguzki epela artuaz batera. Ag Kr 93. Nik eztakit noiz artean egongo ziran autuan gure ezagunok, beti lelo bati eragiñaz. Ib. 194. Elizpean Tolosatiko eskolapio bat [...] eta nerau ginan: batean autuan, bestean pelotariak ikusten. A Ardi 140. Alkarri agurrak eta laztanak eginda gero, asi ziran autuan era onetan. Kk Ab I 13. Or ebiltzazan bape ziranok / Autuan beti ezta bai. Enb 152. Baltzez jantziriko andra zaartxu bategaz autuan eta barriketan. Erkiag Arran 97. Etxabelar maisua gertau zan antxe, kalean, norbaitegaz autuan. Erkiag BatB 105. Biaramonean, goizean goizetik joan da "Katu Nabarra" alderantz eta ango otsein ezagunagaz autuan asi. Ib. 187. Lagun ez diran izakera bi / daukaguz emen munduan: / bata da fiña, bestia alperra, / beti alkarraz autuan. BEnb NereA 52. Egaz arrapatzen ebazan aurrez-aurre autuan eukazanen esan naiak. Onaind STeresa 13. (Tras tema nominal nudo). "Hay una frase sencillísima y de uso muy frecuente que traduce fiel y exactamente la frase "estamos hablando acerca del euskera". Es esta: Euskera-autuan gagoz o gabiltz" Akordagoitia EEs 1914, 105.
    b) (Con izan, ibili...). "Gaztia nintzan baña autuan ibilli nintzan, erri guztia zalako parte. Aunque era joven anduve en el asunto, porque todo el pueblo tomaba parte en él". Etxba Eib. "Saulo bat, gero Paulo izenagaz jentill artera Barri-Ona zabaltzeko izentautakua, San Esteban-en arrikako eriotzan, autuan izan zan. Fue parte en el asunto". Ib.
    azpisarrera-2
    AUTUETAN. Conversando.
    Ordubetean egon zirean autuetan, da gero joan zirean Ondartza-ra. Echta Jos 362. Jesarri zirean guztiak eta asi zirean autuetan. Ib. 130s. Arrotzak ez zuan autuetan aritzeko asmorik. Anab Usauri 115. Jauregi onetako artu-emonetan eta ainbat lagun muetaz autubetan jardun biar ixatiaz adimena argittu egin ixango yakolakuan. Otx 179.
    azpisarrera-3
    AUTUETARA EKARRI. Traer a cuento.
    Josetxo joan zan, da a ezta zetan ekarri autuetara. Echta Jos 289.
    azpisarrera-4
    AUTU-MAUTU. Charla, conversación. "Autu-mautuak (V-arr), cuentos y anécdotas" A Morf 595;
    v. tbn. A Apend.
    Barre-algaraka amaitu eben Peruk eta Juanitok illuntze atako autu-mautua. EG 1956 (5-6), 20. Aspaldion ez dot ikusi Txomin Txiki, baña euneko bat emongo neuke beragaz autu-mautu bat egitearren. Bilbao IpuiB 31. Alkarri txikitotxu bat eskeintzen eutsela, amaituten eben beti euren autu-mautu luzea. Ib. 138. Ta autu-mautu orretan zer aitetuko eben ba? Eleiza ta sakristiko alkarren egin-bearrak, jakiña. Ib. 137.
    azpisarrera-5
    AUTURA JOAN. "Autora juan da, zer ete dan ikustera. Ha ido al barullo, a ver lo que pasa" Etxba Eib.

    autu

    autu
    << ausartu 0 / 0 auzki >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper