(V, G, AN, L; SP (h-), Urt Gram 46 (h-), Lar (h-), Añ, Dv, H (+ h-)), umiltarzun (Arch VocGr), humilitasun, omiltasun (V-gip) Ref.: A; Etxba Eib (umilltasuna, omilltasuna); Gte Erd 45 .
Humildad. "Humilité; soumission de caractère" Dv. "1. humilité, vertu chrétienne [...]; 2. humilité, docilité, déférence; [...] Humiltasunekin ethorri zarotan berehala, il vint à moi aussitôt avec docilité" H. " Kristauan apaiñik onena, umiltasuna " Etxba Eib. . " Jaungoikuan aurrian, gizajuen omilltasunak geixago diño aundixen jasotasun guztiak baño " Ib. Tr. Bien documentado tanto al Norte como al Sur desde principios del s. XVII y principios del s. XVIII respectivamente. Salvo errata, hay humilitasun en un ej. de Haraneder (Gudu 138), que por lo demás emplea humiltasun. En DFrec hay 8 ejs. de umiltasun.
Gorputzeko garbitasuna, bihotzeko humiltasuna. Mat 290. Guri bada mintzatzeko behar da humilltasuna, / bai halaber arimetan handi aratztasuna. EZ Man II 6. Humiltasun handi batekin othoitzetan iarri. Ax 459 (V 298). Espirituzko humiltasun batez apaldurik. SP Phil 542. Humiltasun andiarekin eta modestia guziarekin. OA 68. Humiltasun egiazkoan bizi ziren. Ch I 18, 4. Humiltasun eta biguntasunik andijenagaz erregutu. Astar II 85. Ager zaitezte haren aitzinean humiltasun handirekin. EgunO ( in Arb Igand 177 ). Umiltasun andiarekin eskatu bear zaiola. Lard 419. Artu zuen aren biotza umiltasunez irabazteko asmoa. Ib. 44. Urgulua zapatzen du umiltasunak, zikhoiztasuna karitateak. Hb Egia 102. Franziskok egin zuan Klara, bere umiltasunian nai ezpazuan ere, etxe santu artako buru. Bv AsL 97. Mundua andiki zalea da ta birtutearen ta umilltasunaren etsaia. Ag Serm 268. Zure umiltasunak dautzu hori erran-arazten, ezen aphez bat ez da [...] axoinerat heltzen zautzunik. Zerb Ipuinak 661. Arrokeria ugaldu eta / umiltasuna gutxitzen. Uzt Sas 344. Badira galtzen dutenak barneko umiltasuna: urgulua handitzen zaiote. Ardoy SFran 334. Nagusiari gustatu zitzaion beraren umiltasuna. TxGarm BordaB 59. Ez diot hau guztiau norberaren bada-ezpadako humiltasuna ager-nahian. MIH 191.
v. tbn. Monho 106. CrIc 50 (33 h-). Dh 104. AA I 519 (III 524 h-). Añ EL2 15 (EL1 11 y CatAN 59 h-). CatLuz 37. Echag 54. Bil 164. Laph 127. Xe 169. Arr May 118 (GB 97 (h-)). Sor Gabon 64. Zab Gabon 82. AB AmaE 375. Lap 19 (V 11). Itz Azald 67. In Or BM 22. Or Aitork 133. Xa Odol 290. Humiltasun: Harb 155. Hm 205. Arg DevB 204. ES 393. CatLav 170 (V 87). CatBurg 40. He Gudu 41. Cb CatV 57. LE Prog 122. Mb IArg I 270. Mih 41. Lg II 244. Brtc 71. Mg CO 193. Gco I 403. CatLlo 74. MarIl 27. Jaur 112. CatBus 34. Ur MarIl 50. Aran SIgn 33. Legaz 19. CatJauf 115. FLV 1988, 269 (Larrainzar, 1905). Ümiltarzün: Ip Hil 154.