OEH - Bilaketa
450 emaitza itsaso bilaketarentzat
Sarrera buruan (30)
- 1 itsaso
- 2 itsaso
- 3 itsaso
- ARGI-ITSASO (argi)
- HONDAR-ITSASO (1 hondar)
- ITSASO BAKETSU (1 itsaso)
- ITSASO BARE (1 itsaso)
- ITSASO BELTZ (1 itsaso)
- ITSASO BESTE ALDE (1 itsaso)
- ITSASO BETE (1 itsaso)
- ITSASO EDER (1 itsaso)
- ITSASO-ERREKA (1 itsaso)
- ITSASO ETA LEHOR (lehor)
- ITSASO HANDI (1 itsaso)
- ITSASO-HARAINDIRATU (1 itsaso)
- ITSASO HIL (1 itsaso)
- ITSASO-JENDE (1 itsaso)
- ITSASO-KONTU (1 itsaso)
- ITSASO-MUGA (1 itsaso)
- ITSASO OZEANO (1 itsaso)
- ITSASO SAMUR (1 itsaso)
- ITSASO TXIKI (1 itsaso)
- ITSASO-ZALE (1 itsaso)
- ITSASOZ ITSASO (1 itsaso)
- KANTAURI ITSASO (Kantauri)
- KANTAURIKO ITSASO (Kantauri)
- LEHOR-ITSASO (lehor)
- LUR-ITSASO (lur)
- NEGAR-ITSASO (negar)
- ZERU-LUR-ITSASO (zeru)
Sarrera osoan (420)
- aberats
- abia
- adio
- adiskide
- agintatu
- agortu
- 3 aina
- aingura
- 1 aire
- aitzindu
- akalde
- alderatu
- alegia
- ama
- amerikano
- amets
- amilarazi
- anarte
- angletar
- 1 anker
- antz
- apar
- aratz
- 1 are
- arean
- argi
- argiduri
- argitasun
- arin
- aritu
- aroalde
- 1 arrain
- arraio
- 1 arrantza
- arraun
- arraunketa
- arren
- arrimu
- arrisku
- arriskutsu
- 1 arte
- 1 arteka
- asaldatu
- aspaldi
- aspalditto
- 1 astun
- atalai
- atari
- atsegin
- atsekabe
- atzeman
- atzen
- 1 aulki
- aurkez
- aurkeztu
- aurren
- aurrezka
- axolagabe
- azal
- 1 ba-
- badina
- 1 baga
- bai-
- bainatu
- bait-
- bakarti
- balakatu
- balea
- balios
- banaita
- 3 bare
- 1 baretsu
- baretu
- barna
- barne
- 1 barren
- 1 barrena
- batasun
- baxa
- bazter
- baztergabe
- begibitarte
- behe
- behin
- 1 beira
- beiraki
- bekaiztu
- 1 bela
- beldurgarri
- berbera
- berex
- berina
- berun
- beso
- bestalde
- bete
- beti
- betiere
- bezainbat
- bidantza
- 2 bide
- bidenabar
- bidrio
- bigun
- bigunki
- bihotz
- 1 bira
- bits
- bizkar
- 1 borroka
- 1 bortu
- 1 branka
- bulta
- dagonil
- dantza
- deus
- dike
- dizdiz
- dohakabe
- 1 dundu
- dzit
- edonoiz
- egarri
- ehiza
- ekaitz
- ekuratu
- ematu
- emetu
- enbarkatu
- epel
- epopeia
- 1 erasan
- 1 erdi
- erregelatu
- erreten
- eskribari
- estu
- euskal
- ezagukizun
- ezik
- ezope
- 2 ezti
- gabe
- gaitz
- gaiztu
- galanki
- galerna
- galernatsu
- galzori
- 1 ganga
- gargaite
- gero
- gipuzkera
- gloriatu
- gogo
- gogoratu
- goldatu
- 1 golko
- goraintzi
- gorapen
- 1 gori
- gorrail
- goxo
- gozatu
- gudu
- 2 guztiro
- hagitz
- haienganatu
- hainbat
- hainbeste
- haizatu
- haize
- 1 hala
- halaxen
- hamaika
- han
- handi
- hantustegai
- har
- 1 hara
- haraindi
- harako
- harea
- harkaitz
- harkaitzondo
- harmonia
- harri
- 1 hartu
- haserre
- haserrekor
- haserretu
- hasi
- hatsanka
- hautsi
- hegatu
- 1 hego
- hertsi
- 1 hil
- hira
- 1 hobeki
- hobiel
- hodeitzar
- honako
- 1 hondar
- hondarazi
- hondargabe
- hondatu
- hondo
- hondogabe
- 1 hori
- ibili
- ibilki
- ibiltza
- igerika
- ijito
- indar
- ipar
- irensle
- irristakor
- 1 isla
- isola
- 1 istinga
- itsasadar
- itsasalde
- itsasandi
- itsas ataka
- itsasbazter
- itsasbete
- itsasertz
- itsas-estu
- itsasgorapen
- itsas hegi
- itsasur
- itsas zabal
- itsu
- itxaso
- itxeso
- itxoso
- izar
- izgora
- izkoren
- izparren
- 1 jaio
- 1 jakin
- 1 jas
- jaun
- jazar
- jelatu
- jostailu
- kaiola
- kale
- kalma
- Kantauri
- kasketatsu
- kendu
- kexu
- kezkatsu
- kirats
- 1 koka
- kolpe
- 1 kontu
- 1 kosta
- kristal
- lagun
- laino
- laku
- lanjer
- lanjeros
- 1 lats
- latz
- 2 lau
- laztandu
- laztu
- lehengo
- lehenik
- lehor
- 1 lema
- 1 lo
- 1 lotu
- lur
- lurmendu
- 1 magal
- mantso
- 1 manu
- marluzketa
- 1 marraska
- marru
- 2 marruka
- 1 men
- menderakaitz
- menperatu
- mesede
- mingots
- miratu
- muga
- mugagabe
- mugagaitz
- 1 muino
- multzo
- mundu
- 1 murgil
- mutur
- nabigatu
- nahasi
- nahastatu
- nahi izan
- nahikeria
- naiaka
- naretu
- negar
- neke
- neketsu
- neurriez
- neurrigabe
- neurtezgarri
- nondik-nahi
- nor
- obstinazio
- odol
- oguz
- 1 oi
- oihal
- oinaze
- oinez
- 2 ondo
- oraingo
- orduantsu
- osertz
- oskarbi
- ospatuki
- ostargi
- ostratsu
- ozeano
- pasaia
- pasatu
- pesia
- 1 pikor
- pitintxo
- piztia
- plaia
- poliki
- 1 portu
- prekauzio
- 1 pulunpatu
- puntu
- saihets
- sakon
- saldoka
- samur
- seme
- sepultatu
- sineste
- sinple
- soil
- sorgin
- 1 sortu
- sosegatu
- sotil
- 1 su
- talai
- talastatu
- 1 tanta
- tantaka
- taupada
- 1 tinta
- tiraintsu
- tiuta
- tormenta
- tristezia
- 1 ttortta
- txalupa
- txinparta
- 2 txirtxir
- 2 txorabil
- uhaitz
- uhalde
- uher
- uhin
- ur
- uraska
- urdin
- urduri
- urpe
- urpetu
- urregintza
- urruma
- urruti
- urtu
- urubi
- xirripa
- xoragarri
- xortatto
- xukatu
- xurubilkatu
- zabal
- zabaldi
- zabalik
- zakar
- 1 zalantza
- zatiño
- zeinen
- zelai
- zerbait
- 1 zerratu
- zeru
- zikin
- zikinkeria
- ziliporta
- zimendu
- zinkor
- zirimiri
- zital
- zola
- zorabio
- zubitarte
- zuhamu
- zulo
- zunburrun
- zurrunbilo
- ñabar
goiburua
nahikeria.
sense-1
1.
(V-arr-oroz-m-gip, G-to, L, B, BN, S; H, VocB
)
Ref.:
A (naikeri);
Lh;
Iz To 187
.
Deseo (peyor.); capricho, antojo. " Bere nahikeriak egin ditu, il a fait ses moindres caprices" H (s.v. nahikari). " Naikerietan azi (V-m), criar entre melindres" A. " Naikeri bat, un mal deseo (deshonesto)" Iz To. Tr. Documentado al Sur en Mendiburu, Ubillos, Añibarro y en textos alto-navarros y guipuzcoanos principalmente, desde finales del s. XIX. Al Norte se encuentra en Maister, Xarlem, Inchauspe, Diharasarry y en textos modernos. En DFrec hay 2 ejs.
Aragiaren naikeri galgarri makurrak. Mb IArg I 271. Bena aments badizie plazer hanitx eta bere nahikeriak egiten zitizie. Mst III 12, 2 (Ip nahikeriak; Ch nahia). Atsegin zikin desonesten kutizia ta naikeria. Ub 182. Bere naikeri zoroa. Añ EL2 219. Iñun aurkitu al dituen naikeria guztien erdian bizi direanak. Ezale 1899, 10a. Naikeriak edertzen ditu gauza itxusiak. Ag G 125 (cf. nahikari (2)). Jakintza naikerietan, lillura gorenetan jausteko kalte-urbil aundia. "Manías sabias" . Zink Crit 31. Aragiak zirikatzen digu jan-edan naikeriaz eta loikeriaz. Inza Azalp 149. Or beko griñen / naikeri-itsaso zakarra. Jaukol Biozk 27. Ordu artako gogo guztia eta nahi-keri bakarra [...] atheka estu artarik lehen bai lehen ateratzea. FIr 186. Deabrua da zuen aita eta zuen aita orren naikeriak egin nai dituzue. Ir YKBiz 325. Freuden libido, gizaki-griña, eta Adler-en indar nahikeria. Mde Pr 347. Gure naikeri ta griña gaiztoak itxutzen gaitute. Etxde JJ 210. Biotza gorrotozko naikeritan ustelduta. Ib. 182. Euskalerriak beti izan ditu [...] seme txarrak, alegia, beuren naikeriak irixte orde Erria saldu dutenak. Alt LB 105. Gizon guziek bezala, bere baitan bizi zuen jabetzeko nahikeriaren deubrukeria. JEtchep 47s. Diruaren almenak eta kilikiliak gizonagan eratzen dauan naikeria ta arrokeria. Erkiag BatB 138. Naikeri irol eta / ezbear oroz. "Gozo vano" . Gazt MusIx 119.
v. tbn. Leon Io 1, 13. Or Aitork 281. Gand Elorri 159. Zait Plat 35.
Deseo (peyor.); capricho, antojo. " Bere nahikeriak egin ditu, il a fait ses moindres caprices" H (s.v. nahikari). " Naikerietan azi (V-m), criar entre melindres" A. " Naikeri bat, un mal deseo (deshonesto)" Iz To. Tr. Documentado al Sur en Mendiburu, Ubillos, Añibarro y en textos alto-navarros y guipuzcoanos principalmente, desde finales del s. XIX. Al Norte se encuentra en Maister, Xarlem, Inchauspe, Diharasarry y en textos modernos. En DFrec hay 2 ejs.
Aragiaren naikeri galgarri makurrak. Mb IArg I 271. Bena aments badizie plazer hanitx eta bere nahikeriak egiten zitizie. Mst III 12, 2 (Ip nahikeriak; Ch nahia). Atsegin zikin desonesten kutizia ta naikeria. Ub 182. Bere naikeri zoroa. Añ EL2 219. Iñun aurkitu al dituen naikeria guztien erdian bizi direanak. Ezale 1899, 10a. Naikeriak edertzen ditu gauza itxusiak. Ag G 125 (cf. nahikari (2)). Jakintza naikerietan, lillura gorenetan jausteko kalte-urbil aundia. "Manías sabias" . Zink Crit 31. Aragiak zirikatzen digu jan-edan naikeriaz eta loikeriaz. Inza Azalp 149. Or beko griñen / naikeri-itsaso zakarra. Jaukol Biozk 27. Ordu artako gogo guztia eta nahi-keri bakarra [...] atheka estu artarik lehen bai lehen ateratzea. FIr 186. Deabrua da zuen aita eta zuen aita orren naikeriak egin nai dituzue. Ir YKBiz 325. Freuden libido, gizaki-griña, eta Adler-en indar nahikeria. Mde Pr 347. Gure naikeri ta griña gaiztoak itxutzen gaitute. Etxde JJ 210. Biotza gorrotozko naikeritan ustelduta. Ib. 182. Euskalerriak beti izan ditu [...] seme txarrak, alegia, beuren naikeriak irixte orde Erria saldu dutenak. Alt LB 105. Gizon guziek bezala, bere baitan bizi zuen jabetzeko nahikeriaren deubrukeria. JEtchep 47s. Diruaren almenak eta kilikiliak gizonagan eratzen dauan naikeria ta arrokeria. Erkiag BatB 138. Naikeri irol eta / ezbear oroz. "Gozo vano" . Gazt MusIx 119.
v. tbn. Leon Io 1, 13. Or Aitork 281. Gand Elorri 159. Zait Plat 35.
azpiadiera-1.1
(En sdo. no peyor.).Pretensión, propósito.
Halako giristinoek nahikeria dute xoilki bekhatuaren ez egiteko. Dih GirLeg (ed. 1897) 70. Lustodinek ez zuen holakorik jasaiten ahal, eta entseatu da bere kontrakoen berdintzerat: nahikeria ez aski! Herr 16-7-1959, 3. Ez dut sinesten oraino ere / galdua dela arraza, / segurago da gazten aldeko / nahikeria eskasa. Xa EzinB 56. Tokian bizitzeko nahikeria haundi hori. Larre ArtzainE 41.
Halako giristinoek nahikeria dute xoilki bekhatuaren ez egiteko. Dih GirLeg (ed. 1897) 70. Lustodinek ez zuen holakorik jasaiten ahal, eta entseatu da bere kontrakoen berdintzerat: nahikeria ez aski! Herr 16-7-1959, 3. Ez dut sinesten oraino ere / galdua dela arraza, / segurago da gazten aldeko / nahikeria eskasa. Xa EzinB 56. Tokian bizitzeko nahikeria haundi hori. Larre ArtzainE 41.
azpiadiera-1.2
(Tras part.).
O neskatilen anbizionia, / eskuntü nahikeria. Xarlem 125.
O neskatilen anbizionia, / eskuntü nahikeria. Xarlem 125.
sense-2
2.
"
Naikeri (V-oroz-m), competencia"
A.
nahikeria
-
nahikeria....
-
1. (V-arr-oroz-m-gip, G-to, L, B, BN, S;...
-
(En sdo. no peyor.).Pretensión, propós...
-
(Tras part.). O neskatilen anbizionia, /...
-
2. " Naikeri (V-oroz-m), competencia" A....
<< nahi izan 0 / 0 naiaka >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
