Harremana

    OEH - Bilaketa

    176 emaitza inola bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 manera.
    tradizioa
    Tr. Propio de la tradición septentrional desde Leiçarraga. Al Sur se encuentra en Lazarraga, Cardaberaz (EBO 61), DurPl (83), Iturriaga (Fab 74), Iztueta, Pello Errota, JanEd y Olea, en los alto-navarros Beriayn y Lizarraga de Elcano, y en Zoilo Moso (84). La única forma documentada es manera. En DFrec hay 18 ejs. de manera, 9 de ellos septentrionales.
    sense-1
    1. (B ap. A ; Lcc, SP, Lar, Añ, Arch VocGr , VocBN , Dv, Gèze, H, VocB ); manea (S ap. Lrq ); banera (V-al ap. A ).
    Manera, modo, forma; método; modo de vida, comportamiento. "En otra manera, manera bestean" Lcc. v. maneria.
    Eliza primitibako manerá eta kostumá utzirik. Lç Ins F, 7v (v. tbn. ABC B 6r). Iaun bakezkoak bethiere dizuela bakea manera guzian. "En toute manière". Lç 2 Thess 3, 16 (TB gisa guziez, BiblE era guztietan). Asi zan manera onetan kantaetan. Lazarraga 1140v. Zegaiti utra manera andian dazauen guztiok alabadu deuskue. Ib. 1147v. Manera onetan burla egiten zutela. Ber Trat 10v. Irur maneratan. Ber Doc 167v. Arrosarioaren dibisionea errateko maneraren <maneoa-> ereduz. EZ Man II 163 (v. tbn. I 90). Bellako oker onek engaña dezala erriau ni eta guztiok manera ontan. AltsAuz 318. Guziek ezagutzen eztuten sentimendu eta manera batez. SP Imit III 21, 3 (Ch manera; Mst, Ip gisa, Pi era, Leon molde). Xirloetarik hasten direnen antzea eta manera. SP Phil 315 (He 316 methoda). Nahi dianak onsa ikasi manera eta methoda. Tt Arima 2. Haize emaiteko manera diferentaz, soinu eta mudantza diferentak eragiten zaizko [xirolari] . ES 385 (v. tbn. 94). Noiz gorputzeko eta spiritiuko traba guzietarik ilkhirik manera guziez libro izanen naiz. Ch III 48, 3. Katixima hau [...] segi dezaten gauza guzietan, hala hitzkunzan, nola maneran. CatLav A, 4v (V 5). Mudantza batere ezin sofrituzko manera batean. He Gudu 130. Manera hortan etsai gaixtua osoki sartzen da. Mst I 13, 5 (SP hala, Ip holaxe, Ol aunela, Leon hola). Minki errenkuratu zitzaien isrraeldarrei haren alderat erabilli zituzten manera txarrez. Lg I 219s. Ohoratua da hiri hartan manera guzizko batean. Lg II 88. Ordena horren exekutatzean, aintzinean eta ondoan erabili diren manerez. Iraultza 102. Ez nuéla beár ofendítu niolateko manéran. LE Ong 135v. Manera berezi batez ohoratua izan. MarIl 6. Haren manera? / Zokoz-zoko batetik eta bertzera, / sar eta atera: / sabeletik ez hotza, doha etxera. LElsb (in Elzb Po 217). Ederki mintzatzeko zituzten lenguaia eta manera miretsgarriez. Elsb Fram 58. Zentzu aski duenak / dezake konpreni / erran dugun manera / ez dela komeni. Etcham 180. Frantsesak ere bertze manerarik hartu behar zuten beraz. Zerb Gerlan 58. Ez baitzuen nehor asetzen ez akitzen haren erakusteko manera erne goxoak. "Manière". Ardoy SFran 160. Laborantzatik bizi behar zuenarentzat, manera txarrak ziren heiek. Badute gure etxean zerbait iretsirik, nik pertsularigoan irauteagatik. Xa Odol 47. Jan-edanentzat Uztaritzeko manera hartarik zerbait bazuen Etcheto ekonomak. Larre ArtzainE 144.
    v. tbn. Harb 61. Arg DevB 151. Gç 67. Mih 88. CatLan 113. AR 87. Brtc 206. Revol 93. Dh 116. JesBih 474. Jaur 142. Gy 287. ECocin 30. CatS 128. ChantP 236. Ip Hil 223. EgunO in Arb Igand 174. Arb Igand 169. Mattin 143.
    azpiadiera-1.1
    (Como segundo miembro de comp.). Clase de, tipo de.
    Bere bizitze maneraren konforme kunplitzeko. Ber Trat 56r (v. tbn. bizitze manera en SP Phil 457). Holako gerla manera / ez ikusirik obe da, / tronperia du sobera. Bordel 60. Haren mintza eta kurri-manerak bitziak ziren. Zerb Azk 94. Jastatu dituela bederen bekaturat gaztea ereman dezaketen bizi manerak. "Genres de vie". Ardoy SFran 92.
    azpiadiera-1.1.1
    (Precedido de gen. o sintagma vb. con suf. -t(z)eko). Modo (de), especie (de).
    Beti baduzu hor norbaitekin bi solas eta zenbait ele laxoren manera. Larre ArtzainE 315. Hor baziren elgarretaratzeko salak eta bameak, kozinak eta sukaldeak jateko manerarentzat. Ib. 256.
    azpiadiera-1.2
    (H).
    (Pl.). Modales, maneras. "Manera tzarrak, ederrak, manières mauvaises, belles de faire, de se conduire" H.
    Haurtasuneko manerák. Lç 1 Cor 13, 11 (He maiñak, Dv lanak, Ol, Ker umekeriak, BiblE haur-gauzak). Gezurrezko adiskide baten exenpluak, solasek, manerek, lausenguek. Dh 230. Gizonak, andre moten / manerak arturik, / ikusten dirade maiz / tximu biurturik. It Fab 74. Hantxe nindagon / ate ondoan jarria, / haren manerak ikusi eta / ezin idukiz irria. JanEd II 65. Neska tzar bat han zabilan musikarien ondotik, puttinka. Amak ikusten du. --Erran, no, horiek ditun manerak? Zerb Artho 673. Emeki, bada! Emeki, othoi! Zer dira manera hok! JE Ber 101. Ene semetarik batek hartzen balitu aitzinean dugun pikabuztan horren manerak. Ib. 72. Oraiko gazteen manera trixtez. Lf Murtuts 52. Adeitsu zen bere maneretan. Mde Pr 87 (v. tbn. HaurB 39 manera horiek). Errazu, bainan zer tuzu manera horiek? Etchebarne 109.
    azpiadiera-1.3
    Gesto afectado (?).
    Aitzaki eta manera, / azkar etxetik atera, / lanari alde batera. Olea 269.
    sense-2
    2. Estado, situación.
    Jauna, urrikal zite / gure manerari, / biziaz nahi dugu / berme jarri / deus gerta balakio / zure armadari. Bordel 43. Segeretuan nahi daizut / Kondatu neure manera. LuzKant 36. Orok entzun dezaten / Bankako manera. (1915). Ib. 58. Egun batean gelditu nintzan / ate-xokoan gordia / ango manera ederra ikusita / ezin idukiz irria. JanEd II 63. Heien harritzea ikusiz eliza zonbaiten manera, aldareak deseginak, sainduen itxurak gain-azpiz uzkaliak. "L'état". Ardoy SFran 126. Zorionez izan dira, / ikusiz ene manera, / bihotz oneko jendeak / jinak ene altxatzera. Xa EzinB 28.
    azpiadiera-2.1
    (Pl.).
    Gobernadoriaren / gana arribatu, / gure manerak oro / hari deklaratu, / [...] bai eta kordetarik / guziak libratu. Bordel 49. Nolazpeit jeneralari gure manerak jakinarazirik, manua igorri zaukun alemanetarik lehenbailehen urruntzeko. Zerb Gerlan 99. Ez, ez da gehiago ikusiko, manerak aldatzen ez badira, herri bakotxean erretorik. Larre ArtzainE 289.
    azpisarrera-1
    HAIN MANERAZ. De tal manera (que).
    Artu eben ain maneraz [...] <...>di batean iratzarri ez zan. Lazarraga 1139r.
    azpisarrera-2
    HALAKO MANERAN (Lar, H). "(De tal) manera que, alako maneran [...] non" Lar.
    azpisarrera-3
    HALAKO MANERAZ (SP (s.v. manera), Urt, Lar, H (s.v. manera)). (Con oraciones consecutivas). De tal manera que. "Halako maneraz aborritzen dut non hura ikhusteaz beraz lazten [...] banaiz" Urt I 22. "(De tal) manera que, alako maneran, maneraz [...] non" Lar.
    Guk dugu sinhesten ezen fedean Spiritu sainduaren grazia sekretuz iluminatzen garela, halako maneraz non hura baita iainkoak plazer duenei emaiten drauen dohain graziazko bat. Lç Ins G, 4v. Grazia egiguk, non eztezagun deus pensa, ez erran, ez egin [...] hire borondate sainduaren konplimendutako gauzarik baizen, halako maneraz non, gure obra guziak baitirate hire izen sainduaren gloriatan. Lç ABC A, 8r. Itzultzen du ogia Iesu Kristoren gorputzean, eta ardoa aren odolean, alako maneras eze itzak konsagraziokoak erranes gero ezpaita an ogirik. Ber Trat 7v. Halako maneraz iarri zen aumoin edo limosna egiten, non hargatik leku guzietan hari baitzaritza San Iuan aumoinera. SP Phil 177. Halako maneraz bai, non onei eta gaitzei igoalki begiratu behar baitiozute. Arbill III 25, 3. Eta eman kolpu bat [...], halako maneraz, non [...] hil izan baitzen. Tt Arima 123. Zure eskua pisatu izan da gau eta egun ene gaiñean, halako maneraz non [...] itzuli bainaiz zuregana. Gç 43. Halako maneraz non baitirudi Abraham Patriarka handi haren presunan gure Jainkoak promes eman zioela Ignazio bertze Patriarka huni. ES 125. Bizi zaite halako maneraz non herioak ez baitzaitu sekulan ustegaberik atzemanen. Ch I 23, 3. Halako-maneraz-bai, non ikusi behar-baitugu zer egiñ behar den, gure arima bere pasione deserregelatuetarik garbitzekotzat. He Gudu 57. Itsutzen eta sorhaiotzen du gizona, halako maneraz non ez bai du sentitzen ere bere hobenaren izigarritasuna. Brtc 221.
    azpisarrera-4
    DE MANERA. v. demanera.
    azpisarrera-5
    FUNTSEAN DELA MANERA. "Funtsean dela manera, bref, tout compte fait..." Lh.
    Funtsean dela manera, ikusi dugu egungo yuduen eta framazonen debru errepublika hunek iduri duela baratzeko xenila batzu. Elsb Fram 148s.
    azpisarrera-6
    JENDE-MANERA (Pl.). Modales, maneras.
    Hain zituen jitez "jende manera" pollitak, nun Japonia bezalako herrialde batetarat joaiteko, lagun hoberik eta baliosagorik ez baitzetzaken hauta. "Des manières si polies". Ardoy SFran 207.
    azpisarrera-7
    MANERA BATEZ (Lar). De algún modo. "(De alguna) manera, manera batez" Lar.
    Uste zuen katolikoak ere manera batez kristau direla. Mde Pr 75.
    azpisarrera-8
    MANERA BEREAN. De la misma manera, del mismo modo; asimismo. v. ERA BEREAN.
    Hi eure Aingeru zelestialek hire manamenduak egiazki konplituz obeditzen auten bezala eta manera berean othoi hire borondatea [...] konpli bedi. Lç Ins A, 3v. Lurrak zure dire eta airea / nola manera berean lur bihotzeko mea. EZ Man II 130. Ezen nola gezurraren kontrako erremedio beregainekoa baita [...]; manera berean koleraren kontrako erremedio ona da. SP Phil 235 (He 237 orobat). Egunaz bai, gauaz manera berian. Tt Onsa 102. Zuk ere manera berean sarthu behar duzu zure bihotzeko tabernaklean. Ch III 38, 2 (SP hala, Mst orobat, Ip halahala, Ol orrela, Pi onelan, Leon hola). Suaren bazka baita olioa, manera berean alferkeriarena da gaztetasuna. ES 186. Indio tartean / edo naiz kortean, / manera berean / beti pelean. It Fab 202.
    v. tbn. Mih 124. He Phil 104.
    azpisarrerakoSense-8.1
    Ber forman eta maneran, gizonak bere buria ikusten dianian danjer espiritual haietan, [.... ] peril handi batetan ezarten du bere arima. Tt Arima 9.
    azpisarrera-9
    MANERA GUZIEN ARABERA. De todas formas.
    Etzitaken ixtorio txarra, manera guzien arabera. JEtchep 103.
    azpisarrera-10
    MANERA GUZIEZ. En cualquier caso, de todas maneras.
    Zer da zirkonzisionearen probetxua? Hainitz, manera guziez. He Rom 3, 2 (Lç manera orotara; TB gisa guziez, Dv, Ol alde orotara, Ker edozelan be, BiblE alde guztietatik).
    azpisarrera-11
    MANERAK EGIN. Guardar las formas, guardar las apariencias.
    Zergatik manerarik egin eme horren aurrean bere neskamearen aurrean egiten ez bazuen? Mde HaurB 36.
    azpisarrera-12
    MANERAKO (Adnom).
    Hainitz manerako obren eredura. SP Phil 465 (He 471 efetuen).
    azpisarrera-13
    MANERAN.
    azpisarrerakoSense-13.1
    a) (Precedido de frase relativa). Como, tal como, de forma que.
    Ebanjelistek eskiribatzen duten maneran. SP Phil 102 (He 104 manera berean). Brebiarotxo hau zuei heldu zaitzue, debotak zareten maneran deboten izenarekin. Arg DevB III. Ttipitodanik hazten balituzte behar den maneran. ES 181. Hark ordenatu duen denboran eta maneran. CatLan 300 (V 149). Hark berak nahi duen maneran. Mih 111. Eginez fedezko [...] edo bertze halako zenbait akta, nihor ohart ez diteken maneran. Brtc 11s. Urrikalgarria naiz / nabilan maneran, / malurosagorik baden / ez ditaike erran. Xa EzinB 103.
    v. tbn. Gç 55. Ch III 15, 2. He Gudu 86. CatLan 108. CatS 128.
    azpiadiera-1.1
    Lan hau dakhusazun bezalako maneran jendarteratzeagatik. Harb ã 7r.
    azpiadiera-1.2
    (Precedido de part. + -zko). Como para.
    Athera nazazu basatik han sarthua ez nagoen, eziñ nihoiz ilkhizko maneran. Ch III 20, 2.
    azpiadiera-1.3
    (Precedido de sust. con el suf. -zko). Como, a la manera de.
    Imolatzen edo hiltzen da sakramentüzko maneran. CatS 75.
    azpiadiera-1.4
    (Precedido de sintagma vbal. con el suf. -tzeko).
    Publiko da Baigorrin / neskatuen solasa, / oraino aintzinago / ez baladi pasa; / sinesteko maneran / izan dut abisa / joka aizan direla / adiskide gisa. Bordel 169. Eta geroztik hemen naiz, erraiteko maneran, eskualdun bakarra. (In Xa Odol 292). Senpertarra; erraiteko maneran hauzokoa eta gaztean ongi ezagutzen nuena. Ib. 292. Aspaldi du ez dugula [...] euskaraz baizik hitzegiten, erraiteko maneran. Larre ArtzainE 190.
    azpisarrerakoSense-13.2
    b) (Precedido de posesivo). A mi (su...) manera.
    Nahi nikezi mintzatu, / pertsularien egun ederra / neure maneran aipatu. Etcham 239. Apez ona segurki bere maneran: othoitz egilea, predikari biphila, beharduneri emailea. Lf Murtuts 3.
    v. tbn. Mde Pr 58.
    azpiadiera-2.1
    Bere gisan eta maneran egiten du bere iokoa. Tt Onsa 63.
    azpisarrera-14
    MANERA OROTARA; MANERA OROZ. En cualquier caso, de todas formas.
    Zerik da zirkonzisionearen probetxua? Handia manera orotara. Lç Rom 3, 2 (He manera guziez). Manera oroz, gauza berria izanen da: Santa Grazin Santagraztarrek berek beren xokoko euskaraz Santa Grazi goretsiko dute. Lf (in Casve SGrazi 17).
    azpisarrera-15
    MANERARA (Lar) (Precedido de frase relativa o gen.). Como, tal como. "(A) manera de, zerbaiten [...] manerara" Lar.
    Orena ezta skripturán orain usatzen dugun manerara hartzen. Lç Decl ã 4v. [Martirak] izatu dire bestia errabiatuen manerat utziak. Mih 100.
    azpisarrera-16
    MANERARIK EZ IZAN. "Ez du manerarik horrek, cela ne tient pas debout" Lh.
    azpisarrerakoSense-16.1
    (Precedido de gen. -(r)en o -ko). No haber (tener) modo de (hacer) algo.
    Herrestan egon nintzen, lotura bat nahi nuelakotz, garbiki egina. Eguna iragan zen hala hala. Huts arau zokoak betetzen. Beti oihu bera: "Oinez abia!" Etzen alabainan deusen manerarik han berean. StPierre 18. Hamar eskualdunek zer egin bi pinta arnoren aintzinean, museko manerarik ez badute? Kantuz hasi ginen eman-ahala. Zerb Gerlan 57.
    azpisarrera-17
    MANERARIK GABEKO. Sin fundamento, sin razón. v. maneragabeko.
    Ainbeste s manerarik bagekoak nola oker esan ta jakinezak. Izt Carta a JJMg 35.
    azpisarrera-18
    MANERAZ.
    azpisarrerakoSense-18.1
    a) (Lar, H). (Con predeterminantes: beste maneraz, etc.). "(De otra) manera, beste maneraz" Lar. "¿(De cuántas) maneras?, zenbat maneraz?" Ib. "¿(De qué) manera?, zer maneraz, nolako maneraz?" Ib. "Bertze maneraz, d'autre manière. Niholazko maneraz, d'aucune manière. Nolazpaiko maneraz, de quelque manière" H.
    Bekhatu egin diagu bada, Iauna, eta anhitz maneraz ofensatu ukhan augu. Lç Ins A, 5v (v. tbn. ABC I 4r). Zer bada? Exzelentago gara? Ezeinere maneraz. Lç Rom 3, 9 (TB neholaere, Ol iñola ere ez). Eia zerbait maneraz hel ahal naitenez hilen resurrekzionera. Lç Phil 3, 11 (Dv nolazbait). Inolako maneraz defendidu al bagagizu. Lazarraga 1145v. Bertze maneras nik sekulako ogiak janeraziko nitionan. (Esteríbar, 1605). ReinEusk 153. Zer maneraz eta nola aditzen diren. Mat 52. Apez edo bikario, edo yolako maneras arimes kargu dutenek. Ber Trat 56r. Zeren hau yolako maneras ezin egin diteke. Ib. 19r. Fiñean zuek gaitzesten zaituztet handi herraz / nork ukitu bainauzue zer nahi den maneraz. EZ Man I 101. Ene hautatuak bisitatzen ohi tut bi maneraz, tentazioneaz eta konsolazioneaz. SP Imit III 3, 4. Bizi garen mende guzian ez ginatezke hargatik niholatako maneraz Iainkoaren gogarako. SP Phil 150. Hanitz gisaz eta maneraz orok ofensatzen dugu. Tt Onsa 107s. Bertze maneraz ezin jakin baitezakegu bertzeren gogoko berririk. ES 382. Niholerateko maneraz ezta bilhatu behar gauza gehienik usaian dabilana. "Nullatenus". Ib. 102. Zer maneraz behar ditugun ohoratu sainduak. Ch III 58, tí. Eztaitezke komeka iolatreko maneras añaditu gabe sakrilegioa. SermAN 7. Gaxtotasuna hainitz maneraz deskobri daiteke. He Gudu 153. Bi maneraz, bihotzez eta ahoz. CatLan 67. Ones eta gaitzes ta ásko manéras. LE Ong 36r. Zer bekhatu mortalezko itsasotan ezta pulunpatzen eta gogoetaz eta gutiziaz eta bertze asko maneraz? Dh 145. Beste zunbait maneraz erakusten ahal düzia [...] gure Errelijione Saintia egiazko dela? CatS 30.
    v. tbn. Ber Doc 104r. Harb 141 bis. Arg DevB 152. Gç 178. CatLav 127 (V 68). Monho 60. UskLiB 43. Bordel 64.
    azpisarrerakoSense-18.2
    b) (Precedido de frase relativa). Como, tal como, de forma que.
    Hala non, paillardizari dagokan maneraz gutan deus makulaturik eztén. Lç Ins D, 7r. Hau begiratzen baitugu arrazoin den maneraz. EZ Man II 8.
    v. tbn. SP Imit IV 10, 6.
    azpisarrera-19
    MANERAZKO (SP, sin trad.) (Adnom.).
    Neure hainitz manerazko izterbegien aztaparretarik Iainko pietatez bethe hunek [...] athera nau. Harb 271. Eritasun luzeak, munduko egitekoek, hainitz manerazkorik izanez, maiz urruntzen dituztela senharrak bere emaztetarik. SP Phil 256 (He 258 suertetako;
    v. tbn. SP Imit III 21, 3).

    manera

    manera
    << lortu 0 / 0 1 marka >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper