Harremana

    OEH - Bilaketa

    176 emaitza inola bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    entenditu.
    sense-1
    1. (V-ger-gip, G-azp, AN-gip), entendatu (AN-mer), entenitu, enteintu (AN-larr). Ref.: Bon-Ond 158; Iz ArOñ (akordau), UrrAnz ; Holmer ApuntV ; Gte Erd 293.
    Entender, comprender. "Ardo onak apar gutxi eta entenditzen eztuanak itz-gutxi (G-azp)" AEF 1921, 56. "Alkar ez entenditzea izan da (AN-gip), ez diote elkarri entenditu (G-azp)" Gte Erd 293. v. 1 aditu (2), ulertu. Tr. Documentado en autores meridionales desde mediados del s. XVII, se encuentra sobre todo en catecismos, bersolaris y textos de carácter popular. La forma entenditu es la más extendida; entendatu aparece en textos alto-navarros meridionales y de los dialectos pirenaicos (cf. entendimentu ); entenitu sólo lo encontramos en el s. XX. En DFrec hay 6 ejs. de entenditu.
    Nork, onki entendaturik gauza oro, zure parezera kondemnaturen baitute. MRos 14.1r. Bear dozu orain ulertu eta entendidu. Cap 154 (ed. 1893). Entenda zazien ongi. SermAN 5r. Ongi entendaturik paternosterra. El 26. Obeto entendidu daizun. Urqz 7. Norzuk entendietan dozuz besterik gurasotzat? Oe 105. Zer entendietan dozu Zeruak, lurra, eta beste gauza guztiak gaiti? Ib. 50. Ezdezakéna niórk enténda dén diña. LE Ong 33v. Zer entenditzen duzu Infernuaz. CatB 30. Yakinik eta entendidurik Aita guria. CatLlo 14. Zuk zer entendatzen duzu Kristoren gizonas? CatOrb2 951 (CatOrb1 937 entendatzen, CatLiz 937 entendi-). Nor bertzeik entendatzen da aitetamen izenas? CatAe 44. Zer entendatzen xu Kristoren gizonaz? CatR 13. Duenak bearri entendatzeko, entendazala. Samper Mt 13, 43 (Lç enzun, Ur aditu, Or entzun). Itzik ere entenditzen / ez diot nik beintzat. Xe 226. Erriko jente langille ta nekazariak ezin entenditu dituen dotrinak. Ag Serm 199. Edozein aldetako euskaran ere erraz entenditu liteke. Goñi 20. Eztezu ulertzen edo entenditzen, Uxabi? Urruz Zer 100. Zer entenidu Jose Manuri / aiek ei jotsean emon. EusJok II 108. Entenditu detela. Tx B I 263. Au ezin entenditu / dizut nik iñola. (In Alkain 100). Eztu entenditzen jan ditekeenik janari hain gozo bat. Arti Ipuin 26. Mandatua eman nuen telefonoz, baina eznaute entenitu. Ib. 80. Arek amerikano zaarra entenditu [= 'entendió que se refería a'] . And AUzta 51. Guri berriz ezere entenditzen ez. Anab Aprika 33. Entenituko al du / amak esatian? Mattin 146. Besteak ere entenditu zezaten, erderaz egin nituan itz batzuk. BAyerbe 155.
    v. tbn. Ud 150. Noe 47. CatUlz 19. EusJok II 109. Yanzi 192. Salav 69. Azurm HitzB 33. Gerrika 209. Entendatu: LarraSerm 59. Entenitu: Uzt Auspoa 67, 112. Alkain 110.
    azpiadiera-1.1
    "Enteniten zu? ¿Lo comprendes? Lo tienen como muletilla" (V-ger). Ort Voc.
    azpiadiera-1.2
    (Con ines.). Entender de, saber de.
    Bertsotan batere entenditzen zutenak. Insausti 19.
    azpiadiera-1.3
    (Con aux. intrans. bipersonal).
    Ez zait ortan ezertxo entenditzen. Anab Usauri (ed. 1986) 53 (ed. 1931, 65 ez dut ezer ere ulertu).
    azpiadiera-1.4
    (Intrans.). Entenderse.
    Zuekaz eziñ leiteke iñor entendidu . Ag Kr 187 (en boca de un personaje que habla un vascuence muy castellanizado). Uste dut ederki entenituko garela. Arti Tobera 274. Urrengoa, Juanito. Onekin izan da entenditzen zaillena. Gaiztoena dalako? Ez. JAzpiroz 216.
    azpiadiera-1.5
    entenda. (Radical verbal).
    Entiéndase.
    Kristoréki báteo nágo gurútzean josirík, enténda, biótza konpasionéz. LE Ong 50r.
    sense-2
    2. "Gauza baten jakintsun dela edo artarik deusik ez dakiela adiarazteko diote: Ortan entenditzen zaiona edo guri ezpaizauku konprenitzen" FIr 158. v. 1 aditu (6).
    sense-3
    3. (Part. en función de adj.).Entendido, conocedor. v. 2 aditu.
    Patroi entenditua. Arrantz 15. Gizon entenditua / dago nerekiko; / sagarduaren sisa / ill digu betiko. JanEd I 16. Ametza omen dago / gizon arrittue / itxuraren kontrako / entendittue. (In Muj PAm 55).
    azpisarrera-1
    ENTENDITU ERAGIN. Hacer entender.
    Orduan, izan ere, zazpi urtekoak, bederatzi eta amabi zeuzkatenak ere gela batean ikasten genduan, eta danai parean pareko erakusketak egiten etzan giro. Entenditu eragiten ere naiko lan. Insausti 73.
    azpisarrera-2
    ENTENDITZEN EMAN.
    Dar a entender.
    --Zetako esaten dozu dagoala jarririk? --Guri entendietan emoteko bere glorian daukan atsegina ta deskansua. Oe 65.

    entenditu

    entenditu
    << elkar 0 / 0 1 eraman >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper