1.
(V-gip)
Ref.:
EtxbaEib;
ElexpBerg;
GteErd 9. Hacia atrás, retrocediendo. "Retrocediendo" Etxba Eib. "Aspaldi atzeraka goiaz munduan" Ib. "Aurreraka joan biarrian atzeraka goiaz" Elexp Berg. "Atzeraka [jausi] (V-gip)" Gte Erd 9. Zergatik, bada, gaurtik biarrera, ta galtzeko, atzeraka ibilli gabe, orañ [bide] ori artzen ez dezu?CbEg II 111 (Dv LEd 200 gibelaka, ixtika ibili-gabe).
Zauriz, eratziz eta ebagiz odolduak, / Aur ta atzeraka, beso luzaka, ezpatadaka. ABAmaE 452.
Idizko edo biantxa gazte izutiak, atzeraka ta alboraka zalaparta gogorrean, enparantzaruntz iñola ere joan nai ezik. AgG 83.
Beti arontza ta onontza, ta beti atzeraka Santa Cruz. OrSCruz 116.
Igeregiteak ez du ezkuturik aientzat; naiz urpean arnas-eutsiak, naiz atzeraka, naiz besorik erabilli gabe. TAgUzt 38.
Nazka-lotsak eraginda, atzeraka asi naiz urrats txikiz. TxillLet 88.
Ez omen da gizon "azkarraren" bertutea beti atzeraka ta damutan ibiltzea. Ib. 40.
Eliza protestantia nonbait eta an eliztarrek kanpora atera bear dutenean atzeraka ibiltzeko oitura izaki, ateari bizkarra emanez. AnabPoli 60.
Aurrerapenak baditu bere goraberak: orain atzeraka, gero aurreraka. VillJaink 182.
Bizirik gertu ziran gure kontrarioak orduan abiatu ziran atzeraka. Salav 96.
Atzeraka erortzen da lurrera. NEtxLBB 105.
Alabearrak nunbait, txarrera eta atzeraka daramazki gauzak oro!IbiñVirgil 73.
Gaztiak aurrera ta / atzeraka zarrak. UztNoiz 88.
Atzeraka asten ziran aiek, kale-zuloan berak ibiltzen zirala aurreraka.Alkain 135.
Alemanak atzeraka asiak dituk.AtañoTxanKan 255.
Goldea atzeraka ibillita.TxGarmBordaB 165.
Aingerea gaiztoa da. Eskuetan ere ez da edukitzen. Estutzen badezu atzeraka ateratzen da.JAzpiroz 151.
Ortik aurrera, bat dala edo bestea, atzeraka asten bazera, botatako dirua galtzen da. Albeniz 52.
Taller ori atzeraka joan zan eta bereala itxi zan. Ib. 223.
Zenbat ere ausarkiago aurreratzen garen, hainbat gogorragoa izango da hurrengoen oldarra atzeraka. MIH 63.
Atzeraka dabil, nora jorik ez duen errekaren gisa. Ib. 132.
azpiadiera-1.1.1
"Astua atzeraka baiño terkuaua izan, oso tematia izan"ElexpBerg.
azpiadiera-1.1.2
"Atzeraka botatzeko modukua, usain txarrekoa, ia beti. Txakurra atzeraka botatzeko moduko usaiña jeukan"Elexp Berg. .
azpiadiera-1.1.3
"Nik atzeraka ere bazekiat ori" (G-azp).
azpiadiera-1.2
2.Por detrás. Ondotikan lagunak ark aiña kalaka; / lotsaz ez du geldi nai iñork atzeraka. "Nadie quiere quedar atrás por vergüenza".OrEus 101.
sense-2
II.(Sust.).
azpiadiera-2.1
Retroceso.v. atzerakada. Kokotzarekin jo zuan aurrekoa [...]. Ta berak egindako atzerakarekin, urrena zillargiñak eman zion ordaña itxuan zetorrela. AnabUsauri 122.
Arkupearen parean zegoan bide erosoa; baldin erosleek guztia ikusi naiez atzeraka batean ibiltzaleekin istillua jartzen ez ba-zuten. AnabDon 32.
--Nola ikusten duzu euskararen etorkizuna Nafarroan? --Atzeraka larrian dabil, XVIIIgarren mendeaz gero. MEIG I 118.
Atzerakak, izkutukadak, kantoi irtenak, hutsunearekin erak darabilen burruka agirian jartzen dute. MEIG IX 125.
(en colab. con NEtx)
azpisarrera-1
ATZERAKA-ATZERAKA.
Intens. de atzeraka. Ilunpeak bildurra ezurretaraiño sartu zien emakume ta Sakristauari. Au asi zan atzeraka-atzeraka, zer gerta begira. NEtxLBB 173.
azpisarrera-2
ATZERAKA EGIN.
Retroceder. v. atzerakatu. Baño indarra artzeko atzeraka egin zun bitartean, eltzen dio laister meaketatik Provenzako legera. OrMi 59.
Katamotzak, orregatik, sendo iraun naiz atzeraka egin. AnabUsauri 76.
Bein aldarte txarrak jo ezkero, etzuan arek egundo atzerakarik egingo. TAgUzt 188.
Bere aurrerakada ugaria eta une guztietan atzeraka egin dezakeena da. MEIG IX 125.
(en colab. con NEtx)