Harremana

    OEH - Bilaketa

    176 emaitza inola bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 zorro.
    sense-1
    1. (gral.; SP, Lar, Añ, Izt 108r, VocBN , Dv, H, VocB , Zam Voc ), zurro (O Not→SP). Ref.: A; Iz ArOñ (sorro); Etxba Eib; Elexp Berg.
     Bolsa; saco. "Pera, folliculus, saccus e pelle villosa [...] zurro" O Not 53 (donde se da como origen de cast. zurrón, por lo que podría tratarse de una var. facticia). "Coracha, narruzko, larruzko zorroa" Lar. "Costal", "zurrón" Lar y Añ. "Sac de cuir" VocBN. "Sac en peau de mouton" Dv. "Saco. Muchos concretan su significación a un deteminado saco: en V es costal o saco grande para transportar granos; en AN, L, BN y S es morral o saco de cuero; en R, zurrón de pastor" A. "Saco de lino y más cerrado que el otro para harina, trigo, alubia, maíz, etc." Iz ArOñ. "Saco que iba con grano y volvía con harina del molino" Elexp Berg. v. zurroi.
    Zakuti bihia gal, edo zorroti irina, da galtze bardina. "Perdre le grain de dedans le sac, ou bien la farine de la poche". O Pr 418. Sartu zituen [arriak] saietseko arzai zorroan. Mb IArg I 349. Sarzen zuen bestea senarraren dirutegi zorroan. Ib. 177. Zorroarekin errotara zijoala. Cb Eg III 336. Errotarako zorrua eruan. CrIc 63. Altxa limósna pobrearen zórroan. LE Doc 260. Nere bizkarrean daramadala ogi zorroa. VMg 35. Au egin bear ezpadu, erabiltzu [emaztea] zorro batean sarturik. AA I 590. Ekusirik zorroan dauden urre txikiak. Ib. 625. Biar daben moduban beteten ezpaditubez ikatz sorro edo zakubak. Astar II 165. Bi zorro nausi handiak ezari dikuzu. Arch Fab 185. Dabidek, zorrotik arri bat artuta [...] Goliati bota zion. Lard 165. Arropa-zorroa idiki. Arr GB 113. [Zaldiyaren] larrubak ere badu / zorro baten gaia. Noe 61. Diruz zorroak bete. Azc PB 314. Lepotik bera, lenago ikusi geuntzan narruzko zorroa. Ag AL 128. Zorro bete galleta artu eben . Echta Jos 280. Bazterrian zorro batzuk zerez edo arez beterik. Kk Ab I 120. Zorro gaitz bat suinian. Const 32. Jantzi zorro bat galtzarbean duela. Alz Ram 105. Urhe, zilar eta diamantez hamar bat zaku edo zorro betherik. Barb Leg 139. Zergattik sartu zattube zorro barruban? Otx 72. Bere zorrotik irin apur bat atera zuan. Sabiag Y 1933, 424. Ez eraman zorrorik, ez ziskurik, ez oskirik. Ir YKBiz 261. Goxoki zorro bat daukazu zeurekin. Or QA 140. Ikatz-zorro bat legez astoari leporatu-ta. Bilbao IpuiB 34. Nere janaren zorroa idiki nuan. Anab Aprika 63. Etekiñaren zorrotik eztuzu iñola ere abnegaziorik aterako. Vill Jaink 87. Korreu-etxeko atadira eben egunkarien zorro latza. Erkiag BatB 29. Jan-ondarren batzuek zorroan sartu. NEtx LBB 96. Jausi zan artoz betetako zorro bat bezela. Etxba Ibilt 461. Zorro-barrendik an ipiñitakoak atera-ta. Berron Kijote 97. Lepatxuria zorro batean sartuta. TxGarm BordaB 125. Nire amak eskuko zorruan ogi aundi bi sartu eustezan. Gerrika 121. Azpitik lastoa tiratzearen ariaz, zorro haundi batekin sartua. Larre ArtzainE 71. Jakina da euskaldunok, baita garbizaleenok ere, bi hitz-zorro izan ditugula aldamenean, hizketan ari garelarik. MEIG VII 188.
    v. tbn. DurPl 56. Mg PAb 59. Izt C 180. A Ardi 3. Altuna 62. TP Kattalin 183. Lek EunD 24. JMB ELG 43. TAg Uzt 151. Etxde JJ 225. Gand Eusk 1956, 231 (V-gip). BEnb NereA 102. SM Zirik 34. And AUzta 103. Zait Plat 41. Alzola Atalak 44.
    azpiadiera-1.1
    (Fig.).
    Nere erio-zorroa ikusirik, Zure eskuak biotz-barrenetik osiña bete ustel atera dit. "Profunditatem mortis meae". Or Aitork 211.
    azpiadiera-1.2
    (En expresiones proverbiales).
    Etziran zorro bateko urunak. Ag Kr 133. Ori ta ni ezin gintezke zorro batean bizi. Ag G 275.
    azpiadiera-1.3
    (G-goi-to-nav; Lar, Añ, VocZeg 286, H). Ref.: A; Iz Als. .
     Funda; vaina. "Funda" Lar, Añ. "Bolsa, en el sentido de funda" Lar. "Caxca de cuchillos, navajas, &c., leka, zorroa" Ib. "Cuxa de lanza, lanza zorroa" Ib. "Capillo de rueca, linai zorroa" VocZeg 286. "2.º (G-to), vaina; 3.º (G-goi), rocadero" A. "El dedal para heridas" Iz Als (cf. atzorro).
    Joab-ek zorrotik aterata, kolpez saietsean sartu zion [ezpata] . Lard 203. Ezpata zorroan sartzen zuen Aingeru bat. Arr May 157. Bigalduko dizkizut etxera sei mondongo, klarinetien zorrua añakuak. Iraola 128. Tuntun jotzalleak bere txistua zorroan gordetzen duan irudira. Ag G 281. Askaturik bere gerriko ubala eta traketa zorrotik ateriaz. Ill Pill 31. 70 tiro-gai bazituen soineko zorroan. FIr 139. Ubela, ogeitabost kartutxo sartzeko moduko kartutxo-zorro bategaz. EAEg 8-1-1937, 756. Zizpa eta soiñeko-gerriko zorroak erantzi. Ib. 146. Ezpata beltza altzairu margozko zorroan sartuta. Etxde AlosT 76. Ezpata zorrotik atera. Mde Pr 115.
    azpiadiera-1.4
    (H).
    Envoltorio de cereales.
    Zegolaik ya garia belarrean eta zorroan burua atratzerako puntuan. EvAN Mt 13, 26 (Samper zorroan; Hual buruka erkin puntiuan). Ematen ditu [artoak] oparo orria, gara eta zorroa aberentzako janari [...] eta ale gozo indartsua ugari jendea naierara bazkatzeko. Izt C 29. Artoa, aurrera etorri eta / zorro-barrenean gorri. Or Eus 384. Irripar dagie artaburu elduak zorro igartuen tartetik. TAg Uzt 277. Bizarra igartu zaie [arto-buruai], zorroa arrotu. Zendoia 194.
    azpiadiera-1.5
    (H, que cita a It).
    Capullo de oruga.
    Onela gelditzen dira [arrak] lirdizko boltsa edo zorro baten barrenen. It Dial (ed. 1963) 25 (Ur poltza, Dv, Ip zarpa). Baño, zomorro-zorroak biltzerakoan, oso on dezu eskuak oial batekin eta arpegia ere nolabait estaltzea. Munita 94. Nola galdu zorroa. Ib. 94. Sedazko zorroetan azi. Ib. 94. Ar-zorroak piñudian agertzen diran bezin laxter. Ib. 95.
    azpiadiera-1.6
    Adar ausia katigaturik eukan lotsari-zorroan, kozkoillean.Erkiag BatB 97.
    azpiadiera-1.7
    "Pasador, colador. Kafezorroa, colador, pasador de café" Asp Leiz. .
    sense-2
    2. (V, B, BN-lab, Sal, S; Lecl, Arch VocGr, Dv, H). Ref.: A; Etxba Eib; EAEL 11; Izeta BHizt2. .
     Tripa, barriga; estómago. "Ventre des animaux, fam. bedaine" Dv. "Panza, barriga. Zorroa ezin jasan du gizon orrek (B), ese hombre no puede soportar su barriga" A. "(V), estómago" Ib. "Mutillak, zorrua bete ezkero, kontentu dira, naiz porruak, naiz eperrak" Etxba Eib. "Anbateko zorroa dauka Migelek" Izeta BHizt2. v. SABEL-ZORRO, URDAIL-ZORRO.
    Ez da nihor gormantik / hori den bezen handirik / bere zorro ustelarentzat / deus ez du ez sarniorik. Prot 69. Zorroa du [jaun horrek] biribila. Elzb Po 206 (hablando de un odre). Haurrek [...] zango makilak kakol derabiltzate, zorroa ja biribil. JE Bur 164. Hantxet ikusia du [lehoinak] zimino lerroa; / jadanik hasi zaio goxatzen zorroa. Ox 130. Erabat ustu nai dik zorroa. Or Eus 308. Aratxeak, sortzean, pantza edo zorroa bezein handi du gatzagia. Herr 23-6-1960, 4.
    azpiadiera-2.1
    Hezearentzat [erleek] badute zorro bat, eta han ezti bilhakatzen da. "Estomac." Dv Dial 12 (It urdall, Ur, Ip sabel).
    azpiadiera-2.2
    Vientre de una mujer.
    Primaderan egin lana / udazkenean agertu, / ene maiteñoari / zorroa loditu. "Mendiak bethe elurrez" (ap. DRA; en la versión de Xaramela 221 gerria loditu). Berrize zaia bezela azia zeon, neska, onoko gerriz gottiko zorro zar au. Aure guri, emakumeri tokatu bar! (AN-gip). PPer FLV 1987, 191.
    sense-3
    3. "Petit bâtonnet dont un certain nombre sert à former le renflement de la quenouille pour recevoir le lin (BN-bard)" Dv.
    sense-4
    4. (H).
    Vientre de jarrón, de vasija.
    sense-5
    5. Bulto, saliente, convexidad.
    Orma zarretan alde batetik edo bertzetik zorroak edo konkorrak egiten zaizkotelarik esaten oi da, ba, ori bulartuxe da. FIr 160. Harri lantu batzu lerroan ezartzen zituzten, zorro biribil konkor bederarekin gain-beheiti. JE Ber 22.
    sense-6
    6. "Tuerca, tuercas, en carros de máquinas en general. Ganorazko makiñak galtzairuzko ardatza ta bronzezko zorrua" SM EiTec1. .
    sense-7
    7. "(B), sufijo que denota apegamiento o afición extrema a personas o cosas" A. v. aitazorro, amazorro.
    sense-8
    8. "Reservado, arisco, poco comunicativo. Zorruaua da zorruaua... egun guztia berakin da etxatsu berbaik etarako" Elexp Berg. "Anai zarrena beti izan da zorro xamarra" Ib.
    azpisarrera-1
    ARDO-ZORRO. v. ardo.
    azpisarrera-2
    XORRO, TXORRO. (Formas con palat. expr.). a) Bolsa; saco, macuto.
    Tori paperezko txorro berdi au, sartu zazu sugurrian eta joan zindezke ezeren bildurrik gabe. Iraola 32. Komeni litzake denak sugurrak txorruekin tapatuta ibiltzia. Ib. 117. Zerbait da bi urtheren igaraitia, xorroa bizkarrian, gai eta egun besten menpeko. Eskual 7-3-1913 (ap. DRA; hablando de los soldados). Arren hebentik aitzina guziek beharko die xorroa hirur urthez karreiatu. Eskual 7-3-1913 (ap. DRA). Xorrua bizkarrian, habalarria suñeskan. GAlm 1950, 41.
    b) Tripa, estómago. "(L, BN, S; Foix), ventre des enfants (dimin. de zorro)" Lh.
    Zonbait jendek beren burua itsutuki maite dute. Xorroari nahi dituen guzien emaitea zer goxoa! Othoizlari 1962, 434. Dirua burrustan erabilki erhi punttetan / eta xorroa mahain betean untsa kokatua. Erdozaincy "Jauna mintzo" (ap. DRA). c) "Petite saillie ronde" JE Ber voc.
    Sudur mehar luxe, kokots lirain, kopeta neurrian bipil, baldoki-gainak xorro arineko. JE Ber 46.
    d) "(L, BN, S; Foix), ventricule" Lh.
    azpisarrera-3
    ZORRO-HANDI (Hb, H; -aundi B ap. Izeta BHizt2). Tripudo; glotón. "Gizon zorro handia, homme pansu" H. "Gourmand, goulu" Lh.
    azpisarrera-4
    ZORRO-ERAMATE.
    Onelako gertaldiren baterako ez izanik, dalako zorro-eramate ori ez zan oso ontzat artua izan oi zaldun ibiltarien artean. "Esto de llevar alforjas". Berron Kijote 53.
    azpisarrera-5
    ZORRO-ERDI. Media bolsa, medio contenido de una bolsa.
    Zorro-erdi dukat gitxienez bota eutsen. Bilbao IpuiB 246.
    azpisarrera-6
    ZORRO-GORRI. "Zorrogorri" Izeta BHizt2 (sin trad.).
    azpisarrera-7
    ZORRO-MAKILA (AN-ulz, B). Ref.: A Apend; Izeta BHizt2. "Garrote para atar los sacos" A Apend. "Palo de molinero. Errotazañek lan ederra iten du zorromakileikin" Izeta BHizt2.
    azpisarrera-8
    ZORRO-ZILDA. Cierre de bolsa.
    Zorro-zilda itxiten ebanean [...] zorroak eukon yoskura batetik [...] odolustuten neban zorro zikoitz a. "Candado". Or Tormes 17.
    azpisarrera-9
    ZORROZKO. De envoltorio.
    Eskuazpian bildu lenengo orri igarrak-eta, belaun-gañean oinarri eginda, besteakin zartaka etenaz erazten diote artaburuari zorrozko jantzia. TAg Uzt 293.
    azpisarrera-10
    ZORRO-ZORRO. a) Profundamente. Cf. lozorro.
    Xirri an ta xirri emen, asten zitzaidan, nik muturrak ipiñi arte... Eta dena, gero zorro zorro lo egiteko! MItziar Larraundi 43 (ap. DRA, s.v. xirri).
    b) "Zorro-zorro egon, ibilli, serio, inori konfiantzarik eman gabe egon, ibili. Kuadrillan be beti zorro-zorro ibiltzen da" Elexp Berg.
    "Zorro-zorro egon, entzun eta ezer esan gabe egon; entzun bai baina kasorik egiten ez duena" ZestErret.

    zorro

    zorro
    << zoriongabe 0 / 0 zuztar >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper