Harremana

    OEH - Bilaketa

    284 emaitza honen bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (282)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    pasatu.
    tradizioa
    Tr. Documentado desde el s. XVI tanto al Norte como al Sur, y más frecuente en los textos de menor preocupación purista. En algunos autores sólo se encuentra con un significado especial, por ej. en Hiriat-Urruty, en el de 'aprobarse una ley'. En cuanto a las formas, usan part. pasa, alternando gralmte. con pasatu (algo menos frecuente), los autores guipuzcoanos, así como algunos septentrionales modernos (Etchamendi o Xalbador); pastu (sust. vbal. paste- ) los bajo-navarros Bordel, Zubiri y Xalbador, alternando en todos ellos con pasatu. Hay tbn. pausau en EusJok. En DFrec hay 99 ejs. de pasatu, 18 de ellos septentrionales, 178 (6 sept.) de pasa y 103 (9 sept.) de pasatzen.
    sense-1
    I. (Aux. trans.).
    azpiadiera-1.1
    1. pasa.
    Pasar, sufrir.
    Lagungabe bide luzean peril asko pasaturik . Amendux 4. Pasatu zinduen trabajues. Ber Trat 121v. Goazen eta pasa detzagun / tromenta harrigarriak. Gç 205. Pasatu baitzue martirioa. SermAN 3v. Zeinbat izerdi triste / bitarte onetan / pasau biarko ete dan / osatu artian. DurPl 100. Zer dá nik pasatzeunténa sanduek pasatzenzutenarén áldean? LE Ong 66r. Zuri dizutan naitasuna dala meriyo pasa ditudan penak. Bil 158. Iru obispok pasatu duten / martiriyuaren fuertia! Xe 369 (190 pasa). Txakurrak pasa zuben / naikua larriya. Noe 23. Zenbat estutasun pasa zituen. Goñi 90. Pasa bearko ditu / makiña bat kezka. Urruz Zer 102. Irurako gaztiak / broma pasatu dute. JanEd II 97. Jaiotakuak pasa biar du / munduan zenbait otz-bero. Tx B I 220 (II 32 pasatu). Majiña bat gose pasa genduan. NEtx Antz 128. Larrialdi geienak pasa ditutaneko lekua. Anab Aprika 7. Nekatu edo gosea pasa. Olea Auspoa 39, 138. Eztu otz aunitzik pasatuko. Izeta DirG 34. Badut nik pasaturik zonbait zonbait lotsa. Xa Odol 317. Lotsagarriagoak izan bait-ziran aiek pasatako iraiñak. Berron Kijote 169. Pena galantak pasa bear. BAyerbe 28. Ardi galduen billa / nekeak pasetan. Ayesta 131. Hainbertze urtez, iguzki, ekaitz, pasatu ditut ederrak. Larre ArtzainE 355. Operazioa zer den ere badakit, neronek pasa nuelako orain berriro. MEIG IX 50.
    v. tbn. El 11. CatUt 7. CatUlz 48. Pasa: AzpPr 130. JAIraz Bizia 83. Txill Let 79. Uzt Sas 80. Ataño TxanKan 255.
    azpiadiera-1.1.1
    Disfrutar de, experimentar.
    Ai zer libertsioa / an pasatu dedan. Tx B 166. Eta umore ederra pasatzen genduan. Salav 106. Broma ederrak pasatze'itugu / gure kordeona ta guzi. Auspoa 77-78, 241. Esposatzian pasa bear du / oso bizimodu ona. Uzt Sas 189. Guk errietan pasatu izan / ditugun gertakizunak. Ib. 138. An juerga pasa, neska eta mutil. JAzpiroz 31.
    azpiadiera-1.1.2
    Ez dugu behin ere phitsik pasatu Mixelekin... Ez nik eta ez semeak. Larz Senper 76.
    azpiadiera-1.2
    2. (V-gip ap. Elexp Berg), pasa (VP), pastu. Pasar (un tiempo, la vida, etc.). "Lorik egin bage pasa gaua" VP 56v. "Urte txarra pasau dau" Elexp Berg .
    Onla denbora pasatzen zutela. Ber Trat 10v. Pasa dezadan heldu den oren hegaldaria. EZ Man II 33. Beren nezesarioa biziaren pasatzeko. SermAN 5v. Manamenduzko Besten sainduki iragaitera eta pasatzera. CatLav 148. (V 76) Ez othe duzu pasatu astea oso-osoa lazotasun phuru batez meza entzun gabe? Brtc 243. Pasátus bizía bekátu gutiagoréki. LE Prog 96. Denbora ondo pasatzeko. Cb Eg III 331. Bainan bai nola pasatu / Tugun gure egunak. Monho 104. Olgetan pasetako [abendua] / biar egin bage. DurPl 71. Munduan pasa dezan / bere zartzia ondo. FrantzesB II 41. Asko du pasatzeko / ark egun guztia. It Fab 169. Ez det asko pasako / erriyan denbora. Bil 102. Behar dik üda bortian phasatü. ChantP 350. Nolabait pasatu degu / oraindañokua. Xe (in Ud 24 (102 pasa)). Gau txarra pasau dau. AB AmaE 225. Yadanik pasatu tut aski arin bi gau. Elzb Po 210. Mundu pixka au pasa dezagun / aingeruaren moduan. Auspoa 94, 61. Baduela non denbora pasa. Iraola 116. Lau urte pasa alkarrekiñ da / ez degu izan aurrika. Tx B II 130 (B 184 pasatu). Pesta-egun horren pasatzerat. Lf Murtuts 29. Igande atsaldea pasatzera. Or QA 43. Eibartarrak ez dakiela berak barik pasatzen erriko jaiak. SM Zirik 20. Ondarreko aldian ilabete bat osoa pasatu nian. JEtchep 99. Uztartu gabe denbora asko / ez dute oiek pasako. Basarri 119. Bein gaua an pasaz geroz. Anab Aprika 71. Udako oporraldiak pasatzeko. Osk Kurl 160. Egun latzak pasau ditu. Erkiag BatB 125. Nik bezein triste zuk ez baituzu / pasten neguko sasoinik. Xa EzinB 96. Zartu geranak nola denbora / pasatuko degun gabiltz. BAyerbe 8. Etxe xahar baten arrañatzen, pasatu nituen sei edo zazpi hilabete. Etchebarne 90. Olan pasau genduzan egun batzuk. Gerrika 49. Denda-mutil gisa pasa zituen urte luzeez. MEIG IX 97.
    v. tbn. CatLan 89. Echag 243. JesBih 411. Bordel 57. Ill Testim 11. Inza Azalp 124. Etcham 44. Etxde JJ 127 (32 pasa). Arti Tobera 289. Izeta DirG 113. Larz Senper 90. Salav 25 (60 pasa). Alzola Atalak 94. Lab SuEm 171 (EEguna 178 pasa). Mattin 85. Uzt Sas 205 (22 pasa). Pasa: Aran SIgn 78. Sor Bar 38. Xe 346. PE 125. Noe 22. AzpPr 30. Moc Damu 6. Goñi 93. JAIraz Bizia 67. Txill Let 103. NEtx LBB 52. Lasa Poem 83. Berron Kijote 130. Ataño TxanKan 238. Pastu: Zub 50.
    azpiadiera-1.2.1
    Arrebarenean egun batzuk pasa zuaz noski? Etxde JJ 53 (cf. EGUN-PASA).
    azpiadiera-1.2.2
    "Ondo pasa! ¡Que Vd(s). lo pase(n) bien!" Gketx Loiola .
    Arratsalde on, pasatu ongi. Anab Usauri 137 (en boca de un navarro de Echalar). Ondo pasatu nai dezutenok / etorri gure errira. Olea 237. Bertan bazkaldu eta arratsaldetik joan giñan, da bapo pasa genduan. JAzpiroz 172. Bertsolaritzari ere betiko agur egin nion nere ustez, Tolosako eziña eta sendagilleen aginduz, eta gaizki pasatu nuan. Insausti 26.
    v. tbn. Auspoa 39, 34. Ayesta 30.
    azpiadiera-1.2.2.1
    (Hablando de toda la vida).
    Desditxátua dá emén ongi pasaturik sekuláko gaizki izan bear duena. LE (in BOEanm 105). Prinzipio ta ziméndua gizon baték óngi pasatzekó dela emastéki óna. LE Matr5 295.
    azpiadiera-1.3
    3. + pasa, pastu. Atravesar; sobrepasar. "Ibaian oñez edo zaldiz pasatu" VP 39v. "Mendiak eta eremuak iragaitea, pasatzea" H.
    Zenbat esker iudutarrek pasaturik Iordana. EZ Man II 124. Harik eta pasatu artean Zentol. INav 15. Pasatu eta egiñ baitute [...] zuk segitu behar duzun bidea. He Gudu 142. Ibaia pasatu bear zuen. Cb Eg III 336. Ez da behar itsasorik pasatu hunen kausitzeko. Brtc 158. Barria pasaurikan / itxas zabalera / emen abijetan naz /arraiñak artzera. DurPl 75. Bide-erdia duen arren yadan hunek pasatu. Gy 58. Iritxi degu Santander, / pasa berriz Cádiz. Afrika 121. Biria pasatzen du / pauso ariñian. Bil 47. Itsasoa phasa niro zuregatik igeri. ChantP 70. Pasa biarko dezu / Burgos ta Abilla. Xe 187. Behar litezke faltatzat ezagutu errefera aldetik 90 garren metra pasa lezaketen jo guziak. Zby RIEV 1908, 86. Ibaia pasatzeko (igarotzeko) batelaren zai. Ag Kr 33 (en boca de un guipuzcoano). Eskallerak iya muturrak ausiyaz pasiaz. Iraola 17. Berriz ere muga pasa-bearra. Or SCruz 121. Oñez oiana pasatzeko. Zub 119 (117 pastu). Españiako muga pasata. Etxde JJ 148. Loiola pasauta. SM Zirik 74. Bi ganbara luze pasatu zituen. JEtchep 102. Beste munduan ibai bat pasa bear dala. Anab Aprika 91. Sei edo zazpi metro goragotik pasa zuan arriak zubi-gain ori. Alkain 153. Baloia ostikuaz joten ebanian, beste aldeko atie be pasau egiten eban. Gerrika 32. Azkeneko metroetan pasa zidan. Albeniz 185.
    v. tbn. Etcham 174. Bilbao IpuiB 33. Pasa: Aran SIgn 40. Basarri 95. Salav 36. Azurm HitzB 32. Ataño TxanKan 270.
    azpiadiera-1.3.1
    Atravesar (un cuerpo sólido). "Bihotza alde bat bertze pasatu daut" H.
    Marbolarik ere eztaite harrobitan batere / Non arinki pasa eztezan nahi badu hura ere. EZ Man I 135. Bi balaz pasatzen [eiztariak otsoa] . It Fab 33. Dagarekin pasatuko zuela. Aran SIgn 19. Kostadu sagradua / lantzaz pasatzian. Xe 332. Abiatu zen bere lantzaz phasatu behar zuela. Elsb Fram 98. Gure gorputzak alderen alde pasa dezakela edozein gorpuzki, Aingeru litzaken gisan. Or QA 196s. Beste orratzak zintzur-aurreko larrua pasa. Anab Aprika 32. Aldenik-alde lantzaz pasako ote zaitudan naukazu. Berron Kijote 58. Beatza pasa zion ortzakin batetik bestera. JAzpiroz 140.
    azpiadiera-1.3.1.1
    (Con ines.).
    Hetako jendeak ezpatan / Aristokratzat pasatu. Monho 64. Bertze nunbait pasa niro / yaun hori puñal batean. NafEKZ 29.
    azpiadiera-1.3.2
    Penetrar, traspasar, transir (el frío, el hambre, etc.). "Otzak pasatua, traspasado de frío" VP 74r. "Gosiak pasau, desfallecer. Gosiak pasauta nago berbia amatau jatala" Etxba Eib. "Aura joan dan domekan otzak pasau zeban elizpian" Elexp Berg. "Otzak pasatua dago (AN-gip)" Gte Erd 93.
    Otzminduba eta goseak pasatua. Aran SIgn 35. Bera ta bere zalditxarra neka-neka egiñik eta goseak pasaturik zeuden. Berron Kijote 45. Otzak pasea zegoala esan zigun. Baiñu beroa emateko eta manta jartzeko. BAyerbe 101.
    azpiadiera-1.3.3
    (Fig.). Sobrepasar. "Xedea pasatu, iragan duzu, vous avez dépassé le but" H. v. JO ETA PASA.
    O Iongoiko guztiz ona, zeñen on izateak / Pasatzen baititu berze atributu nobleak. EZ Man II 108. Agoteko atsoak pastuko tuzie. (AN-erro). Inza NaEsZarr 2208 (que glosa: 'Aiek baño berritsuago, itzontziago izango zerate'). [Gudan] besteak milla bider gure neurriak pasa zizkiteken. Ataño TxanKan 218. Gaur nik uste det ijitoak pasatu ditugula. Gaur asko, elizaratu gabe alkartzen zaizkigu. BBarand 170.
    azpiadiera-1.3.4
    Superar (un examen, etc.); acceder (a un grado). Cf. infra (II, 8).
    Hala nola presentatu zituztelarik caporal-chef pasatzeko, hura debruillatu zen kargu hori pasa ez zezan. Etchebarne 127. Horra beraz urran urtean nun preparatzen den etsamina pasatzera kontserbatorioan sartzeko. Ib. 132. Eskolako zertifikata pasatzen bazuen pasa. Larre ArtzainE 127.
    azpiadiera-1.4
    4. Hacer aceptar.
    Oraingo giza aldartean nai dudana pasatuko dut [...]. Oraiko giza aldartean arraziorik batre baldin badaukat estaut Anburzeak oraiko aldian nai duenik pasatuko. (Echauri, 1598). ReinEusk 196s.
    azpiadiera-1.5
    5. (Con buruan, gogoan, etc.). Pensar. "Nik ez dut burutan pasatu ere (AN-gip-5vill)" Gte Erd 71.
    Gogoan pasatzen othe duten munduaren artean gizon jakin eta habiltzat bere buruen iragaitea. ES 148. Estudioko trabaillurik gabe ikhasiko duzula gogoan pasatzea. Ib. 179. Koplari aprendiz batek gogoan pasatu badu / Bertsu hotz batzuen bidez Lapurdi gobernatu. Monho 58. Ixillik pasa nuben / nere barrenian, / au ere egin biar / zuben azkenian! Xe 257. Dibersio polit bat / buruan det pasa, / iruritzen zat dala / txit ondo dan gauza. Ib. 154. Ori adituta gure etxian / goguan dute pasako: / "Benito ai zer mutill txintxua / itxu aurrian jartzeko!". Auspoa 139, 43. Pentsamentuan aspalditxuan / pasia naukan buruan, / nola gerra bat izugarriya / Europan izan genduan. Tx B III 19. Espirituan bi aldiz pasa / zerbeit erran aintzinian. Mattin 89. Hainbertzeraino egia da, non ez bainintzan, bakarrik nintzela ere, behin ere entseatzen [pertsu] baten moldatzerat, ez eta buruan pasatzen ere. Xa Odol 35. An artu nuen sustuarekin / iñon ezin geldituan, / une artan nik gauzik txarrenak / buruan pasa nituan. Uzt Sas 266. Ainbat aldiz buruan pasau neban ikustera juan biar nebala. Gerrika 70.
    azpiadiera-1.5.1
    (Con burutik, etc.).
    Ain yaundua ikustean, burutik ere ez nikan pasatuko nor intzan. Zub 86. To, Pello, leher in behar nikek burutik pasatu balinbadut ere holako prezio pollita in behar nikeela. Ib. 42.
    azpiadiera-1.6
    6. (V-gip ap. Etxba Eib; Urt V 368, Lar, H).
    Hacer pasar; pasar, trasladar. "Colare" Urt. "Bizkarrez pasatuko zaitut" H. "Nai beste gauza pasau dittu ezer pagau barik" Etxba Eib. .
    [Kalits] hek pasa sethabetsi batian. Mong 592. Egiteko haiñitz xuritzen eta eskuetarik pasatzen baduzu ere. He Gudu 126. Behar da ongi garbitu eta garrian pasatu. ECocin 7. Nahi badute phasatu beren nibela gizon guzien gainean. Elsb Fram 153. Emen txit gaitza da [duro faltsu] ori pasatzen. Iraola 74. Ik oraindik ez dek mojik kontrabandoan pasa. Alz Ram 96. Ankapetik pasauko geunkez abespatzak eta erespatzak gustijak! Kk Ab II 125. Izpi guzi ôk detza pasa beatzetan. Or Eus 104. Beste muturra andik pasa. JAIraz Bizia 47. Bost joan-etorrirekin [kafe-zama] danak pasatuko dizkiagu. Etxde JJ 41. Ba-ziarduan kirten bati eraiñaz santuak [= 'imágenes'] pasatzen. SM Zirik 46. Orratz luzeak masalletik masallera pasa. Anab Aprika 31s. Pasatzen zuten [soka luzea] beste salara. Salav 69. Beste aldera [txarria kontrabanduan] pasetako. Alzola Atalak 56. Arraultz bat urean pasea. Lab SuEm 178. Auntz bat pasa zuan [txalupan] . Berron Kijote 222. Iru bertsoak liburu ontara pasa ditut. MMant 153. Ura irakin, da irin ori nastu ta zapi batean pasa. Ostolaiz 22.
    azpiadiera-1.6.1
    (Con dat.). Hacer pasar por, pasar sobre (un objeto).
    Guziarekin ere ahoa pasatuko diot zeruko ithaizur haren zilhoari. SP Imit IV 4, 4 (Ch ahoa hurbildu, Mst ahoa ezari, Ol aboa ezarri, Leon ezpainez lotu). Jabe zanak pasatzen zion eskua iztar artean. Sor Bar 84. Ta, mingaña ez zion ba' pasa burruntziari! Anab Aprika 32. Kañoiari trapua pasatzeko. Salav 81.
    azpiadiera-1.6.2
    Pasar, dar, hacer llegar.
    Eibartar guztieri pasauko jetset konbitxa. SM Zirik 51. Papera bethe zuen, muthikoari sinarazi eta kolonelari pasatu. JEtchep 102. Pantxori pixka bat pasatzen ahal diok. Larz Iru 112. Juanak gizonari pasa zion erabaki aren berria. NEtx LBB 68. Ille bitik baten ordainketa orren txartel bat Kooperatibari pasau. Gerrika 136.
    azpiadiera-1.6.3
    Ezin nenzaket ixil pasa, Ugolino Kardinal Ordenaren anparatzalle onengatik [...] antzina gure Aita-len Santuaren bizitza izkiribitu zuan Celanoko anai Tomasek diona. Bv AsL 178. Anbruxek ez dio ixillik pasatzen utziko. NEtx LBB 141.
    azpiadiera-1.7
    7. + pastu. Satisfacer.
    Apezak eta nobliak [...] / bitorian nahiz jarri, / bere parrak pasaturik, / gerla ernanik Frantziari. Iraultza 107. In æternoez dute / par ori pastuko [karlistek] . Bordel 185. Asto zaragartsu baten, / edo ora eihar baten gatik, / zoiñen gostuz iñoiz, derradan egia, / baiduket pasatu nere fantesia. Gy 239 (traducción literal de la expr. "passer son envie"). Altxatuko ziren bat batean, gizon bat bezala, holako munstrokerien kontra, eta ez zuten gaixtoek pharrik phasatuko. Elsb Fram 151.
    azpiadiera-1.8
    8. Pasar, dar un repaso a; pasar (revista, lista, etc.).
    Beren artean pasatzen ditustenean preguntak. El 20. Eta orla, pasatzen diyo errebista etxe guziyari. Iraola 113. Joaten zan lista pasatzera. Salav 69. --Ez al-zaizu gelditzen santuren bat? --Zeruetako santu guziak pasatu ditut... baiña, alperrikan denak. NEtx LBB 177. Sarjento batek lista pasa du ta danak ondo daude. TxGarm BordaB 47.
    v. tbn. AZink 93. Albeniz 64.
    sense-2
    9. "Urak pasiak eon, urak erabat bustita egon. Agerren gariyak danak urak pasiak zeuden" ZestErret.
    sense-3
    II. (Aux. intrans.).
    azpiadiera-3.1
    1. (V-gip, G-azp, AN-egüés-ilzarb-olza, BN-arb; SP, VP 77v, Lar, Añ, VocBN, Dv, H (+ ph-)), pasa, pastu. Ref.: Bon-Ond 159; Etxba Eib; Elexp Berg; Gte Erd 251. Pasar, trasladarse, ir de un sitio a otro.
    Bueltan etziren ementik pasatu. CartEsp 464. Pasatu zen galzina labe baten aldetik. Ber Trat 110v. Ezen pasatzera doha / Iaun handia karrikan. EZ Noel 122. Eta gauaz pasatzen bada / bere bidez ilhargia. Gç 140. Aitzinago pasatu gabe hemen frikatzen da. ES 158. Gathibotasunetik pasatu gara Jainkoaren umen libertatera. CatLav 396 (V 191). Obispoaren aurrean guziak pasatu. Cb Just 74. Ikústeko [Jesus] ándik pasatzerákoan. LE Ong 23v. [Balazo] bat txapeletik pasa zitzaidan. FrantzesB I 102. Handik mende berean pasatu Frantziarat [debozione hau] . MarIl 1. Arestiyan pasa dek / ojuka mendiyan. Echag 26. Badoha fite xilora [andreierra] / athera nahiz kanpora, / bainan ez daiteke pasa nioholere. Gy 209. Frankotan inbiriya / ematen dit aiziak, / aren trentza tartetik / jostatzen pasiak. Bil 58. Pasa zaitzu pasoir batian aski fina bihiak pasa ez diten. ECocin 31. Nai ta nai-ez, [bide] batetik edo bestetik pasa bear zuen. Aran SIgn 77 (53 pasatu). Ez da arrietatik bada asi pasetan. AB AmaE 271. Nere barruan pasatzen dan ardoaren urrunak. Urruz Urz 52. Angleterrarat phasatzeko. Elsb Fram 132. Igaro edo pasatu bedi nigandik naigabe au. Inza Azalp 141. Pasa zaitia salara. Tx B II 135. Batzuk pasten ziren --geienak-- Luzaideko errekan barna. Zub 125. Pasa zite lehenik! Lf Murtuts 31. Prantzira pasa zanean. Or QA 90. Pasatzen ez badira [erregiak], eskolara juan biarrik ez. SM Zirik 89. Soldado bat pasatu zen, bi xango besopetan. JEtchep 99. Itz bi egiteke enaiz aren etxe-aurretik pasatzen. NEtx LBB 91. Zenbat auntz pasa diran. Berron Kijote 223. Igortzen dako billeta bat pasatzeko kolonelaren bulegoan. Etchebarne 126. Alan gengozala, eldu zan anbulantzia ori, andik pasau biar eban eta. Gerrika 74. Pasa naiz aurretik. MEIG IX 77.
    v. tbn. SP Phil 374. INav 133. CatB 75. JesBih 404. Jaur 158. It Fab 86. ChantP 86 (ph-). Sor Gabon 64 (AuOst 74 pasa). Alz STFer 112. Ag Serm 130. CatUlz 22. Altuna 15. Etcham 226. SMitx Aranz 197. Etxde JJ 74. Mde Pr 336. And AUzta 102. Osk Kurl 84. Erkiag BatB 72. Larz Iru 38. Lab SuEm 190. Alzola Atalak 56. Lf in Casve SGrazi 15. Pasa: Xe 311. AzpPr 99. Iraola 128. JanEd II 88. EAEg 21-10-1936, 103. JAIraz Bizia 26. Txill Let 59. Ugalde Iltz 62. Basarri 94. Anab Aprika 103. Salav 14. Ataño TxanKan 46.
    azpiadiera-3.1.1
    Obrara pasatzen ez dalarik ere. OA 159. Jainkoaren zelo santua kolera bizi neurri gabera pasatu. Cb Eg II 160. Pasatzen naiz erakusterá emastekiéi nola bizitu bere estádoan. LE Prog 116. Maiz ukhalditara behar da pasatu. Gy 238. Publiko da Baigorrin / neskatuen solasa, / oraino aintzinago / ez baladi pasa. Bordel 169. Pasa ziñan ezkero / uretik ardora. Urruz Urz 54. Pasetan dira laurak / isilik puntura. Azc PB 88.
    azpiadiera-3.1.2
    Pasar por delante, escapársele.
    Geren begiyakin ikusi nai degu guziya, zergatik guri etzaigu aizerik ere pasatzen. Iraola 41. Ikutu gabe pelotarikan / plazan etzaio pasatzen. Tx B I 27.
    azpiadiera-3.1.2.1
    Olvidarse, pasársele.
    Len pasa egin zait. JAzpiroz 68.
    azpiadiera-3.1.2.2
    Santa Kruzengana mutillek pasako zitzaizkion bildurrez. Or SCruz 77.
    azpiadiera-3.1.2.3
    Hiru lerrotan adinez pasatua nuk gero. Larz Iru 54.
    azpiadiera-3.1.3
    Pasarse, sobrepasar los límites. "Eranian pasau, gehiegi edan. Itxuria eranian pasau zan, da gero txokia kotxiakin" Elexp Berg .
    Mikaela-Iñaxi eranian pasatzen dala maiz asko. Moc Damu 29. Ez gaitezen ontan pasa, / [gazteak] artu bear du arnasa. Olea 240. Pasatzen gera sarritan / jan da eranian. Uzt Noiz 58.
    azpiadiera-3.1.3.1
    Pasar de, sobrepasar.
    Nonbait billatzen dute / nai duten klasiya, / naiz izan askondako / neurriz pasia. Yanzi 157. Beste bat ere bagenduan oso [ardo] zalea. Egunero neurritik pasata, umoretsu beti. BBarand 166. Egunean iru tazatik gora ez pasa. Ostolaiz 150.
    azpiadiera-3.1.3.2
    (Part. en función de adj.). "Pasaua, exagerado en una afición. Bizikleta zalia izatia ondo jaok baiña ori pasaua dok" Elexp Berg .
    azpiadiera-3.2
    2. Pasarse, acabarse. "Pasa zaio aserrea, ya se le quitó el enojo" VP 76r. "Pasatu zan denbora ura" Ib. 77v. "Zerua eta lurra pasatuko dira, baño nere itzak ez dira pasatuko" H.
    Gisa berean pasatu tuk / munduan ene plazerak. Gç 162. Pasaturikeko bizi gaistoan. CatUt 69. Bizitza gaizto pasatutakoaren arrasto eta erlikiak. AA I 539. Piskabana ikara / pasa ondorean. It Fab 60. Pasatako kontuba / errez da aztutzen. Xe 197. Pasau zan Santusa / ta bai Komoniñua. AB AmaE 219. --Zer da, zer da? --Ezer ez. --Ai! Pasa al zaio? --Bai, bai. Utzi... utzi. Sor Gabon 60. Pasadan arrantzuen be orrek [...] dirue naikue sartun dau partikerara. Ort Oroig 39. Juan daneko lau urte t'erdiyan / etzaio pasa mozkorrik. Tx B II 175. Bazoazkete, ba gero, zaluxago! Pasatu zaiku [makurra] . JE Ber 98. Dagonillaren beroak eta itsaso bareak pasa dira. Txill Let 48. Ikara pasata, gortzeko añako esku-zarta beroa izan zan. Anab Poli 112. Egun batian mozkortu zan da / oraindik etzaio pasa. Auspoa 77-78, 242. Bozak pasa direnian. Mattin 91. Udarekin moda pasatu da. Azurm HitzB 44. Barka zazu pasatakoa. "Lo pasado". Berron Kijote 228. Egun batzutan bizkarreko min piska bat eduki nin, baño besterik gabe pasa uan. Ataño TxanKan 229.
    v. tbn. Ag Serm 362. Izeta DirG 37.
    azpiadiera-3.2.1
    (Part. en función de adj.). Pasado, pretérito. "Gauza pasatua, cosa pretérita" VP 50r.
    Bekatu pasatuetatik. Ber Trat 93v. Bizitza gaizto pasatuaren rastroak. Iraz 40. Bere bizitze pasatu guzia gogorat heldu zaio. Brtc 117. Juzioa deitzendá kontu ártzea bizimodu pasátuas. LE (in BOEanm 794s). Nere bizi pasatuan egin bekatuez. CatLuz 38. Kontatuaz beren kontu pasiak, pasatzen ari diranak eta pasatzeko daudenak. Iraola 55.
    v. tbn. OA 131. El 67.
    azpiadiera-3.2.2
    (Part. en función de sust.). (El) pasado.
    Pasatuak izitzen badu hiltzerat dohan bekhatorea. Brtc 119.
    azpiadiera-3.2.3
    (V-gip ap. Elexp Berg; H).
    Pasar, transcurrir.
    Andik denbora aunitz pasatu eta etorri ziraden lagunak. Ber Trat 113v. Pasa dadin arratsa. EZ Man II 64. Bera, denbora pasatu da / sekulan ez ethortzeko. Gç 172. Egun asko / pasatu baño len. GavS 26. Fiestako eguna / pasatu ta gero. DurPl 54. Eguna ez uztea pasatzera haren gainean egin gabe zenbait akta. MarIl 19. Oraindika lau urte / ez ziran pasatu. It Fab 108. Oren erdi bat apenaz zen oraiño pasatu. Gy 30. Pasa baño len illabetia. Bil 78. Amabost edo ogei egun pasa ezkero. Sor Bar 16. Goiza pasatu eta ethorri eguerdi. Elzb Po 210. Emetzi eun urte pasa onduan / orai ogei eta biyan. Yanzi 55. Ordu asko igazi edo pasau yataz atsegiñez. Altuna 5. Hogoi eta zonbait urte / geroztik ziren pasa. Etcham 111. Ilabete bat pastu ondoan. Zub 62. Ezan egun asko pasau. SM Zirik 115. Eta oraindik pasatuko da denpora, arik eta burruka baretu eta isildu dedin arte. Vill Jaink 43. Urtiak pasa zaizkigu. Uzt Noiz 56 (v. tbn. Sas 234). Horra, beraz, uda bat larrazkenarekin pasatua. Etchebarne 73. Aurreneko denbora golik gabe pasatu zan. Insausti 201.
    v. tbn. Pasa: JanEd II 76. Txill Let 114. Basarri 50. Azurm HitzB 66. Berron Kijote 91.
    azpiadiera-3.2.3.1
    Pasar (el tiempo sin darse cuenta).
    Gure jardunean, ordua pasa zaigu. NEtx Antz 52.
    azpiadiera-3.2.4
    Morir. "Iragan da, pasatu da, il a passé, transiit" H.
    azpiadiera-3.3
    3. (V-arr-gip, AN-5vill, BN-lab; VP 77v, H); pasa (V-ger); pausau Ref.: Ort Voc (pasa); AtSac 39; Holmer ApuntV; Elexp Berg; Gte Erd 49, 136.
     (Uso impers.). Pasar, ocurrir, acontecer. "Pasatzen dena pasatu, ni joain naiz (AN-5vill)" Gte Erd 136 (junto a zer gerta ere, zer agit, zernahi izanik, etc., de otras zonas). v. gertatu (2), jazo.
    Zer pasatu zen Espainiako estrosada hunetan. ES 113. Ill ta bereala gorputzarekin zer pasatzen dan. Cb Eg II 101. Zer pasetan jakan. DurPl 99. Nun zer paseetan dan. JJMg BasEsc 115. Zerbait onelakoxe / pasa zazu zuri. It Fab 131. Non zer pasatzen den nahi dio ekharri / dama arranoari berri. Gy 182. Zernahi pasatu da / iran denboretan. Bordel 151. Ogei milla... ixtillu pasatzen dira bat diñakua gertatzen ez bada. Sor Gabon 43. Auxen da gizon alporja! Zer pasa zaio orri? Alz STFer 131. Nork esan zer pasa zen orduan inguru artan? Goñi 113. Pasa bezela itzegingo det / aien orduko kasua. Tx B III 19 (I 67 pasatu). Deklaratzea zer pasa zaikun / Bozate aldeko auzuan. Auspoa 97, 137. Zer pasatzen ete jakok Konejuari biarrera ez etortzeko? SM Zirik 12. Gauzak nola pasatu ziren esaten. Vill Jaink 44. Zer milla demonio pasatzen da emen? NEtx LBB 180. Hola pasako zela banuen beldurra. Xa Odol 342 (37 pasatu). Baña emen ere pasatu dira / sekulako desgraziyak. Uzt Noiz 84 (Sas 165 pasa). Nik ez dakit zer izan liteken: pasea edo txistea. BAyerbe 128. Kondatu behar dut nola pasatu zen ixtorioa. Etchebarne 139. Auzo buelta guztia kejaz, zer pasetan ete zan-da. Gerrika 179. Neri beti orixe bera pasa zait: bear baño karga aundiagoak gañean. Albeniz 17.
    v. tbn. Ud 123 (136 pasa). EusJok II 93 (58 pasa, 110 pausau). AB AmaE 283. Urruz Urz 29. Apaol 78. Ag Serm 142. Moc Damu 27. Arrantz 142. In Zerb Azk 104. Anab Poli 64. Arti Tobera 278. And AUzta 81. Mattin 86. Lf in Casve SGrazi 17. Pasa: Aran SIgn 94. Xe 199. PE 44. JanEd I 74. Noe 22. Bv AsL 178. Iraola 45. Ill Testim 12. Berron Kijote 133.
    azpiadiera-3.4
    4. Pasar por, ser tenido por.
    Zer nahi dugun guk spiritualtzat pasatu nahi dugunok. Ch III 31, 3 (SP iduria izan, Mst igaran, Leon omena izan). Pasatuzéna bekataritáko múnduan. LE Ong 122v. Peisant gaizotzat / pasatuko zare. Gy 67. Ezta konbeni pasatutzea / kontu zikiñak garbitzat. Noe 31. Bai, zenbat bider prakak ta txapela jantzi, / eta gizontzat pasau egiñ da Iñaxi! AB AmaE 274.
    azpiadiera-3.5
    5. Arreglárselas. "Gizon bat da gutirekin pasatzen dena" H.
    Berekin pasa, besten gaizak ützi. Etch 666. Amoriyorik gabe / pasatu eziñez. Bil 75. Zerekin bizi ta pasa guztientzat arkitzen zuen bezaiñ laxter. Aran SIgn 63. Gauza gutxi daukat nik / etxean gordea, / detanarekin pasa / eiten naiz ordea. Muj PAm 70. Emazterik gabe ezin pasa lauetan hogoi urthetan. Ox 205. Gaixo Mayi, aise pasatuko zen hoinbertze harramantzarik gabe. Lf Murtuts 54. Eibarko erria, jaietan, ez dago Plaentxiako musikako banda barik pasatzeko. SM Zirik 20. Aragi gabe pasatzen ziran / len makiña bat sukalde. Uzt Sas 201. Illabete osoan jateke pasatzea. Berron Kijote 121. Ez genin ganbara gañezka edukitzen; bearrik ere ez. Gutxirekin pasatzen baigiñan. Ataño TxanKan 83. Korta geienak azpigarri barik pasau al izateko ustez egiten ziran eta. Gerrika 157. Aborto gabe pasa / leike mundu ontan. Insausti 177.
    v. tbn. MAtx Gazt 98.
    azpiadiera-3.5.1
    Sasoia eta indarra danak / batera datozenian, / bete artian pentsatzen dago: / "Pasa nauk eskasenian! Uzt Sas 185. Asteko nuan bildur geiena / pasa naiz okerrenian. Uzt LEG I 168.
    azpiadiera-3.5.2
    (Con ezin). (No poder) pasar (sin hacer algo).
    Agindutako promesa / kunplitu gabe ez pasa. SMitx Aranz 123. Egun bat elkar ikusteke ezin pasa. NEtx LBB 122. Hau ere erran gabe ez nitaike pasa. Xa Odol 231. Aitortu gabe / zuri ez nindaike pasa. Mattin 81. Eta bere egitekoa egin gabe pasa, ezin zitekean iñolaz ere. Berron Kijote 224.
    azpiadiera-3.5.3
    Pasar, abstenerse de.
    Noizean behin gabetuak gauden eta pasa gaitezin zilhegi diren aisietarik eta atseginetarik. CatLav 99. (V 56)
    azpiadiera-3.6
    6. (Con buruan). Ocurrirse, pasar por la cabeza.
    Buruan orduan pasa zitzaizkanak! JAIraz Bizia 116. Ez dut esan nai nik, eta ez zait buruan pasa ere, zaldun ibiltariaren bizilegea, erlijioso itxiarena bezaiñ ona danik. Berron Kijote 146.
    azpiadiera-3.6.1
    (Con burutik). "Neure burutik sekula etzat pasau (V-gip)" Gte Erd 71.
    Alaba ikusi zuanean geiago ateratzen ez uztea lenengo burutik pasa zitzaion. JAIraz Bizia 110. Maldizio bat bezela pasa zitzaion burutik susmo txar bat. NEtx LBB 23. Etzitzaion burutik pasatzen ere, ate ura bere aurrean itxi zezaioketenik. Ib. 53.
    azpiadiera-3.7
    7. Aceptarse, ser aceptable. "Pasa diteke, iragan diteke, cela est passable" H.
    Erromati ekartzeko / paperaz dispensa: / bestela ez diteke / lengusurik pasa. PE 66. Sekretuan broma bat / diteke pasa. AzpPr 88.
    azpiadiera-3.8
    8. Ser aprobada (una ley).
    Legerik tzarrenak phasatuko dira ura zubiaren azpitik bezala. Elsb Fram 151. Deputatuen bilkuran ja pasatu zen lege hori. HU Aurp 143.
    azpiadiera-3.8.1
    Ser elegido.
    Batzuk bertzeak hautsi beharrez / bi lixta ginen muntatu; / berriek bozik aski ez bilduz / zaharrak aise pasatu. Mattin 65.
    azpiadiera-3.8.2
    A`probar un examen. Cf. supra (I, 3).
    Hartan ba zakin puxka bat, bainan ez apentziarik ere aski. Orduan ez zen pasatu. Etchebarne 131.
    azpiadiera-3.9
    9. pasa (AN-5vill, B ap. Gte Erd 245). (Part.). "Pasando, más de. Ogei urte pasa, más de veinte años" Etxba Eib (sg. DRA, pero no lo encontramos). "Más de. Illabete pasau egon nitzan zure zaiñ" Elexp Berg. "Enitzan etxetik urten illabete pasauan" Ib. "Bederatziak pasatuk dira (G-azp, AN-5vill, B)" Gte Erd 245. "Bederatziak pasa dira (AN-5vill, B)" Ib. 245. v. PAXATU.
    Milla sei eun urte pasiak / jaiorik Santa Barbara. Xe 334. Gutxienaz izan biar du / milla urte pasatua. Tx B I 50. Berrogei ta lau urte diozu, / nik irurogei pasiak. Tx B II 223. Lau metro pasak ditu [putreak] / egotik bestea. Auspoa 39, 80. Bi urte pasiak egin zituan Martiñek, Aizarnatik Donostira joan da etorri, opizioa ikasten. Uzt Sas 336. Azkeneko aldiz ikusirikan / dirade lau urte pasa. Ib. 151. Milla ta bosteun milloi pasakin / zigortu Euskalerria; / lurralde txiki batentzat ori / bazan naikua arria. Ib. 161. Gutxiñez jardun ziran / ordu bete pasan. Ib. 316. Bertsotan hasi eta hamar urte pasan / jardun nuen mendiko ikas molde basan. Xa Odol 315. Hogoi bat urte pasan / trinketan eta plazan / ikusten dira jokatzen. Mattin 60. Huna ene arditegia altxatua, bere hamabortz metra luze eta lau pasa zabalekin. Etchebarne 84. Eta soka bat lotu adarretatik, eta oñez Eibarreraño, ogei kilometro pasauen. Gerrika 18. Bi metro pasako jira badauka. Insausti 257.
    azpiadiera-3.10
    10. "Pasarse un alimento. Aragi au pasauta dago" Elexp Berg. "Gaur arroza pasau jat" Ib.
    Usai pestia botatzen duela, erdi pasatu alakua. Iraola 129.
    azpiadiera-3.11
    11. "Pasauta, harri eta zur eginda. Erabagixan berri jakin nebanian pasauta geldittu nitzuan" Elexp Berg. "Kotxiakin ein zeban eskapadiakin pasauta zeuan gizajua" Ib.
    azpisarrera-1
    DENBORA-PASA. v. denbora.
    azpisarrera-2
    EGUN-PASA. v. egun.
    azpisarrera-3
    JO ETA PASA. v. jo.
    azpisarrera-4
    PASA-BERRI. Pasar recientemente.
    Oren hitsak pasa-berri ditutzue. Larz Senper 134. Neri, pasa berri nituan egunak berritu erazten zizkidan. J. JAzpiroz 194.
    azpisarrera-5
    PASA ERAGIN. "Colare, [...] paseragitea" Urt V 368.
    azpisarrera-6
    PASA ETA PASA. Pasando continuamente.
    Goizeko ordubata alde arte, gorriak pasa ta pasa aritu ziran Donosti aldera. Salav 57.
    azpisarrera-7
    PASA-EZIN. Imposiblidad de pasar.
    Esi-gaiñak pasa-eziña eta zalditik jeitxi-eziña, beste zerbaitegatik izango zan. Berron Kijote 194.
    azpisarrera-8
    PASA-SAMARTU.
    azpisarrerakoSense-8.1
    a) "Ia-ia egin, egin samartu. Etxeko lanak pasa samartu ittut" ZestErret.
    azpisarrerakoSense-8.2
    b) "Ia-ia pasatu, igaro. Holaxe, urte bat pasa samartu nun" ZestErret.
    azpisarrera-9
    PASATUAK PASATU; PASEAK PASA. Lo pasado, pasado. v. JOANAK JOAN.
    Udarregik etzuan esan premiorik gabe iñor gelditu bear zuanik. Baiña, paseak pasa, sosik ere artu gabe joan bear izan zuan. AZink 40. Beste belarriondua emon eutsan, eskiñi eutsan, bein baño geiagotan, pasauak pasau [...], min guztien artian be eskua luzatuaz. Gerrika 281. Eta nik badakit, pasatuak pasatu, halakoa dudala Suhuskuneko herria. Larre ArtzainE 305. Pasatuak pasatu, beti begi onez ikusi du jaun erretorak, gu, bikarioak joan ginten astetik astera Dongaitz trinketera. Ib. 243. Paseak pasa, apustu kaskar ori joan zan eta aurrera segitu nion. Albeniz 162. Ala, egin nituan esandako guztiak eta tratamentua. Ez det geiago sumatu. Paseak pasa. Ib. 133.
    azpisarrerakoSense-9.1
    (Pasea pasa).
    Ondarra, bai, ondarra beti aundi [...]. Non ote ziran nere biotzeko Gardaia ta El Golea? Ninjoan seguru beintzat eta pasia pasa. Anab Aprika 101.
    azpisarrera-10
    PASATUXE (Forma con suf. -xe, de valor aprox.).
    Bi-iru urte da pasatuxia / zintzotu zala gizona. Tx B II 174. Bost urte dira pasatuxiak. Tx B I 138. Hogei urte nituelarik pasatuxeak. Larre ArtzainE 161.
    azpisarrerakoSense-10.1
    Algo más de. "Iruek pastuxen etorri dira (AN-5vill, B)" Gte Erd 244.
    Askoren ustez lurralde honen itxura duela ehun urte pasatuxe Bonaparte printzeak bitara eskaini zigun maparena bera da. (In MEIG VI 26).
    azpisarrera-11
    PASATZEAN. De paso. "Al pasar" VP 78r (posiblemente con este sdo.).
    Zuri naiz mintzo pasatzian, ama malurus tristia, / Zure alaba nola duzun debruari largatua. Prot 66.
    azpisarrera-12
    PAXA-PAXA EGIN.
    "Paxa-paxa inda, zeharo urduri, ezertarako gauza ez dela egon" ZestErret .
    azpisarrera-13
    PAXATU (Forma con palat. expresiva). Más de.
    Beste emakumeok gonarik ezpagenu bezela. Gonak eta gañerakoak edozeñek añakoak, eta berrogei urte paxeak, zoritxarrez. NEtx Antz 75.

    pasatu

    pasatu
    << pasarte 0 / 0 pentsaera >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper