Azpisarrerak (sarrerak) (2)
lausengu.
(L, B, BN ap. A ; SP, Urt I 268, Ht VocGr 309, Arch VocGr, VocBN , Dv, H (L, BN, S)), lausenku, leusinga (H (V, G)), lausenga (Lar, H).
Adulación, lisonja. "Flatterie" SP. "Lisonja, ésta y el italiano, lusinga vienen del Bascuence lausenga, que significa lo mismo" Lar. "Adulación" Ib. "Zanahoria, adulación fingida" Ib. "Carocas, lausengak " Ib. "Candonga, zalamería" Ib. "La flatterie, la caresse" Arch VocGr. "Cajolerie, flatterie" VocBN . v. balaku, losentxa. Tr. Documentado al Norte desde el s. XVI; su uso disminuye en el s. XX. Al Sur se encuentra en Larramendi, Mendiburu, Arrue, Otxolua (que emplean la forma lausenga), Gandiaga, Erkiaga y Aresti. La forma general es lausengu . Tartas emplea lausenku .
Horlako lausenguz utzi nazazu / nola erhoturik narabilazu. E 203. Eztezala bekhatutan sararazi berzea, / nahiz dela [...] / lausengu edo lagunduz ezta konsentimenduz. EZ Man I 14. Zer lausengua eta balakua [...] nahi duzunaren erdiesteko! Ax 174 (V 117). Doatsu dire [...] munduko lausengurik bat ere aditzen edo hartzen eztutenak. SP Imit III 1, 1 (Ol zuzmur, Pi surrumurru). Lausenku, flateria eta balaku handirik errezebitzen zian. Tt Onsa 15. Haur gazteak [...] ethortzen baitira alferkeriaren lausengu iguin eta itxurapenezkoetan erortzera. ES 186. Munduko lausengu guziek eziñ altxa dezakete bihotz bat. Ch III 14, 5 (SP laudorio, Ip laidorio). Agur, Gandara Jauna, Giputz labaiña dirudizuna, lausengaz <-ar> ta txuriketaz apaindua. Lar Carta a Gandara 161. Ah gaisoak, gaistoen lausengaz beterik bizi zaraztenak! Mb OtGai II 186. Emazteak enganatu zuela hitz legunez eta lausenguez. Lg I 227 (cf. infra LAUSENGUZ). Heretikoen dixiduak, ez lausenguak ez litezke gai ene khordokatzeko. Brtc 22 (97 lausenguekin). Lausengu aphur batekin mintzatuko zaizkote. Dh 196. [Yesusen] solas bakhotxa argi bat zen, lausengu bat, amodioaren deihadarra. Hb Egia 53. Lausenga eta hitz leunakin zure biotza irabazia [dauka] . Arr GB 90. Hastapenean lausengu bezenbat larderia eta beltzuri zuen. HU Aurp 121. Nun kausi nexkato bat lausengu balakatzaile horier kordokatzen ez den bihotza? Zub 106. Beretzat lausengu eta laudorio gose ez izanez, [...] galde egin daut, ez othe nuen Platonez [...] iritzia agertzen ahal. Lf ( in Zait Plat XIII ). Balagoak eta lausenguak esaten dizkigu. Arti Tobera 273. Gizona zerua legez, / gaur lausengu, biar illun. Gand Elorri 90. Indarrari nausi da lausengu eztia. EZBB II 18. Batere gurikeria ez lausengurik gabeko gizon bat. Larre ArtzainE 108. Istorio honen izerdi garratza, lausengu eta hitz harrorik gabe, bihotz-barreneraino isurtzen zaigu. MEIG I 173.
v. tbn. Harb 128. Jaur 400. Gy 109. Laph 231. Elzb PAd 18. Zby RIEV 1908, 765. Jnn SBi 152. JE Bur 104. Larz Senper 70.
lauxinge (B).
"Saludos muy efusivos. [...]. Lauxinge beroak " Izeta BHizt 588.
leusenga.
Mimo, cuidado.
Ez dau kezkarik izango, biotz maitatien artean, guztien leusengaz mizke aziko da maiteak egiñik. Onaind STeresa 45.
LAUSENGU-EGILE. "Arrisor, [...] balakatzaillea, lausengugillea" Urt II 358. "Colax, [...] lausengugillea, lausengu egillea" Ib. V 310.
LAUSENGU EGIN. Lisonjear, adular.
Lausengu egin deutsut itxusia ez zarealako. Erkiag BatB 70.
LAUSENGUZ (BN-arb ap. Gte Erd; SP; lausengaz Lar). Mediante lisonjas; lisonjeando, adulando. "Lausenguz, par flatterie" SP. "(Lavarle a uno, untarle los) cascos, lausengaz, balakuz, norbaiti hitzegitea" Lar. "Lausenguz ez dugu deus eginen (BN-arb)" Gte Erd 240. v. lausenguka.
Eztiozola berzeri / eragin bekhaturik / lausenguz edo mehatxuz. EZ Eliç 117. Alkatea diruz itsutzen da, lausenguz eta faborez gobernatzen da. Ax 438 (V 285). Indazu grazia zuhurki itzul nakion lausenguz dagotanari eta emeki paira dezadan kontrarik egiten derautana. SP Imit III 27, 5 (Leon lausengatzaleak). Eztezazula pentsa, mintzo naizela eskualdun bezala pasionez, ez eta-ere lausenguz. ES 126. Lausenguz eta dixiduz / Satan entseiatzen denean / kristau onak enganatuz. Monho 148. Lausenguz ala bortxaka / debalde dire ari. Zby RIEV 1908, 420. Markolbe ta Bertoldin [...] bakaldunenera eldurik, lausengaz eta palaguz artu zittubezen. Otx 142. Amor emango zuen, ordea, lausenguz edo laztanez enganatuz gero. Mde Pr 168.
v. tbn. Harb 34. JE Bur 176. BiblE Rom 16, 18.
LAUSENGUZKO (Dv, H). "Qui est de flatterie, flatteur. Lausenguzko solasak, les paroles flatteuses" Dv. "Chose, parole, action flatteuse, caressante" H.
Ezen behinere lausenguzko hitzez eztugu usatu ukhan. 1 Thess 2, 5 (TB lausenguzko; He lausengatzeko, Dv balakuzko, Ol limurkeriz, Ker koipekeriz, BiblE lausenguaz ). Hitz eztiz eta lausenguzkoz sinplén bihotzak seduzitzen dituzté. Rom 16, 18 (He balakuz, TB lausenguez, Dv legunkeriez, BiblE lausenguz). Hitz lausenguzkoak <launseg->, eskaintza honestak, inozentenak diruriten solasak. Mih 24s. Hitz lausenguzkoak. Brtc 222.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper