Harremana

    OEH - Bilaketa

    285 emaitza honen bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (283)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    hirotu.
    sense-1
    1. (S; Lecl, Chaho, Dv (S), H (L, BN, S)), hiotu (S; H). Ref.: A (hiotu, usi); Lrq (hiotu).
     Pudrir(se), corromper(se) (sentidos prop. y fig.). "Üsia eta zuharra biak bat dütüzü, zauri ahuntü gabe edo gatxantürik denean elkiten dira; hiroa, aldiz, mina huntü edo hirotü denean elkhiten da" A (s.v. usi). Tr. Propio sobre todo de la tradición suletina, ya desde Tartas y Belapeyre; se encuentra además en f. Bartolomé y, modernamente, en Orixe.
    [Arima] egongei denian khorpitz batetan eritarzünez hirotia denian. Egiat 184. [Lürra da] khorphitza hirotüren dereiona. Ib. 265. [Probandiak] dirade itxaso huraz hirotürik. Ib. 158. Eta zük disborsa orai / azeta ezadazüt, / bestela kaxot zolan / hirotü behar düzü. Xarlem 725. Hirotü eta korrünpitü dütüzü ene plagak. "Putruerunt". UskLi 109. (v. tbn. UskLiB 118) Labore zaar arinduba ta erdi irotuba. fB Ic II 123. Orijua da gauzak usteldu bagarik, ugartu bagarik, sistu edo irotu bagarik gordetan ditubana. fB Ic III 87. Lürrak sortzen düena oro, hirotzen delarik, ara itzültzen da lürrealat. Arch Gram 92. Arima hirotüa bada. Ib. 25. Harek [harrak] hunki muhuriak oro hirotzen. ArmUs 1892, 150. Gizon ogen gabiak saldoka zerraturik, phareta beltz hen gibelian hirotzen zirela. Mde Pr 49. Amets alpherra ezin aipha dirot, / bizi-nahian ez dakidan hirot. Mde Po 74. Au da Iainkoaren etxea, ez lurki, ez mukuluki, baizik eta gogaki, Zure betieraren erdikide, ez baita sekulan irotzen. "Sine labe". Or Aitork 353.
    azpiadiera-1.1
    (Odola hirotu). (Fig.).Hacer mala sangre.
    Zerbait okher doalakoz hirot dezagün odola? Egiat 239.
    azpiadiera-1.2
    (Part. en función de adj.).
    Eztu hartzen [...] lurrian diren frutu onak, gaixtoak baitira eta hirotiak. Tt Onsa 35. Eskümükatia berhezi baita Elizako honen partaletarzünetik menbro hirotia korpitzetik bezala. Bp I 115. Marlüz zathi hirotiak. Egiat 159. Thatxadüra, errai hirotüak deitzen dena ere, lotzen da güne hezetan bazkatzen diren xikhiroer. "Foie pourri". Arch Gram 123.
    sense-2
    2. "(V-arr-oroz-m-gip, G-azp-goi), hirotü (Sc,...), secarse un árbol" A. "Zugatz irotua esaten da arbola ustela gaitik" A Ezale 1897, 147 (ap. DRA; la ref. es incorrecta).
    Gaurkoan, berriz, andu-motz, erro irotua, / baizik ez naiz. Zait Gold 88.
    sense-3
    3. "(V-m), envejecer. Se dice aún de las personas" A.
    Sukar ta izurri miñak irotuko ditute. Ol Deut 32, 24.
    sense-4
    4. "Irotu gera gaur, nos hemos agobiado hoy" A (s.v. iro).
    sense-5
    5. "(S), puer" Lh.
    sense-6
    6. Consumir.
    Erio-ikarak artzen nindun oitura ez utzi naiez. Ark nindun irotzen eriotzeraiño. "Tabescebat". Or Aitork 199.

    hirotu

    hirotu
    << herritar 0 / 0 hitz >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper