1.
(
V, G, AN, S (+ -th-); SP, Urt III 57, Lar, VP 35r, Lecl, Dv, H)
Ref.:
A;
Lrq (gort(h)ü);
Etxba Eib;
Elexp Berg
.
Ensordecer, volver(se) sordo.
"Rendre ou devenir sourd"
SP.
"(Hacer) oídos de mercader, belarriak gortu
"
Lar.
"Ensordecido, gortua
"
Ib.
"Devenir sourd, inexorable, insensible. Zer eginen dut bada nik eskatzen natzaitzun aldi beharrenean zu gortzen bazauzkit? [...] vous devenez sourd?"
H.
"
Gortu biar genduzen auzuak geure orruegaz
"
Etxba Eib.
.
"
Abioian, motorran onduan juatia da gortzia
"
Ib.
"
Fabrikako zaratiakin erdi gortuta dare langilliak
"
Elexp Berg.
Cf. entzungortu, sorgortu.
Tr. Documentado al Sur desde la segunda mitad del s. XVIII, al Norte lo encontramos en Etcheberri de Ziburu, Pouvreau, Tartas, Hiribarren (
Egia 62) y Goyhetche (239).
Ez aditu egiten dut / alegia ni gortu.
EZ
Eliç
326.
Behar duzu [...] hainitz gauza iragan beharriak gorturik.
SP Imit III 44, 1.
Mundiak, bekhatiak, itsutu nute eta gorthu.
Tt Onsa 177 (v. tbn. 22).
Jainkoak deitu, ta ni gortu! O nere itsua!
Cb Eg II 128.
Gortu oi dirialako gauza on guztietara.
CrIc 79.
Deituten gaitu orain. Gortuten gatxakoz.
Mg CO 104.
Gorturik zeure belarrijak Jaunaren deijetara.
Astar II 227.
Gortua zegoan [...] ondo-esanak aditzeko.
Lard 94.
Iya illik otzak, / ez duela gortuko, / kukuaren otsak.
Noe 60.
Enakala gortu ire kanta zar oiekin.
Sor AuOst 70.
Ez zaitez, arren! gortu [...] erregu eta eskarijak ganako.
Ag Serm 98.
Ogei urte bazen oso gortua zegola.
Goñi 55.
Aren arrantzakaz gortuta.
Otx 122.
Belarri batetik gortuta nabik.
SM Zirik 56.
Bistia laburtu, belarriak gortu.
And AUzta 135.
Maitasunik ez agortu, / seta gaiztoentzat gortu.
Olea 202.
Belarriak gortzerañoko dultzain-oiartzuna ibiltzen uan.
Ataño
TxanKan
212.
Begi biak lausotu, / belarriak gortu.
Ayesta 101.
Gorturik ez gaudenok badugu honen entzutea.
MEIG I 107.
v. tbn. AA III 365. fB Ic I 63. Añ EL2 166. Ur MarIl 18. Urruz Urz 13. Ud 66. Xe 243. Azc PB 360. A Ardi 100. Enb 91. AB AmaE 22. MendaroTx 230. Ir YKBiz 164. Anab Poli 112. Bilbao IpuiB 84. NEtx Antz 102. Gand Elorri 125. Alzola Atalak 36. Etxabu Kontu 92. AZink 65. Gerrika 23.
Txiztu batak, txiztu besteak, erdi-gortu eben Batxi.A BGuzur 115.
2.
Ocultar, mitigar un sonido.
Patroiak gogor dakio / soiñu ua gortuz.
"Acallando aquel ruido"
.
Or Eus 397.
3.
"Aterirse"
Garate Cont,
RIEV 1934, 57.
Cf. sorgortu
(2).