Harremana

    euskaltzaindiaren mendeurrena logoa

    Orotariko Euskal Hiztegia

    2. Hizkuntza-baliabideak
    3. Online hiztegiak
    4. Orotariko Euskal Hiztegia

    OEH - Bilaketa

    281 emaitza honen bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (279)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    eztanda.
    tradizioa
    Tr. Atestiguado desde RS en autores meridionales, principalmente en la expr. eztanda egin . Como sustantivo no se documenta hasta el s. XX. Eztanda es la forma más documentada en los textos; hay estanda en Aguirre, Kirikiño, Zaitegi (Sof ) y Mirande, iztanda en RS, e istanda en Añibarro. En DFrec hay 4 ejs. de eztanda .
    sense-1
    (V-m-gip, G-to-bet ap. A; H), estanda, iztanda (V-ger-ple ap. A), istanda, aztanda.
    Estallido, explosión. v. eztandaera.
    Kañoien eztanda. Or Mi 94. Su-zirien eztandak. Lab EEguna 114. Onean jostaillu, ta / lêrtzean eztanda. "A buenas era divertido; pero a malas un huracán" . Or Eus 211. [Su-ziriaren] eztanda. TAg Uzt 230. Eiztariaren eztandak eratsi zun [...] egazti gizena. Ib. 84. Algarazko eztanda bat izan zan. Lek SClar 142. Ixin aldean pozezko / gauzen eztanda ta margo. Gand Elorri 61. Eztanda soñua. Lab SuEm 215. Eztanda baten bidez etxe bat desegiten. MIH 327. Hots hori ez dela leherkaria, azken eztanda falta zaion j bat baizik. MEIG VI 127. Baina ez genuen somatu erauntsi honen eztanda urrikigabearen gisakorik. MEIG IV 128. Ez dute bonba-eztandarik entzun. MEIG I 194.
    azpisarrera-1
    EZTANDA EGIN (Lar, Añ (G), A; estanda e. V-ger-m ap. A; Mg PAbVoc, VocCB Dv, H (V); istanda e. V-arr-ple-oroz ap. A; Añ (V); iztanda e. V-arr-ger-ple-oroz ap. A; aztanda e. AN-5vill ap. A; aztantegin Urt). Reventar, estallar. "Canis aestifer [...] beroz aztantegiteko dagoen ozarra" Urt I 353. "Que reviente por los ijares, eztanda dagiala saiespetik" Lar. "Mas que reviente, naiz eztanda dagiela, naiz ler dedilla" Ib. "Barrearen barrez iztanda egin neban ia (V-arr)" DRA. v. eztandatu, LEHER EGIN, lehertu.
    Eztai iztanda puztxoan eztana. "No se reventará quien no se hincha" . RS 181. [Etsaiak] eztanda badagik ere gure euskera ederra lenbiziko hizkuntzetatik dek. Lar DT CCIV. Estu eben ain irme metarrira, ze, istanda egin eutsan eskuturreti odolak. Añ EL1 212. Eztanda edo ler egin zuen larrua etenda. VMg 39.
    v. tbn. Gco I 402. Zeinbatek gotik bera jausirik istanda egin eztabe. Añ MisE 113. Eztanda egin nai zion barrenak ekusi zuana esateko gogoz. AA III 490. Kanta ta kanta dago eztanda egin bearrez soñutzen. Zav Fab RIEV 1907, 94. Algaraka eztanda / egin nairik. It Fab 186. Egin oi zenduen maiz / eztanda irriaz. Ib. 15. Emon eutsan negarrari estanda egiteko zorian geldituteraiño. Ag AL 156. Deadarrez, estanda egiñ bearrean. Ag G 292. Ezin eban txixik egin, puxikeak estanda egin biar eutson. Kk Ab I 22. Banua lertuten (eztanda-egitten). Altuna 85. Eztanda egiñ arte txalokatzen. Or SCruz 107. Etxefuegoak egin du eztanda. Lab EEguna 103. Ordurarteko malko idukiek eta zotiñek eztanda egin zioten. Or Mi 146. Luze itotako ondaurtz miñak eztanda zegien. Ldi UO 45. Estanda egiteraino okaztaturik so egiten zion. Mde HaurB 77. Azkenean, bere barruan eztanda ez egitea lortu eban. Erkiag Arran 193. Erriaren gorrotoak ler eta zapart eztanda egin zuen. Zait Plat 13 (Sof 87 estanda).
    azpisarrerakoSense-1.1
    (En exprs. de maldición).
    Maldizinuak ezarri [...]. Ilgo al az, itoko al az, eztanda egingo aldok. Mg CO 75 (v. tbn. CrIc 59). Askori enzuten ez jako ezpada madarikaziñoa ta biraoa: [...] itoko al da; [...] istanda egingo al dau. Añ MisE 42. Begira, izan ote dezun [...] birauak botatzeko oitura? "Eztanda egingo al dezue. Deabruak eramango al zaitue". AA II 36.
    azpisarrerakoSense-1.2
    (Leher eztanda egin). "Leher aztante egin dugu gaur (AN-5vill)" Gte Erd 211 (con el sdo. de 'hemos reventado de fatiga').
    azpisarrera-2
    EZTANDA ERAGIN. Hacer reventar, estallar. v. eztandarazi.
    Bete zuten urdalla [...] ia estanda eragin artean, baño etzan iñor lertu. Ag G 55s.
    azpisarrerakoSense-2.1
    (Leher eztanda eragin).
    Kabi-ezinik, liburuari leher-eztanda eragiteko zorian. MIH 48.
    azpisarrera-3
    EZTANDA GAIZTO EGIN. Reventar.
    Inguru oetako aldapa nekosuetan makiña bat ixtillu pasa ta eztanda gaizto egiñak gaituk. Ataño TxanKan 192.
    azpisarrerakoSense-3.1
    (Leher eztanda gaizto egin).
    Gogor egingo zioten, leher eztanda gaizto egingo bazuten ere. MIH 293. Arnaspideren bat ireki behar leher-eztanda gaizto egingo ez bazuen. MEIG I 145.
    azpisarrerakoSense-3.2
    (Eztanda leher gaizto egin).
    [Euskararen] etsai [...] anitzek eztanda ler gaizto badagite ere. Izt C 5.
    azpisarrera-4
    EZTANDAK EGIN. "Iztandak egin, reventar de risa" A Apend.

    eztanda

    eztanda
    << ezta 0 / 0 fonologiko >>

    Nabarmenduak

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako Atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Conde Oliveto, 2. 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper