OEH - Bilaketa

284 emaitza honen bilaketarentzat

Sarrera buruan (2)


Sarrera osoan (282)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
ezagun izan.
sense-1
1. ezaun izan (V; Mic), izagun izan (R), izaun izan (Sal), zagun izan Ref.: A ( ezaun izan, izagun izan, izaun izan ) .
(Aux. trans. bipersonal). Conocer; reconocer. (Algunos ejs. podrían interpretarse como correspondientes al part. ezagun ). v. ezagutu.
Ezagun dezaten nola doazen engañaturik. Ber Trat 76v. Bere bekhatua ezagun zezan eta ezaguturik kofesa zezan. Ax 524 (V 337). Guziak [...] ezagun zezaten beren biso-rei manaletzat. Mb IArg I 393. Konfesore ezagun ez eban bati. Mg CO 184. Ezagun zituen guzien ahokiari jarraikitzale izana. HU Aurp 169. Amaika orduko euskaldun neuk nebazanak ezagun [...] galdu dira. Azc PB 194. Belar ezerik ezagun ez duten lurralde itsusiak. Mok 13. Bordako zakurrek ezagun izan zuten eta etziren egonetik atera. Or Mi 100. Ezagun nauzula irutan [...] ukatu gabe. Ol Lc 22, 34 ( ( nezaguala, ) ( He, Dv, Or, Ker ezagutzen nauzula, ) ( TB ezagutu nauzula ) ). Guziok ezagun dezuten "Luzear" yatorrak. Ldi IL 146. Ain luze zurekin eta etzaitut ezagun? "Y aún no te conozco" . Or BM 86. Antzu naiz ernal ote zitezken / artzaiak ezin ezagun. Or Eus 74. Ortan ezagungo dezu [Ama] . SMitx Aranz 23. Nere barruko galda iñork ezagun ez zezan. NEtx Nola 32. Bere egillea ezagun dezute: Don Inozenzio Munita. FLab ( in Munita 5 ). [Gizonak] behin ere ez dire beren baitaratzen, ezagun ahal lezaten [...] Egia bakarra. Mde Pr 373. Etzun kendu nai izan [...] erromes jantzia [...] mamiz ere aldatuta zegola ezagun zezan bere emazteak. Etxde JJ 222. Zuek gazteok etzaituztet ezagun. Ib. 241. Lotarik zure begi blua ezagun nizun eni so. Mde Po 51. Ezagun gabe ezbaikenuke maite. Or Aitork 269. Ezagun ditugun beste batzuen barririk eztogu adirazi. Erkiag Arran 175. Nik ez ditut ezagun baña baten izena Fortun da. NEtx Antz 21. Neurtu gabe ere, begira ezagun zin orrek. Ataño TxanKan 191. [Eskutitz] oneitatik 471 dira gaur ezagun doguzanak. Onaind STeresa 119. Ilariok ezagun eban aleman baten etxian lo. Gerrika 291. Ez baikenituen ezagun Sartaldean, esaterako, Pinini baten moldeak. MIH 294s. Ez genuke [...] horrela ibili beharrik [...] beste edizioren bat ezagun bagenu, nik behintzat ezagutzen ez dudana. MEIG IV 78. Guztiok ezagun eta maita genitzan. MEIG VIII 93.
v. tbn. Uzt Noiz 88. Ibiñ Virgil 94.
azpiadiera-1.1
Conocer carnalmente.
Gizonik ez dot ezagun / lurraren ganian / eginik deukat boto / ni jaio nintzanian. Balad 193.
azpiadiera-1.2
(Aux. trans. tripersonal).
Ezagun dizut: zerori / zerade, bai, Andra-Mari. SMitx Aranz 136.
sense-2
2. (Aux. trans. bipersonal). Mostrar, manifestar, enseñar.
Balioko duenak gaztetik behar du ezagun eta ageri. Ax 175 (V 117). Balin balu sabela / garhi nerrake dela / ezi segurtatzeko / eztu ezagun duela. 'Si l'on veut s'en assurer, on ne reconnaît pas qu'elle en a un' . O Po 37. [Pintura edo estanpa batek, kolore desberdiñik] gabe, [...] zer dan ezagungo ez luke. Arr GB 4. Koloriak txuri-txuri / betonduak urdin / neska mutil-zaliak / ortan ezagun din. Ud 30. Ez baitute oraino kopetan izerdi xortik ezagun, ez mateletan gorririk. JE Bur 29. Batere gaixo aztarnarik eztu ezagun. Ag G 374. Airian dabillen egazti bati / begira egon naiz egun; / ondo erreparatzen nion baiña / ezer ez zuen ezagun. Noe 121. Gaztea iñolaz ere, ibillerak ezagun duanez. Mok 16. [Etxeek] azpitik ezagun dituzten gapirio ozkatuek durduza bat emaiten daukutela. JE Ber 78. Emazteak ez zuan ezagun arpegian gorritasun aundirik. Anab Poli 28.
azpiadiera-2.1
(V-arr-gip, G-azp-goi, AN-gip, B, BN-arb; H), ezaun izan (G-azp) Ref.: Gte Erdt 234, 238; ZestErret ( ezaun izan ) .
(Con oración completiva o interrogativa indirecta). " Ezagun du uritu behar duela, il est bien à connaître que le temps se met à la pluie" H. " Ezaun dik langillia dana " ZestErret. " Ezaun dik honek nungua dan " Ib. Tr. Documentado principalmente en autores meridionales.
Ezagun du munduak / Jesus jaio dena / ain dago mudatua / ez dirudi lena. GavS 32. Ezagun zebala ondo, Astoa ispillu iduritzen zaioten basatietakoa zana. Izt C 164. Ezagun dek bai zeiñ aizen. Sor Bar 56. Asko ezagun dute zure senar gizajoan masalla ertzak ase eta betean dabillela. Apaol 119. Ezagun du Jainko dela. Jnn SBi 33. Ezagun du [...] Goierri aldekua dala. Alz STFer 130. Txoriak lumatik zer dan ezagun dik. EZBB II 119. Gauetik egunerakoa ezagun omen baitute nola diren altxatuak eskolan bi haurrideak, bat erlisionearen arabera, bertzea erlisionerik gabe. HU Zez 148. Behakotik ezagun baitute hasarre direla. JE Bur 148. Ezagun zun emakume eder [...] izan zela gaztetan. Etxde JJ 27. Ezagun dezu buru ariña zerala. NEtx Antz 19. Eguardia zanik ez zuan batere ezagun. Anab Poli 61. Ezaun duzu, bai, berandu etxeratzen zarela gauetan. Izeta DirG 104. Ezagun duzu jende iñorantetik zirela, uste baduzu [...]. Larz Iru 132. Zer nahi dun ezagun dau bere aurpegian. BEnb NereA 202. Ezagun dezu semerik ez dezula. Ataño TxanKan 76. Ezagun dek, bai, nundik atorren. TxGarm BordaB 146. Onek ezagun dau barriagoa dana. Gerrika 218.
v. tbn. Hb Egia 51. JanEd I 65. Apaol 64. AzpPr 43. Echta Jos 219. Ag Kr 21. Otx 109. Tx B II 109. Yanzi 237. MendaroTx 135. Lab EEguna 84. JMB ELG 35. JAIraz Bizia 32. And AUzta 154. Uzt Noiz 53.
azpiadiera-2.1.1
Hain zuen ezagun ona zela eta eztia non soldaduak ahalkatuak baitzagozin [...] zeren behar zuten preso eraman. Jnn SBi 157. Bekokiko tximurrak dabe oso ezagun [...] zenbat laztasun igaro daben. Enb 135.
azpiadiera-2.1.2
(Con -ago ).
Hala Josepek nola Mariak, biek ezagunago zuten oraino jende beharretarik zirela. Jnn SBi 10.
azpiadiera-2.1.3
(Sin que le siga oración completiva o interrogativa indirecta). " Ezagun du, ya se le conoce" Lar DVC 223.
--Piperra jan al dezu? --Bai ta... oso miña. --Ezagun dezu. Urruz Zer 81. Zuk ere badakutsu, begi busti oriek ezagun dute. A Ardi 94.
azpiadiera-2.2
(Con aux. trans. bipersonal sin concordancia con el sujeto). Ser evidente, estar claro.
[Arraintzale anaiak!] ezaun du zuetarik bat izan dela Elkano. Iratz 112. Ezagun du aise ez duzula ezagutzen. Egunaria 20-5-1958 (ap. DRA ).
azpiadiera-2.2.1
(Sin complemento).
Ama Birjiñak bertan / milagrua egin du; / ondo begiratuta / klaro ezagun du, / zein bizirik gelditu / ez balu lagundu? PE 120.
sense-3
3. (V-gip ap. Elexp Berg ; Dv, H), zagun izan (AN, L ap. A ) .
(Con aux. intrans. unipersonal de 3.a pers.). Aparecer, ponerse de manifiesto, verse, mostrarse, distinguire, conocerse. "Qui paraît. Ez da oraino ezagun, il ne paraît pas encore. Urrundik ezagun da, il paraît de loin" Dv. "Chose que l'on connaît, reconnaît, présume avec fondement. Ezkurretik ezagun da haritza (EZ), par le gland on connaît le chêne. [...] Ilhunbe huntan deus ezta ezagun, dans cette obscurité on ne voit, ne distingue rien. Beha zazu ea Iauna hor nonbait ezagun den, voyez si Monsieur paraît par là quelque part. Syn. ageri " H. " Tabernetan ezta eza(g)un krisisa " Elexp Berg.
Letra xeheagoz textu artean ezarri izan dirade, ezagun denzat ezen [...] eztiradela ordea textu gorputz berekoak. Adv * 7v. Begietan ezagun da presunen tristezia. EZ Man I 79. Ezkurretik ezagun da haritz larraiñekoa. Ib. 43. Bethe zuten [Jesus] uspelez, / ezagun etzen bezala / zauri eta odolez. EZ Noel 96. Hortan ezagun da laguna gana duzun amudioa. SP Phil 519 (He 526 da ezagun ). Arropa zuri [...] baten ezagun da [...] loirik txikiena. Mg CC 221. Ez da zugan agiri, ez da ezagun Jainkoaren [...] markarik. AA III 597. Hartzak oihanetan ezagun dirade. FrantzesB II 15. Ikasikizun oneetan ezagun da nire opa ona. fB Ic I V. Laster ezagun baitire / nola astoa beharritik / hek bertze zerbaitetarik. Gy 24. Animosua ta bildurtiya / kanpuan ezagun dira. Afrika 83. Urratsak zagun dire bideko harrietan. Atheka 84. Bere arpegian ezagun zan biotzaren edertasuna. Apaol 31. Paperan ezagun da / ona ta eskasa. AzpPr 88. Barruti nai ganeti / kartak dira ezagun. Azc PB 87. Ezagun izaten da zeñ dijuan egunero eskolara. Ag Serm 302. Irabazlea ez da ezagun. Xoko batean gorderik dago. JE Bur 144. Orai artio erabili ditugun solasetarik aski garbi ezagun ez balitz [...] azken hitz ezarriko dugu. Ib. 54. Jada lantegi handiak ezagun dira [...]. Alemaniak daukan eremu aberatsenean sartzerat goazi. StPierre 26. Joareak, ardi eta bildotx marrakak ezagun dira noizik behin. Barb Sup 51. Sokaren firrinda ezagun zen bakarrik bainan hura ez nola nahikoa. Ib. 138. Nehor ez da leihoetarik ezagun. JE Ber 73. Nehor guti da ezagun karriketan. Ib. 20. Gañetik ezagun omen zan aurreko urtean iñausitako zatia. Munita 62. Agure bat zen, hotsetik ezagun zenaz. Mde Pr 163. Ez urruti, haur baten negarrak ezagun ziren. Mde HaurB 43. Elade-n ezagun litezkean [...] lan zarrenetarikoak. Zait Plat 25. Munduan ezagun diren erlijio-mota guztiak. Vill Jaink 25. [Donianen] "Ur handia" eta "merkatuko plaza" ezagun dira egun ere. Ardoy SFran 40. Gizonen bertutea lanetan ezagun. Xa Odol 93. Ori da orain egiten dana / garotarako garaian / denbora labur ezagungo da / soruan edo zelaian. Uzt Sas 81. Hiribarrengan adina ezagun da Harrietengan [Larramendiren eragina] . MEIG VII 55.
v. tbn. Etch 568. Zby RIEV 1909, 398. Lh Yol 42. Const 31. MendaroTx 124. Lf in Zait Plat XX. Ezaun: Iratz 82.
azpiadiera-3.1
(Con aux. intrans. bipersonal).
Jangoikoaren maitanza ezagun zaiku eman dizkigun Espirituan. Mb IArg I 379. Arpegiyan lotsa ezagun zitzaiola. Bil 162. Ezagun zaizun marranta (reuma) gaitzarengatik. Mde Pr 107.
azpiadiera-3.2
(V-arr-gip, G-azp, S) Ref.: Gte Erd 234; Elexp Berg .
(Con aux. intrans. unipersonal de 3.a persona sing., seguido de oración completiva o interrogativa indirecta). Ser evidente, estar claro. " Ezaun zan, era evidente" A. " Ezaun-ezaun izaten da noz dagoan etxean da noz ez, se conoce con toda evidencia cuando está en casa y cuando no" Ib. " Ezagun izan (c), ser evidente, conocerse" Ib. " Ezagun da (c), es evidente" Ib. "Ser notorio, evidente. Hori dok tripia. Eza(g)un dok bai amanian jaten dokela " Elexp Berg.
Nor ere baitarraitzu munduko gauzak mesprezaturik [...] ezagun da egiazki zuhurra dela. SP Imit III 34, 2. Ondo ezagun da bai, asko nai dizula. Cb Eg III 283. Gerla bear ginuela / aspaldi zuan ezagun. Iraultza 141. Erri guztijan da ezagun eztaguala ondo beragaz. Astar II 25. Iñauteriyan ez da ezagun nor dan zarra, zeiñ gaztea. Echag 116. Ezagun da [...] ez dela hori lan ona. Dv Lab 342. Ezagun da aintzinetik noiztsu ilkhiko den. Ib. 296. Irakiten asten bada [...] karia daukala ezagun da. Ur Dial 51 (Ip latsün badiala ezagün da; It karea duen señalea da, Dv gisua badagokala ageri da ). Ezagun da arkitzen gerala Probintziko azkeneko muturrian. Sor AuOst 71. [Mariaren] illak diraun bitartean bakoitzaren esan-egiñak alakoak izan bear dira, nun guzia Mariarena dala, txit ezagungo dan. Arr May 9. Berri onik etzala / klaro ezagun zan. AzpPr 66. Ezagun zan mutikoa etzana eurena. Echta Jos 16. Mendiak [...] ederrak? [...]. Ezagun da etzirela gure Domingo bezala egun guziez han ibiltzen. JE Bur 165. Etzan ezagun [...] zeiñ zan seme ta zeiñ morroi. Ag G 31. Ezagun zen estakuru baten beha zagoela. StPierre 31. Ezagun da aise zer den lege horren xedea. Etcham 50. Egunak laburtzen dijoazela nola ezagun dan. Alz Ram 117. Ezagun da zein dan usoa ta zeintzuk diran azeri. Enb 65. Gizon azkarra dala ezagun da. Lab EEguna 113. Ezagun da jan dezutela / arraultze asko ta okela. Yanzi 176. Elbarri au [...] ibillarazten badut, ezagun izango da ni Yainko naizela. Ir YKBiz 91n. Bai zera! Ezaun dok nere andria eztozuena ezautzen. SM Zirik 121. Ezagun da gaztea zareana. Erkiag BatB 69. Gabaz non ibilli dan / garbi ezagun da. Ayesta 112. Mendebaldeko hitz honen lilura ezagun da nondik datorren. MEIG VII 99.
v. tbn. JesBih 396. Lard 145. Afrika 132. Bil 32. Elzb PAd 4. Zab Gabon 53. Jnn SBi 151. Apaol 247. Bv AsL 35. Ag G 221. Kk Ab II 174. Const 23. Otx 20. Or Tormes 21. SMitx Aranz 93. Vill Jaink 17. Zait Plat 65. Olea 65. Berron Kijote 111. MMant 27. Gerrika 289. Ezaun: Enb 85.
azpiadiera-3.2.1
(Con complemento en inesivo o ablativo). " Hartarik ezagun da zein den hiltzailea, il appert de là quel est le meurtrier" Dv. " Hortik ezagun da zer diteken, on reconnaît bien par là quel il peut-être" H.
Mihian da ezagun nor den batbedera. Ax 396 (V 258). Hortik arren ezagün da klarki zuñen bekhanki phezatzen dügün gure proximua gihaur bezala. Mst I 16, 3. Ezagun da haren mintzotik trebeago zela hebreuko erdaran. Lg II 85. Bertatik da ezagun nor dan [...] adiskide. Astar II 181. Zenbat maite degun / ortan ezagun da. PE 115. Obretarik da ezagun gizona zer den. HU Aurp 143. Or ezagun da indarrik gabe / etzala geratu oso. EusJok 60.
azpiadiera-3.3
(Sin que le siga oración completiva).Ser evidente, estar claro.
Pernandori, gaztetan ere matatxa bezelako emakumek gustatzen zitzaizkan ta ezagun da. Alz Bern 58. --Ni ere hala hala [ez ongixko] . --Ezagun ere da, Xaneta; errotako zakua bezen xuri eginak zaizte biak. Barb Sup 119. Urbillagotzen dalarik [...] agurtzen nau. Ezagun da: beraxe. Ismene, ene aizpa kutuna da. Zait Sof 114 (v. tbn. 109). Horrelako [...] zuhurtasuna, ezagun denez, antzekoa izaten da herririk gehienetan. MIH 238.
azpiadiera-3.4
(Sin aux.). Ser evidente, estar claro.
Oi gizon phenatia / gaizki konposatia / ezagün estranjer zela. Balad 116.
azpiadiera-3.5
(Con aux. intrans. bipersonal). Ser evidente, estar claro.
Bastante [...] izango dala jakitea Doktrina Kristiana alako moduan nola galdetzen zaionean kristaubari ezagun zaion erantzuten debana sufizienta dana. OA pró. Ezagun zaitzu deabruturik arkitzen zarala. Mb IArg I 260. Otoi egiten duela ezpañetan bakarrik ezagun zaio. Alz Ram 130. Ezagun-ezagun yakon zeozer txarrik gertatu yakona. Bilbao IpuiB 242.
sense-4
4. (Con aux. intrans. de 1.a o 2.a pers.). Mostrarse, manifestarse.
Iesu Kristoren dizipuluetarik zara, zure mintzaian ezagun zara. Ax 260 (V 173). Elkarganako dezuten maitetasunean ezagungo zerate nere ikasleak bezela. Etxeg ( in Ag AL 5 ). Kristau egin gera [...]. Ezagun gera gurutzeaz. Inza Azalp 18.
azpiadiera-4.1
(Con completiva o interrogativa).Zeren halatan izanen gara ezagun eta seiñale Iesu Kristoren eskolan ikhasiak garela. Ax 338 (V 225). Zureak nor diran onetan ezagungo dirala. Cb SIgn 184. Guk emanak nun diren / ez dira ezagun, / zer etxeko semiak / dotatzen ditugun! (Interpr?). Bordel 177. Eskualdunak zer garen ezagun gare han: buru has eta xutik, denak othoitzean. Zby RIEV 1908, 93.
azpisarrera-1
EZAGUN-EZAGUN IZAN.
" Ezaun-ezaun izan, oso nabaria izan, agerikoa izan. Ezaun-ezaun da etxea etorri zeala " ZestErret.
ezagun izan
<< ez 0 / 0 ezik >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper