OEH - Bilaketa

284 emaitza honen bilaketarentzat

Sarrera buruan (2)


Sarrera osoan (282)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
baldinba.
sense-1
1. (Lar ( Dv), , H), balinba (Lar, Dv, H), balima.
Ciertamente; seguramente. "Cierto, de cierto" Lar. "(De) cierto" . "Ce mot es quelquefois l'expression d'une sorte de manière d'affirmer. Balinba hobe da zathia galtzea osoa baino, ne vaut-il pas mieux de perdre la partie que le tout" Dv. "Certes, assurément" H.
Andre faltaz eniz hilen balinba ni lehena; / oroz etsi behar dizit, non baitate hobena. E 226. Eta orain ixilik kanpora egoizten gaituzte? ez balinba: baina berék ethorririk idoki gaitzate. "Il ne sera point ainsi" . Act 16, 37 (He ez da hala izanen, Dv ez holakorik, IBe ez horixe). Nonbait ilkiko duzu, baldinba. (Sal, 1598). FLV 2015, 126. (hablando de un animal supuestamente robado) Galzak baldin baitun [...] heure on artuengatik dauskin baldinba. (Pamplona, 1612). ReinEusk 125. Zauri gaixto bat, burdin goriaz io gabe, ezin senda ditekeiena duzunean, baldin-ba etzara burdin goriaren kontra, zeren erratzen zaituen, eta min egiten deratzun, haserretuko? Baldinba etzara hain erho izanen. Ax 308 (V 205). Eta bazeneundeke, baldin iuramenturik egiten eztuzun egunean, hamar ezkuturen irabazteko segurantza bazendu. Bada baldinba, zure arimak, hamar ezkutu baiño gehiago balio du. Ib. 269 (V 180). Zein parte estimatzen duzu hobe, Iainkoarena ala Deabruarena? Baldin ba Iainkoarena? Ib. 505 (V 325). Hobeago da balinba orai gure konzienziaren xautzea, eta handik bizioak atheratzea, ezen ez hek uztea berze munduko suaz purgatzeko. Ch I 24, 2. Ohorerik, eta loriarik handiena balinba zure zerbitzatzea da, eta zure amorea gatik gauza guziak arbuiatzea. Ch III 10, 5. Ala erori dire ez altxatzekotzat? Ez balinba, baiñan hekien eskasetik heldu zaie jentillei salbamendua. He Rom 11, 11. Adiarazi zioten balinba hobe zela erregina zezan berak bakharrik ezen ez haren haurrideek. Lg I 216. Bertze alde, Jesu-Kristoren dizipulu izateko titulu lorios eta salbagarriak balinba xitzen ahal ditu munduko estimu, ohore eta ontasun guziak. Lg II 138. Isur zezan bere odol preziatua gure arimen garbitzeko eta salbatzeko; horra balinba iguriki behar ginduen baino fagore infinituki gehiago. Ib. 255. Hantik zereikü, balima, kondaira nigartsü honen berria heltü. Egiat 161. Gu, balima, hüskaldünak,hartan inhur beno enjogiago giradialakoz, medika sendogarriak beharrago güntüke. Ib. 225. Belhagiliak errege harek zütian deslürratü, bena sinhestian balima zonbait ziratekiala herrian egon, zian manhü eman bat buska leizen. Ib. 171. Zuhar zahar makhurra nork xuxenduko du? balinba errexago da gazte deno haren plegatzea. Brtc 180. Balinba, Jauna, orai egin gogo dudan kofesiorat hobekiago preparatuko naiz. Ib. 161. Gezurra erranen dik / balima müthurraren erditik, / Ni erhorik eztik / kuntatüren berririk. Xarlem 507. Eztüzieia goguari emaiten hobe zaiküla balinba gizon bakhotx bat hil dadin popülia gati, eziez eta popülia oro gal dadin? EvS Io 11, 50. Egia bada ere, balinba, gure asaba Tubalkainen odola an-emen eiñ batean nastua dakargula. Lh Yol 32. Urthe oroz bezala, jente saldoa haratko da balinba, Xiberoko jokülari hoberenen ikhustera. Herr 17-8-1961 (ap. DRA ). Baina euskal prosak uzkur egin dio gehienetan gai horri. Baldinba, jasoagorik ukitu du: ez, ordea behar bada, gizonarentzat --baita euskaldunarentzat ere-- nagusiagorik. MIH 299.
azpiadiera-1.1
Arnegu eta iuramentu egiten dute, eta gero erraiten dute: "balinba, ez ahal naiz hunengatik, hunein gauza aphurragatik, eta hunein erraxki egin dudanagatik ifernurako?". '¿Es posible que [...] me vaya al infierno?' Ax 57 (V 37; Ithurry (362) traduce: 'il faut espérer que je n'irai pas en enfer pour ceci': cf. infra (2)).
sense-2
2. (L, BN; Dv, H), balinba (L, BN, S; VocBN , Gèze, Dv, H), balima (Sal) Ref.: A (baldinba, balinba, balima); Gte Erd 172 .
(Usado con vb. en modo indicativo). "J'espère, plût à Dieu" Gèze. "Interj. exprimant un souhait ardent" VocBN . " Balinbada [sic] est une exclamation de désir, d'espérance: balinba edirenen du, j'espère bien qu'il le trouvera; balinba botz izateko du, j'espère qu'il a lieu d'être content; mot à mot: balinba, il le trouvera; balinba, il a pour être content" Gèze 242. " Balinba est une exclamation de désir, d'espérance, d'imprécation. Ex.: Ez balinba (Lç 240), plaise à Dieu que non" Ith 362 (v. supra (1) el ej. de Lç citado). "Quand il est isolé, exclamation de souhait ou de d'imprécation. Balinba leher eginen du! puisse-t-il crever! Balinba Jainkoak lagunduko du! puisse Dieu lui venir en aide!" Dv. "Plaise à Dieu que" H. "(L, BN, S), ¡ojalá!" A. " Baldinba (L, BN), por ventura" Ib. " Balima (Sal), siquiera" Ib. " Balima xinen al dun errege gure artela! (Sal)" Ib. " Balinba leher eginen dik! (Lander)" DRA . " Agian, balinba, espérons-le" Lf Gram 359. " Balinba jinen da (BN-arb, S)" Gte Erd 172. v. baldinbaitere, baldinbere (2) , ahal (I, 3), oxala.
Bilhatu nauzu, zureganik / Ihesi nenbillanean; / Baldinba ez nauzu utziko, / Bilhatzen zaitudanean. 154. Negua, baldinba hunat / Ez aiz ausartzen sartzera, / Edo hire bertze lagun / Elementen ekhartzera. Ib. 72. Baldiñ ba ifernuko suek / Ez naute debekatuko. Ib. 181. Eta aparterat harturik, hasi zitzaioen Piarres erantzuten, ziotsolarik: "Baldinba ez, Jauna, ez bide zaitzu gerthatuko horlakorik". He Mt 16, 22 (Dv balinba ez ). Eztüzü balinba ihesirik eginen zure arimari hañbeste abantalla ükhen erazi ahal diruan irakurte baliusari. Mst XX. Renaud Koraje zite / Ene anaie maitia / Balima kolpü hoietarik / Eztüzü orano heriua. Xarlem 406. Balima batailla huntan / bizia dü galdüren; / haren plaza nik beitüt / aspaldian desiratzen. Ib. 1288. Bihua bihua / asto beharri handia / balima hantik jalki gabe / hautseren dü bere lagüneki büria. Ib. 761. Bena zelüko Jinkuak / Balima eztitü permetitüren / Maleur orrible hori / haiek egin dazen. Mustafa 25. (ap. DRA) Gaztalondo handiko segella senthua, / Eri lüzaz egonik iruski sendua! / Balinba zure gaitza etzüzün, gaixua, / Arauz gaierditako zerena gaxtua. 'J'espère' . Etch 376. Adios ene maiteak, balinba ez bethiko! Hb Esk 20. Balinba nahiko du holako gizonak, / Laguntzen duelarik zeruko dohainak, / Eskaldunen fedea berriz besarkatu, / Eta heiekin biziz herria altxatu! Ib. 81. Gorphutzari maina frango emanarazten diotza, balinba ez dela hila. Maina guziak alferretan, hila baita. Laph 76. Hirur muthiko eta hirur neskatoko, / Haurrik aski badute aisa bizitzeko, / Balinba bertzerik etzaie sorthuko. 'J'espère qu'il ne leur en naîtra pas d'autre' . ChantP 264. Drumont delako hura ere ez ahal zuten balinba preso ezarriko, ez balitz izan, zer edo zer, edo kolpe, edo gezur edo ohointza... hots, zerbeitez hobendun? HU Aurp 58. Ez ahal du balinba nehork uste izan atsegin ginuela hemen aspaldiko etsai batez gaizki mintzatzea. Ib. 125. Gu baino dohatsuago izanen dire balinba gure ondotik heldu direnak. Ib. 219s. Michel Renaud, bere itzalekin eskualdunago zen, Garaztarrago ere. Giristinoago? --Ba balinba, batere izaitekotz. Ib. 174. Ez ote da gure lana gutiz gehienentzat alferretan? Ez, ez balinba! Gutienik bederen balinba bederatzi urte hautan jarraiki zauzkigun irakurtzaileetarik zenbeiti onik sartu ahal diotegu buruan. HU Zez 80. Ez du balinba hunek deus gaixtorik ekarriko! Ib. 95. Balinba tripot hori, / dena den, hoin gizen, / Sudurretik dilindan / balitzaik gelditzen. Zby RIEV 1908, 772. --Zakur madarikatu horiek berriz ere ardier ohartiak... Bortzpasei hunki daizkiatzie barda. --Jainko jauna! Ez dauzkitzute balinba itho? JE Bur 17. --Kalixtro, iguzki eder hunekin denak sutan atheratuko dituk lurretik. --Ez balinba! nere amainarreba duela zortzi egun ehortzia diat! Zerb Artho 478. Gure lana bururatua dugu, eta liztorrak ez zaizku oinon ageri. Ethorriko ahal dire balinba! Barb Sup 118. Hortzak oro iretsi balitu, balinba ohartuko ahal zen, zer mila sorgin! Ib. 103. Ez ahal zaitut zuhaur Zubietako debrua, hola gure berrien jakiteko? --(Hirriz): Ez, ez, balinba! Ib. 82. Nortaz zinduten solasa? [...] Nungo prendak zinduzten hola aiphatzen? Ez gu, balinba? Ib. 108. --Jainko onak dautzuetela gau on! --Bai zueri ere! --Gau on? Hoieri? Ez balinba, gaur segurik! Ib. 119. Moroak aizkatu zituzten nabartarrek. Ez ahal ditu balinba ithoko gaztelarren erdarak? JE Ber 38. Etxera denean, etxe guzia bethea zaukan, balinba hau eta balinba hori. Herr 29-1-1959 (ap. DRA ). Oi ura mintzo! Balinba / pits bat bederen zentzumenera / baletorkit, arima / zoramenez Zurera / ledin, den-dena bat egitera! "Siquiera / pequeña parte alguna descendiese" . Gazt MusIx 91. Bestetarako ez bada ere, esker onaren aitormen gisa balioko ahal du balinba esku-erakutsi kaxkar honek. MEIG V 108.
sense-3
3. (Con valor condicional, tras el vb.; cf. baldin ).
Nola diozu zeruetan zaudena, erran duzu baldinba Iaungoikoa dagola leku guzietan? --Egia da Iaungoikoa dagola leku guzietan, baia guziarekin ere nai du Iesu Kristok orazio onetan erran dezagun "zeruetan zaudena". Ber Doc 129r.
sense-4
4. "(Por) si acaso, [...] balinba " Lar.
sense-5
5. balinba, balima (Ae ap. A Apend ).
"Tal vez" A Apend.
Erruskide, Urriskide, / balinba, len Orriskide . "Antes quizá Orriskide " Or Eus 184.
azpisarrera-1
BALINBAN. a) Ciertamente.
Euzko-Gogoa aldizkaria Venezuelan zegoeno han asko idatziko du; baina Baionaratuz gero, Mirandek zioen bezala "egos-gaitz" egin zitzaion eta ahuldu zen: baliman euskal kulturak beheraldi bat ezagutzen baitzuen 1958 urte inguruan. Peillen in Mde Pr 15.
(Con ere). Halako khorteziak basa errege batetan zen mesfida Souza; baliman ere etzian ogen; hartakoz berritzen zereiolarik khümita, erran zereioan berze faborerik haren ganik nahi etziala salbü eman lezon ontzi ühaitzaren igaraiteko. Egiat 159.
b) (BN, S; baliman S). "Baliman, plaise à Dieu" Lrq. "Balinban ezta eri (BN, S)" Gte Erd 237 (s.v. ojala).
baldinba
<< bakan 0 / 0 balio >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper